radio LIVE
meer NPO start
EenVandaag Opiniepanel

PVV-kiezers willen hun partij graag in het nieuwe kabinet, voor achterban CDA en ChristenUnie hoeft meeregeren niet zo nodig

PVV-kiezers willen hun partij graag in het nieuwe kabinet, voor achterban CDA en ChristenUnie hoeft meeregeren niet zo nodig
Partijleiders Henri Bontenbal (CDA) en Geert Wilders (PVV)
Bron: ANP

Een ruime meerderheid van de PVV-stemmers ziet haar partij na de verkiezingen het liefst in het kabinet. Kiezers van het CDA en de ChristenUnie zijn, na jaren meeregeren, niet meer zo enthousiast over een deelname in de coalitie.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder bijna 25.000 leden van het Opiniepanel. Voor de meeste partijen geldt dat een meerderheid van de kiezers haar partij liever in het kabinet ziet dan in de oppositie. In totaal hebben 8 op de 10 ondervraagden (80 procent) hier een voorkeur voor, ten opzichte van maar 8 procent die voor de oppositie gaat.

PVV'ers willen meer invloed op beleid

Ook onder de aanhang van de PVV is de voorkeur voor het kabinet relatief hoog: bijna 9 op 10 (89 procent) willen dat de partij van Geert Wilders na de volgende verkiezingen meedoet in een coalitie.

Dat zou onderhand tijd worden, zo laten PVV-kiezers in het panel weten. Zij willen dat hun partij meer invloed gaat uitoefenen op het beleid. "Meeregeren is beter dan genegeerd worden in de oppositie."

Voorkeur: partij in kabinet of oppositie?

'Te lang uitgesloten'

De PVV-kiezers vinden dat hun partij te lang is uitgesloten door andere partijen. Toch klinkt er vanuit het panel ook kritiek op de rol die de PVV zelf in de afgelopen vier kabinetten heeft gespeeld. Naar hun mening blijft die tot nu toe vooral beperkt tot het tegenhouden van plannen via de Tweede Kamer.

Vanuit de oppositie heeft Wilders wat hen betreft te weinig van zijn plannen kunnen realiseren. "Het is tijd voor Wilders om verantwoordelijkheid te nemen", laat een van de panelleden optekenen.

Water bij de wijn

Toch lijkt die invloedrijke positie in de coalitie niet direct binnen handbereik. Hoewel de kiezers van potentiële coalitiepartners VVD en NSC openstaan voor een samenwerking met de PVV, lijken de partijleiders daar minder happig op te zijn. Pieter Omtzigt (NSC) sluit een coalitie met de PVV uit. Dilan Yesilgöz (VVD) kwam tijdens het NOS-radiodebat hard in aanvaring met Wilders, maar laat de deur nog op een nog op een kier staan.

Voor een kans om mee te regeren is het dus nodig om wat water bij de wijn te doen, zo zien ook de PVV-aanhangers. Ook als dat leidt tot samenwerkingen met partijen die zij minder zien zitten. "Ik ben tegen de VVD, maar als het niet anders kan, zul je compromissen moeten sluiten", aldus een panellid.

Bekijk ook

CDA en ChristenUnie terughoudend

Een heel ander geluid komt uit de achterbannen van het CDA en de ChristenUnie. Beide partijen maakten in de laatste twee kabinetten nog deel uit van de coalitie, maar bij een volgend kabinet ziet een minderheid van hun kiezers dat nog zitten: onder de CDA-aanhangers is minder dan de helft (48 procent) voorstander van deelname in het kabinet, bij de ChristenUnie (34 procent) slechts een derde.

Met name CDA-kiezers vinden dat hun partij te veel schade heeft opgelopen tijdens de Rutte-periode. Waar de partij in het vorige kabinet nog 14 zetels bekleedde, zijn daar in de laatste peiling van over. "We hebben jarenlang de 'kar' getrokken in Nederland. Ook in de moeilijke coronajaren. Daar krijgen we nu de rekening van gepresenteerd", zegt een kiezer uit het panel.

Terug naar het eigen geluid

Een periode in de oppositie klinkt daarmee voor beide partijen op dit moment aantrekkelijk. Onder CDA-kiezers geeft een derde (33 procent) de voorkeur aan een rol in de oppositie, bij de ChristenUnie is dat zelfs 4 op de 10 (40 procent).

