Bij de start van het politieke jaar staat de PVV op 27 zetels. De partij verliest 5 zetels vergeleken met een maand geleden, maar blijft virtueel de grootste partij. Dat blijkt uit De Stemming, de politieke peiling van EenVandaag, uitgevoerd door onderzoeksbureau GfK. 

De VVD krijgt er drie virtuele zetels bij en stijgt naar 24. VNL weet met Jan Roos aan kop op één zetel te komen. Ook 50PLUS stijgt in de maand waarin de partij het verkiezingsprogramma bekend maakt. De partij staat nu op 9 zetels (+3).

GroenLinks en PvdA gelijk

Aan de linkerkant van het spectrum wint GroenLinks twee zetels en staat nu op 10. De partij staat daarmee op gelijke hoogte met de PvdA (-2). Ook de SP verliest een virtuele zetel en eindigt op 17.

De hele uitslag is als volgt: VVD 24(+3) PvdA 10(-2) PVV 27(-5) CDA 20(+2) SP 17(-2) GL 10(+2) D66 15(-3) CU 9 (+2) SGP 3(-1) PvdD 4(-1) 50P 9(+3) VNL 1(+1) PP 1(+1).

'VVD en PvdA weer in een coalitie'

Rutte gaf onlangs aan graag voor een derde termijn als premier te gaan. Maar met deze zetelverdeling lijkt dat een lastige opgave te worden. De premier zal met in elk geval de PvdA, de PVV of de SP moeten samenwerken. Als we VVD-kiezers vragen met welke van deze drie partijen zij het liefst zien dat de VVD in een regering stapt, zegt meer dan de helft (58%) de PvdA. 18 Procent kiest dan voor de PVV, slechts 3 procent voor de SP. Samenwerking met de PVV of de SP is voor een ruime meerderheid van de VVD-kiezers onacceptabel.

Over dit onderzoek

Het onderzoek voor De Stemming is uitgevoerd van 2 tot en met 5 september 2016. Er hebben 2275 mensen meegedaan.

De Stemming is een peilmethode met vooral aandacht voor de zwevende kiezer. Een groot deel van het electoraat twijfelt tussen twee of drie partijen. De methode die De Stemming gebruikt sluit hierbij aan: kiezers kunnen namelijk in totaal vijf stemmen verdelen. Zij geven al deze stemmen aan één partij of aan meerdere partijen. Daarmee geeft De Stemming ook inzicht in de strijd tussen partijen en in kiezersbewegingen.

De steekproef is gestratificeerd naar CEBUCO-regio, sekse, leeftijd en opleiding, het stemgedrag bij de Tweede Kamerverkiezingen van september 2012 en religieuze overtuiging per CBS-landsdeel. Per meting heeft telkens ongeveer de helft van de respondenten de vragenlijst ingevuld.

Het onderzoek onder VVD-stemmers in het Opiniepanel is uitgevoerd op 5 en 6 september 2016. Er hebben 1745 mensen meegedaan die nu VVD zouden stemmen.

Hulpverleners zijn hard bezig overlevenden te redden in Myanmar na de aardbeving. Ook een Nederlands team met reddingshonden staat klaar om het land, dat midden in een burgeroorlog zit, te helpen. "Ter plaatsen zullen we zien met wie we gaan samenwerken."

De eerste raket van de Duitse start-up Isar Aerospace wordt morgen in het noorden van Noorwegen gelanceerd. Als deze slaagt, is het de eerste keer dat een raket vanuit West-Europa in een baan om de aarde wordt geschoten. "Dit is belangrijk voor Europa."

Isar Aerospace is een van de eerste Europese commerciële bedrijven die zich bezighoudt met het bouwen van raketten, vertelt deputy director van het Netherlands Space Office (NSO), Joost Carpay. Europa loopt, vergeleken met Amerika, achter op dit gebied. "Maar nu lijkt er een gat in de markt te zijn waarin een paar commerciële bedrijven springen."

'Mooie ontwikkeling'

"Dit zijn mooie ontwikkelingen voor Europa", benadrukt Carpay. Volgens hem is het belangrijk dat we vanaf ons eigen grondgebied kunnen lanceren. Hij vindt het daarom goed dat het commerciële bedrijf Isar Aerospace, dat de intentie heeft om de Europese concurrent van het Amerikaanse SpaceX te worden, een risico neemt.

