Opgeladen aan de start - weblog Gijs Rademaker

Het kabinet begint het nieuwe seizoen met goede cijfers: de coalitiepartijen noteren gezamenlijk 69 zetels in onze EenVandaag/Ipsos zetelpeiling. Het is een (roerig) jaar geleden dat Rutte III er zo goed voorstond.

En als we verder naar de cijfers kijken, was dit het meest onrustige jaar sinds het aantreden van Rutte III. In het eerste jaar noteerde de coalitie tussen de 71 en 68 zetels. In het jaar dat volgde werden die aantallen niet meer gehaald en in april 2019 telden VVD, CDA, D66 en CU gezamenlijk slechts 58 zetels.

Verliezen

Maar let op, dat zegt niet meteen iets over de populariteit van het kabinet, dat ligt ingewikkelder. Want het uitbrengen van je stem doe je hoogstens impliciet of indirect op 'de coalitie'. Je stemt vooral op een partij en het coalitiecijfer is een optelsom van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie.

En als we kijken hoe het zetelverloop van die partijen zich de afgelopen 2,5 jaar heeft ontwikkeld, zie je al beter waar de pijn zit. Niet bij de ChristenUnie, die partij noteert heel constant zes à zeven zetels. Het zijn VVD, CDA en D66 die de eerste helft van 2019 alledrie zetels verliezen: de VVD verliest er zes, het CDA vier, D66 twee.

Lees ook

• 

  Kiezers keren Forum voor Democratie de rug toe: 7 zetels verlies in De Peiling

  • 03-09-2019

Klimaatproblemen

Mijn analyse zou zijn dat de verkiezingscampagne van de Provinciale Staten daar een grote rol in speelde. Aan de ene kant sloeg met name Forum voor Democratie de coalitiepartijen om de oren met alles wat er mis ging rond het Klimaatakkoord.

Aan de andere kant zorgde met name dat klimaatdossier maandenlang voor onenigheden binnen de coalitie zelf. En dat zorgde weer voor onduidelijkheid naar kiezers toe, die zich lange tijd afvroegen wát hun partij precies wilde met het klimaat en hoeveel dat de burger ging kosten.

Opgeladen

Maar vanaf mei wordt het rustiger. Klimaatakkoord en pensioenakkoord worden gepresenteerd en de coalitie komt intern tot rust. In de zomervakantie ligt de focus vervolgens op ruziënde oppositiepartijen.

De verliezen van de eerste maanden worden snel goedgemaakt: in juli steeg de coalitie vier zetels, deze maand nog twee. En dus begint het kabinet opgeladen en met 69 virtuele zetels aan Prinsjesdag. Rutte heeft het wel eens lastiger gehad.