Kiezers blijven snoeihard over kabinet, maar steeds minder mensen denken dat einde van Rutte IV nabij is

Het vertrouwen in het kabinet en de afzonderlijke ministers is blijvend laag. Kiezers zijn pessimistisch over de daadkracht en het zetelverlies voor de coalitiepartijen houdt aan. Toch denken steeds minder mensen dat Rutte IV binnenkort gaat vallen.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder ruim 22.000 leden van het Opiniepanel. Het kabinet regeert nu anderhalf jaar en moet flinke hoofdpijndossiers oplossen. Op veel vlakken lukt dat nog niet en daar ergeren mensen zich aan.

'Schept alleen maar problemen'

Zo vinden kiezers massaal dat het kabinet niets positiefs heeft bereikt op thema's als stikstof, asiel en wonen. Ook op de afhandeling van de toeslagenaffaire, waarop het vorige kabinet met dezelfde partijen is afgetreden, is nog maar weinig gedaan, vindt een overgrote meerderheid.

"Dit kabinet lost geen problemen op. Het schept ze alleen maar", schrijft een deelnemer, illustrerend voor het gevoel onder kiezers.

'Laat alles op z'n beloop'

Het gebrek aan daadkracht van het kabinet wijten mensen ook aan de onderlinge verschillen binnen de coalitie, die bestaat uit VVD, D66, CDA en ChristenUnie. "Het kabinet laat alles op z'n beloop vanwege de grote verschillen van inzicht", zegt iemand.

Op één kwestie wordt de rol van het kabinet iets positiever beoordeeld: een derde vindt dat het kabinet, of individuele ministers, er mede voor heeft gezorgd dat de gasvoorraad weer op orde is.

Stabiel wantrouwen in kabinet

Het gebrek aan daadkracht zorgt volgens veel mensen ervoor dat het lage vertrouwen dat er anderhalf jaar geleden was bij het aantreden van Rutte IV, alleen nog maar lager is geworden.

Bij de start van dit kabinet, aan het einde van de coronapandemie en aan het begin van de oorlog in Oekraïne, was er even optimisme. Maar die vervloog al snel in het voorjaar van 2022. Sindsdien ziet maximaal 1 op de 5 mensen het nog zitten in dit kabinet.

Steun onder VVD-kiezers het grootst

En dat is nog steeds zo: op dit moment heeft 17 procent vertrouwen in het kabinet. Onder kiezers die bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2021 op de VVD stemden, is de steun nog het grootst: 47 procent.

Bij kiezers van coalitiepartijen D66 (31 procent), ChristenUnie (28 procent) en CDA (22 procent) is dat vertrouwen onveranderd laag.

Wisselend vertrouwen in ministers

Veel ministers staan er dan ook slecht op bij de kiezer, maar niet allemaal. Zo hebben D66-ministers Robbert Dijkgraaf (Onderwijs) en Ernst Kuipers (Volksgezondheid) relatief goede scores.

Een andere opvallende uitschieter is VVD-minister Dilan Yeşilgöz (Justitie en Veiligheid). Bijna de helft (46 procent) vindt dat zij het goed doet. Bij de start van het kabinet (29 procent) en in september vorig jaar (33 procent) was dat nog een stuk lager.

Zware onvoldoende voor veel ministers

Hoewel het vertrouwen van bijna de hele ministersploeg opkrabbelt sinds september, doen veel ministers het nog altijd ronduit slecht in de ogen van kiezers. Alle VVD-ministers, behalve Yeşilgöz, scoren een zware onvoldoende.

En ook alle CDA-ministers krijgen van hooguit een kwart van de kiezers het vertrouwen. Landbouwminister Piet Adema (ChristenUnie) kan, na het klappen van het Landbouwakkoord, bij 27 procent van de kiezers rekenen op vertrouwen.

Coalitiepartijen op verlies

Naast de rode cijfers voor het kabinet en veel van zijn ministers, doen de coalitiepartijen het ook nog altijd niet goed in de zetelpeiling. Deze maand staan VVD, D66, CDA en ChristenUnie samen op 53 zetels, 24 zetels te weinig voor een meerderheid in de Tweede Kamer.

Vooral D66 en het CDA staan er belabberd voor. D66 heeft nog 12 van de 24 zetels over: het CDA 8 van de 15. Ook de VVD staat op verlies (-6 zetels), maar is wel de grootste partij op dit moment.

Valt het kabinet dit jaar?

Hoewel alle seinen op rood staan voor dit kabinet, denken een stuk minder mensen dat het kabinet dit jaar zal vallen. De dag na de Provinciale Statenverkiezingen, waarbij de coalitiepartijen fors verloren, was dat gevoel veel sterker. De helft (48 procent) dacht toen dat het kabinet het einde van 2023 niet zou halen, nu denkt een derde (34 procent) dat nog.

"De Provinciale Statenverkiezingen leken echt even de nekslag voor Rutte, maar nee hoor. Ze hebben zich weer ingegraven en modderen weer door", zegt een panellid daarover. Een ander denkt dat het kabinet juist blijft zitten uit angst om weggestemd te worden: "Bang om afgestraft te worden bij nieuwe verkiezingen is plucheplakken de enige optie."