Het hoge verloop van politici in Den Haag zorgt voorlopig niet voor meer vertrouwen in de landelijke politiek. Maar een kwart van de kiezers (25 procent) heeft nu vertrouwen in Den Haag, evenveel als voor de aanstelling van veel nieuwe kopstukken.

Dat blijkt uit het jaarlijkse Prinsjesdagonderzoek van EenVandaag, dit keer onder ruim 29.000 leden van het Opiniepanel. De relatie tussen de burger en de landelijke politiek is al een tijd verstoord en daar lijkt het komen en gaan van beeldbepalende gezichten nog weinig aan te kunnen veranderen.

Vertrouwen in de landelijke politiek door de tijd heen

'Eerst zien dan geloven'

Het wantrouwen van kiezers in de politiek gaat over meer dan alleen de gezichten die het beeld bepalen. "De politieke cultuur verandert niet zomaar met nieuwe gezichten", schrijft een panellid.

"Het is duidelijk dat de oude garde weg moest, maar ook voor de nieuwe generatie geldt: eerst zien dan geloven."

Geen gezonde werkomgeving

De helft van de ondervraagden (47 procent) noemt het 'een goede zaak' dat politici die de afgelopen jaren beeldbepalend waren, zoals Mark Rutte, Wopke Hoekstra en Sigrid Kaag, hun vertrek hebben aangekondigd en plaatsmaken voor anderen.

Een derde (33 procent) vindt het verloop een slechte zaak. Volgens deze mensen laat het zien dat de politiek geen gezonde werkomgeving meer is. Ook vinden ze dat er veel ervaring verloren gaat. Nieuwe politici weten niet hoe beleid werkt, zo wordt gezegd.

Bekijk ook

Langstzittende Kamerlid

Op de vraag of ze vertrekkende politici gaan missen en zo ja, wie, antwoordden de meeste kiezers met SGP-voorman Kees van der Staaij. De helft (50 procent) van alle ondervraagden vindt het jammer dat hij, als langstzittend Tweede Kamerlid, gaat.

Ondanks dat kiezers het niet altijd met zijn standpunten eens waren, wist hij met rust en humor de politieke waan van de dag te relativeren, zeggen mensen over hem.

Niet jammer dat Rutte vertrekt

Ook ChristenUnie-prominent Carola Schouten en PvdA'er Attje Kuiken worden genoemd. Schouten is integer en empathisch, vinden kiezers. Kuiken wordt gezien als inhoudelijk sterk en bevlogen.

Het minst gemist worden 'afsplitsers' Liane den Haan en Nilüfer Gündogan. Ook zijn veel kiezers er niet rouwig om dat BIJ1-gezicht Sylvana Simons (82 procent) en CDA-voorman Wopke Hoekstra (79 procent) de politiek verlaten. Nog geen kwart (22 procent) vindt het jammer dat premier Mark Rutte vertrekt: driekwart (74 procent) vindt dat niet jammer.

Van welke politici vinden kiezers het wel of niet jammer als ze de politiek definitief verlaten?

Vertrouwen in 'grote vier'

Door het grote verloop van politici moesten veel partijen op zoek naar een nieuwe lijsttrekker. Wat opvalt is dat de lijsttrekkers van de grote partijen het goed doen bij de 'eigen' kiezers. Drie van die vier leiders, Dilan Yeşilgöz (VVD), Frans Timmermans (GL-PvdA) en Pieter Omtzigt (NSC), zijn nieuw als lijsttrekker en liggen direct goed bij hun kiezers.

Pieter Omtzigt had in 2021 nog geen eigen partij, en dus geen eigen kiezers, maar dat hij goed ligt bij zo goed als al zijn huidige kiezers (99 procent), is geen verrassing. Ook Caroline van der Plas (BBB) is met 98 procent vertrouwen van haar kiezers uit 2021, nog altijd onomstreden bij de BBB-achterban.

Vertrouwen van ‘eigen’ TK21-kiezers in oude en nieuwe partijleiders

Liever Bontenbal dan Hoekstra

Er zijn ook leiders die het zichtbaar lastig hebben. Henri Bontenbal is inmiddels een maand lijsttrekker maar heeft de veelal overgestapte CDA-kiezer uit 2021 nog niet weten te overtuigen om terug te keren.

40 procent ziet hem zitten, 42 procent niet. Bontenbal ligt wel een stuk beter dan Wopke Hoekstra in zijn laatste maand als CDA-leider. Slechts een kwart (23 procent) stond toen achter hem, 74 procent niet.

Jetten en Eerdmans niet populair

Verder wekken Rob Jetten (D66) en Joost Eerdmans (JA21) niet veel enthousiasme bij hun kiezers. Jetten is volgens D66-kiezers wel gegroeid, maar hij komt nog altijd tekort als leider, vinden zij.

Kiezers van JA21 waren sinds de oprichting van de partij erg positief over Eerdmans, maar dat vertrouwen is inmiddels flink gezakt - van 92 procent in juni naar 65 procent nu. Kiezers nemen het hem kwalijk dat hij niet kon voorkomen dat het intern rommelt en een aantal JA21-Kamerleden is overgestapt naar BBB.

info

Over dit onderzoek

Het onderzoek is uitgevoerd van 12 tot 19 september 2023. Aan het onderzoek deden 29687 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee. De vragen over de partijleiders zijn gesteld aan kiezers die bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 op de partij van de leider hebben gestemd.

De uitkomsten zijn gewogen en representatief voor zes variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur, gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2021. Het Opiniepanel bestaat uit ruim 80.000 leden.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.