Zij omschrijven een deelname aan de coalitie als kleine partij als 'uitputtend', en denken dat een tijd in de oppositie kan helpen om het eigen geluid weer scherper te vertolken.

Bekijk ook

Herstelperiode

Ook bij de kiezers van het CDA klinkt de behoefte aan een herstelperiode. Een aantal jaar in de Tweede Kamer zou volgens hen Henri Bontenbal de tijd geven om meters te maken als fractievoorzitter, en de partij opnieuw op te bouwen.

"In de coalitie kun je meer bereiken, maar moet je het compromis steeds uitleggen. Nu een tijdje het CDA-verhaal uitleggen zou fijner zijn", laat een van de panelleden weten.

Panelpresentator Joyce Boverhuis vertelt over waarom kiezers van het CDA en de CU niet zo enthousiast zijn over kabinetsdeelname.
info

Over dit onderzoek

Het onderzoek is uitgevoerd van 1 tot en met 3 november 2023. Aan het onderzoek deden 24.188 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee. De uitkomsten zijn gewogen en representatief voor zes variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur, gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2021. Het Opiniepanel bestaat uit ruim 80.000 leden.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Nabestaanden hopen dat rechtszaak meer duidelijkheid geeft over grafschennis kindergraven: 'Ze hebben mijn gezin kapot gemaakt'

Justitie vervolgt vier vrouwen voor grafschennis op een begraafplaats in Leusden. Zij zouden daar bijna 4 jaar geleden een 'paranormale sessie' hebben gehouden bij kindergraven. Nabestaanden hopen er nu eindelijk achter te komen wat er precies is gebeurd.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Door nieuwe regels Songfestival zijn Palestijnse én Pride-vlaggen straks verboden op podium: 'De EBU is bang'

Door nieuwe regels Songfestival zijn Palestijnse én Pride-vlaggen straks verboden op podium: 'De EBU is bang'
Songfestival-winnaar Nemo stond vorig jaar met de non-binaire vlag op het podium
Bron: Sarah Louise Bennett/EBU

De Palestijnse vlag of een regenboogvlag op het podium van het Eurovisie Songfestival? Dat is deze editie niet toegestaan: artiesten mogen alleen nog hun eigen vlag laten zien om 'politieke statements' te voorkomen. "De EBU is een bange organisatie."

De European Broadcasting Union (EBU) heeft het nieuwe vlaggenprotocol zelf niet bekendgemaakt, maar bevestigde wel berichten van de Deense omroep DR hierover. Hans Laroes, die jarenlang betrokken was bij de EBU als adviseur, vindt het een 'nogal onhandig' van de media-organisatie.

Vlag om identiteit te laten zien

De laatste jaren waren op het podium en in de green rooms - waar deelnemers wachten op de uitslag - nog verschillende vlaggen te zien, waaronder de Palestijnse vlag en de regenboogvlag. En op het podium nam zanger Nemo, die uiteindelijk won voor Zwitserland, vorig jaar de non-binaire vlag mee. Vlaggen zijn dan ook echt onderdeel van het Songfestival, zegt Laroes.

"Het hele Songfestival is erop gericht om mensen en landen en allerlei bevolkingsgroepen met elkaar te verbinden op een vrolijke manier. En dus ook mensen van allerlei identiteiten", legt hij uit. "En ik denk dat daarbij hoort dat die mensen ook hun identiteit laten zien. Dat kan via de vlag van je land, via de regenboogvlag en ook via een vlag waarin je Palestina steunt."

Bekijk ook

'Tegen geest van Songfestival'

Door het besluit van de EBU om alleen nationale vlaggen toe te staan op het podium kunnen deelnemende artiesten hun identiteit straks mogelijk niet volledig uiten. En dat vindt Laroes geen goede zaak: "Het is eigenlijk tegen de geest van het Songfestival in."

Hoe de organisator van het liedjesfestijn precies tot zo'n besluit komt, blijft volgens hem gissen. In principe wordt de uiteindelijke beslissing gemaakt door de producer van het Songfestival in overleg met het gastland, dit jaar dus Zwitserland. Maar de omroepen van andere deelnemende landen hebben volgens hem ook zeker invloed.

Onder hoge druk besloten?