"Je ziet dat er op het moment minstens vier bedrijven bezig zijn met het ontwikkelen van raketten", vertelt hij. "En daar wordt dus ook in geïnvesteerd, soms door overheden maar dan zonder de ontwikkeling te sturen. Dus alleen met financiering." Ook zijn er private investeerders die steeds meer interesse tonen. En als de testlancering morgen succesvol blijkt, zal die belangstelling alleen maar groter worden, voorspelt Carpay.

Onafhankelijkheid voor Europa

Deze nieuwe ontwikkelingen zijn van groot belang voor Europa. Het is volgens de deputy director belangrijk om onafhankelijk te zijn, van wie dan ook: "Ruimtevaart is strategisch van groot belang. We willen zelf kunnen bepalen welke satellieten we wanneer waarnaartoe lanceren en dat moeten we in eigen hand hebben."

"Dit bedrijf ziet dus een markt naast SpaceX, ook omdat zij een kleine raket hebben. Die heeft SpaceX niet. Dus het is ook een kwestie van marktkansen zien."

Meer raketten en lanceerbases

Maar wat moet er eigenlijk nog gebeuren voordat we op grote schaal dit soort raketten kunnen lanceren, zodat we écht kunnen concurreren met SpaceX van Elon Musk? "Het belangrijkste is het ontwikkelen van de raketten en een lanceerbasis", antwoordt Carpay.

Hij vertelt dat in het ontwikkelen van zulke bases al grote stappen worden gezet. "Er zijn al een aantal in Europa die voor de wat kleinere raketten geschikt zijn. En onze Spaceport in Frans Guiana wordt ook voor die kleinere raketten klaargemaakt." Het is op dit moment een kwestie van de ontwikkelingen blijven stimuleren, stelt hij.

'Het blijft een uitdaging'

Maar wat als het morgen dan toch misgaat? "Het blijft een uitdaging", antwoordt Carpay. "Maar ik denk ook dat het bedrijf daar zelf rekening mee houdt. Het blijft altijd een risico, zeker omdat de raket nog nooit gevlogen heeft."

Wel is hij ervan overtuigd dat Isar Aerospace het proces grondig heeft aangepakt. En mocht het toch fout gaan, dan is het een goede les. "Dat betekent alleen maar dat de kans dat het de volgende keer goed gaat, groter is."

Lancering over 1 à 2 jaar

Gaat de testlancering morgen wel goed, dan komt een echte lancering sneller dan gedacht om de hoek kijken, denkt Carpay. "Ik zag dat ze hun eerste lanceringen in 2028 verkocht hebben. Maar als het morgen goed blijkt te gaan dan weet ik zeker dat we al eerder kunnen zeggen dat hij klaar is voor ontwikkeling."

"Dus laten we zeggen, dan verwacht ik dat binnen 1 of 2 jaar echt ook de markt het vertrouwen heeft in de raket om lanceringen in te kopen."

Sneller en wendbaarder dan ESA

Ook de European Space Agency (ESA), de Europese variant van de NASA, is al 10 jaar bezig met de bouw van raketten. Waarom duurt het daar veel langer dan wanneer een commercieel bedrijf een poging waagt?

"Die bedrijven zijn vaak wat sneller en wendbaarder dan de ESA", weet de deputy director. "Bij de ESA moeten 23 lidstaten beslissingen nemen."

Kleine raket

Maar ook het gewicht dat de raket van Isar Aerospace heeft, maakt het makkelijker voor het bedrijf om snel een raket te bouwen. "Het is een kleine die precies onder de gewichtsklasse zit van de raketten die ESA heeft ontwikkeld. Dus hij is speciaal voor de wat kleinere satellieten", legt Carpay uit.

"Normaal lanceren we met één raket een heleboel tegelijk. Maar met een kleinere raket gaat het met één of twee tegelijk." Ook hoeven de kleinere satellieten van de Duitse start-up niet te wachten tot ze met een grotere raket mee kunnen, vertelt de expert. "En dat maakt het heel interessant."