5 jaar geleden, op het hoogtepunt van de boerenprotesten, werd BoerBurgerBeweging (BBB) opgericht. De partij maakte een onstuimige groei door en zit inmiddels in het kabinet. Fractievoorzitter Caroline van der Plas blikt trots terug én vooruit.

In mei 2019 oordeelde de Raad van State vernietigend over de aanpak van stikstofuitstoot door de overheid. Veel projecten kwamen direct stil te liggen en het kabinet moest op zoek naar oplossingen. Maar toen D66-Kamerlid Tjeerd de Groot pleitte voor halvering van de veestapel, sloeg de vlam in de pan. Duizenden boeren gingen woedend de straat op om te protesteren. Op 1 november van dat jaar werd BBB opgericht. En 3 jaar later, maart 2021, veroverde de partij bij de Tweede Kamerverkiezingen haar eerste zetel.

Op de trekker naar het Binnenhof

De dag na die verkiezingen reed Caroline van der Plas met een trekker naar de Tweede Kamer. "Maar we hadden nooit bedacht dat we 5 jaar later in een coalitie zouden zitten", blikt ze terug. "We hadden ook nooit bedacht dat wij in alle provincies de grootste werden, dat we in alle waterschappen zouden zitten, dat we in de Eerste Kamer de grootste zijn met 16 zetels en dat we Europese zetels haalden."

Van der Plas kon met haar ene zetel volop oppositie voeren tegen het beleid van het kabinet Rutte IV, dat de stikstof-en natuurdoelen 5 jaar naar voren haalde. De BBB-voorvrouw werd een graag geziene talkshowgast en wist de aandacht voor 'de stem van en voor het platteland' vast te houden. De Provinciale Statenverkiezingen van maart 2023 werden een succes: BBB werd ruimschoots de grootste partij in de Eerste Kamer en ging meebesturen in de provincies.

30 zetels in de peilingen

In de zomer van 2023 viel het kabinet. Niet over stikstof, dat jarenlang de politieke agenda had gedomineerd, maar over asiel. In het begin van de daarop volgende verkiezingscampagne steeg BBB in de peilingen tot 30 zetels, waarmee de partij op dat moment aan kop stond.

Maar in de loop van de campagne kantelde het beeld: Pieter Omtzigt werd een geduchte concurrent met zijn nieuwe partij NSC, en de aanpak van de problemen op het gebied van asiel en migratie domineerde de campagne.

Ministerie van Landbouw in handen

Toch wist de BBB uiteindelijk 7 zetels te behalen bij de verkiezingen van november 2023, voldoende om deel te nemen aan formatieonderhandelingen met de PVV, VVD en NSC.

Na een half jaar onderhandelen werden de partijen het eens en op 2 juli werd het nieuwe kabinet geïnstalleerd. BBB kreeg het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur in handen met Femke Wiersma als minister en Jean Rummenie als staatssecretaris.

Mestbeleid is hoofdpijndossier

Een van de dossiers die Wiersma moet oplossen is het mestprobleem: de Nederlandse veestapel produceert te veel mest. Er zijn onvoldoende mogelijkheden om die mest af te voeren en als het wel lukt kost het heel veel geld. Boeren rest bijna niets anders dan minder dieren te houden. Krimp dus.

Van der Plas beaamt dat Wiersma het niet makkelijk heeft. "Maar wij zijn nog nooit weggelopen voor moeilijkheden. Als BBB er niet geweest zou zijn, had je misschien die gedwongen krimp van de veestapel al gehad." Boeren die nu dieren wegdoen zijn daartoe 'door omstandigheden gedwongen', stelt ze. "Dat hadden wij liever anders gezien. Maar je hebt ook met de dagelijkse realiteit te maken en op de achtergrond werken wij hard om regels anders te krijgen."

Compromissen sluiten

De BBB-leider bekritiseert het beeld dat ze gouden bergen heeft beloofd en er nu pas achter komt hoe het echt werkt. "Denk je dat ik een kuiken ben, dat ik net uit een ei gekropen ben? Het geldt voor elke partij die ooit in een coalitie heeft gezeten: die heeft een verkiezingsprogramma, daar zet je dingen in die je wil regelen. Dan kom je in een coalitie en dan weet je dat je heel veel kunt regelen, maar dat er ook dingen zijn die je moet inleveren."

Ze erkent dat het kabinet voor uitdagingen staat, en dus ook de BBB-bewindslieden. Maar ze is ook vol vertrouwen. "Ja, we gaan dingen regelen. Maar we hebben nooit gezegd: 'we regelen het morgen'."

'Boer slechter af dan 5 jaar geleden'

Vriend en vijand zijn het erover eens dat BBB momenteel impact heeft op het Nederlandse landbouw- en natuurbeleid. De agrarische sector hoopt dat BBB de kans krijgt om haar plannen te verwezenlijken, maar ziet risico's. Het staat allemaal mooi in het regeerprogramma, maar het lijkt erop dat niet alle coalitiepartijen het beleid volmondig steunen", merkt Bart Kemp op. Hij organiseerde in 2019 de boerenprotesten en is oud-voorzitter van Agractie.

Greenpeace-directeur Andy Palmen was aanvankelijk positief over de entree van BBB in de politiek, omdat bezorgde boeren zo een stem kregen. Maar dat positieve gevoel is nu verdwenen. "Het heeft geleid tot heel veel polarisatie. Het is terecht dat de stem van de boeren is doorgedrongen in de politiek, maar BBB komt niet met oplossingen. De boer is er slechter aan toe dan 5 jaar geleden."

Bart Kemp, ex-voorzitter Agractie, en Andy Palmen, directeur Greenpeace Nederland, over BBB.

In 2024 kozen bijna 10.000 Nederlanders voor euthanasie, 10 procent meer dan in een jaar eerder. Toch zitten er strenge voorwaarden aan verbonden. In deze video leggen we uit hoe het proces precies werkt en waarom veel verzoeken afgewezen worden.

Na de arrestatie van de vermoedelijke Rotterdamse serieschutter, Sendric S., reageerde de buurt opgelucht. Toch voelen sommige wijkbewoners zich na de 3 moorden nog altijd angstig, ziet de stadsmarinier. "Dat gevoel van onveiligheid gaat nog lang door."

Door 3 fatale schietpartijen in nog geen 2 weken tijd stond eind december het leven in het Rotterdamse stadsdeel IJsselmonde even stil. Uit het niets werden 3 mannen op straat neergeschoten. Het zorgde voor een uitzonderlijk advies: 'Ga bij voorkeur niet alleen naar buiten, vermijd donkere plekken.'

Meer ernstige incidenten

Stadsmarinier Wieke van de Haterd was betrokken bij het opstellen van dat advies. Een stadsmarinier is een ambtenaar die vanuit de gemeente werkt aan de veiligheid in de buurt. Van Haterd's werkterrein is IJsselmonde, waar de schietpartijen waren. Een wijk waar de afgelopen jaren het aantal ernstige incidenten is toegenomen, zegt ze.

Na de eerste schietpartij, was nog helemaal niet duidelijk wat er aan de hand was. "Wat maakt dat deze man specifiek is uitgekozen of is het toevallig?" Er werd tegelijkertijd ook onderzoek gedaan naar het wapen. "Toen is ook het tweede slachtoffer gevallen", vertelt ze. Er werden beelden vrijgegeven, maar het leidde nog niet tot de schutter. Het derde slachtoffer viel opnieuw in hetzelfde gebied. "Toen is de link gelegd: het gaat om dezelfde dader."

'Er was echt gevaar'

De politie schaalde volgens Van de Haterd snel op waardoor alle capaciteit beschikbaar was om de schutter snel te pakken. "Omdat er echt gevaar was dat hij weer zou toeslaan." De gemeente en politie kwamen samen tot het advies niet alleen naar buiten te gaan. "Daar hebben we lang over getwijfeld", zegt ze. "Want uiteindelijk gaat het ook uit van een maakbaarheid dat het niet kan gebeuren."

Maar de situatie was uitzonderlijk. "Het was duidelijk wat zich in IJsselmonde afspeelde, er leek echt een verband", legt ze uit. En veel was ook onzeker. Er was veel politie, zichtbaar en onzichtbaar in de wijk. Ook was er veel aandacht voor. "Wat doet dat met zo'n verdachte? Escaleert het meer, wordt de situatie gevaarlijker? Daar moet je toch rekening mee houden."

Bewoners ondersteunen

Na het derde slachtoffer gaat het ineens snel. Er wordt een duidelijke foto vrijgegeven en na een klopjacht kan de politie hem inrekenen. Beelden van de inval circuleren al snel via social media, het gaat om een flat in de buurt van de schietpartijen. De 24-jarige Sendric S. werd er aangehouden, die niet officieel woont in het gebouw. De opluchting is groot. "Omdat je echt bang bent dat er nog andere slachtoffers gaan vallen."

De strafzaak tegen S. begint, over een motief is niets bekend. Wijkmarinier Van de Haterd is nog erg bezig met het organiseren van de nazorg in de wijk. "Het effect van dat gevoel van onveiligheid dat gaat heel lang door", vertelt ze. "We zijn met z'n allen druk bezig om te kijken wat we kunnen doen om de bewoners hierin te ondersteunen".