Het zou dus zeker kunnen dat landen in dit geval invloed hebben uitgeoefend op de organisatie, zegt Laroes. "Er zijn ongetwijfeld een aantal omroepen die alvast bezwaar zijn gaan maken of bang zijn geworden." En dan gaan ze onder oplopende druk met elkaar appen, bellen en vergaderen, weet de voormalig EBU-adviseur.

"Het is op dit soort momenten een beetje een bange organisatie", gaat hij verder. "Dus omdat die verschillende standpunten van landen en omroepen eigenlijk boven die hele besluitvorming hangen, wordt er geprobeerd het allemaal zo rustig mogelijk te houden en ieder gedoe waar iemand boos van kan worden te vermijden. Dan ga je dus beslissen om geen vlaggen toe te laten."

'Niet nagedacht over regenboogvlag'

Het 'vlaggenverbod' is volgens Laroes vooral bedoeld om de Palestijnse vlag te weren van het podium. Dat daarmee bijvoorbeeld ook Pride-vlaggen in de ban worden gedaan, heeft de organisatie van tevoren misschien niet helemaal doorgehad, denkt hij.

"Ik denk dat ze vooral geen Palestijnse vlaggen willen laten zien en dat ze toen geaccepteerd hebben dat dan ook andere vlaggen als de regenboogvlag niet meer getoond worden", zegt hij. "Terwijl ik denk dat je daarmee juist een heleboel artiesten - en een heleboel mensen thuis - in hun hart raakt, en dat je daarmee dus ook je eigen Songfestival in het hart raakt."

Door nieuwe regels Songfestival zijn Palestijnse én Pride-vlaggen straks verboden op podium: 'De EBU is bang'

Bekijk ook

Andere manieren zoeken

Overigens verwacht Laroes niet dat de deelnemende zangers zich ook helemaal aan de nieuwe regels gaan houden. "Ik denk dat redelijk wat artiesten op zoek gaan naar manieren om toch iets te laten zien." Als voorbeeld noemt hij Madonna, die in 2019 op het Songfestival in Israël een gastoptreden gaf en toen ook een statement maakte met de Palestijnse én Israëlische vlag.

Het zal hem niet verbazen als meer artiesten op zoek gaan naar manieren om standpunt over de situatie in Israël en de Palestijnse gebieden te laten blijken. "En eigenlijk wordt dat ook uitgelokt door de EBU. Het is dan ook een wedstrijdje van: wie is nu het slimst."

'Onverstandig en niet sympathiek'

In een poging om mogelijk gedoe rond de Palestijnse vlag te voorkomen, veroorzaakt de EBU met deze nieuwe regels juist méér gedoe, constateert Laroes. Het protocol rond de vlagen krijgt nu namelijk heel veel aandacht, ziet hij gebeuren.

En daar zit ook veel negatieve aandacht bij: zo noemde lbhti-belangenverenging COC Nederland het besluit van de EBU afgelopen weekend 'volstrekt belachelijk'. Laroes snapt de verontwaardiging over het vlaggenverbod. "Ik vind het echt een onverstandige en onaardige, niet sympathieke en niet empathische beslissing."

Bekijk ook

AVROTROS 'snapt besluit'

AVROTROS, die namens Nederland meedoet aan het Songfestival, liet eerder in een schriftelijke verklaring weten dat het de nieuwe regels rond vlaggen op het podium snapt. "Het Eurovisie Songfestival is een niet-politiek event en in dat kader begrijpen we deze beslissing."

"Het gaat enkel om de officiële momenten dat het duidelijk moet zijn om welk land het gaat", verduidelijkt de omroep over het doel van het protocol. "Op alle andere momenten staat het ons vrij om te communiceren wat we willen."

Claude zonder Congolese vlag

De omroep voegt daaraan toe dat het het jammer vindt 'dat ook symbolen die verbonden zijn aan inclusiviteit en vrijheid van expressie, zoals de regenboogvlag, nu onderdeel zijn geworden van deze maatregel'. AVROTROS erkent dat een regenboogvlag geen politiek statement is, 'maar het gaat er bij de EBU om dat er één lijn wordt getrokken'.

Zanger Claude doet over 3 weken namens Nederland mee aan het Songfestival. Hij komt uit de Democratische Republiek Congo, maar mag de vlag van zijn geboorteland straks dus ook niet laten zien op het podium en in de green room. Het publiek in de zaal mag wel met elk soort vlag zwaaien, zolang die volgens de Zwitserse wet toegestaan is.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant