Een op de drie gaat Mark Rutte missen als premier. Niet alleen bij VVD-kiezers is dat een meerderheid. Met een rechts kabinet in het verschiet, zijn ook de meeste kiezers van de voormalig coalitiegenoten weemoedig over zijn vertrek uit het torentje.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder leden van het Opiniepanel, op de dag dat Mark Rutte officieel wordt benoemd als nieuwe hoogste baas van de NAVO. De NAVO-ambassadeurs van de 32 lidstaten besloten daar vanochtend toe in een bijeenkomst in Brussel. Met een nieuw kabinet dat 2 juli op het bordes staat, en Dick Schoof als opvolger, komt er definitief een einde aan het recordpremierschap van Rutte.

Rutte joviaal en verbindend

Van alle kiezers gaan 'zijn eigen' VVD-kiezers hem het meest missen: 79 procent. Zij prijzen zijn 'joviale, spontane omgang met mensen' en 'de verbinding die hij altijd opzocht in de politiek'.

Ze betwijfelen tegelijk of opvolger Dick Schoof dat in zich heeft en wat dat voor de politiek in de komende jaren betekent.

Twijfels over Schoof

Al ging het laatste kabinet slecht uit elkaar over asiel, ook de meeste stemmers op oud-coalitiegenoten D66, het CDA en de ChristenUnie, zeggen Rutte te gaan missen als premier.

Ze noemen wel vaker dan VVD-kiezers ook smetten op zijn premierschap, maar zijn ze onder de streep lovend over hem: "Hij gleed overal soepel doorheen en deed dat op charmante wijze. Hij had persoonlijkheid, wat ik van 'die nieuwe' op het eerste oog niet kan zeggen", aldus een D66'er die de naam van Dick Schoof lijkt te zijn vergeten.

Gaan kiezers Rutte missen?

GroenLinks-PvdA'ers: wel goed gedaan, missen gaat te ver

Hoewel de helft van de GroenLinks-PvdA-kiezers (52 procent) vindt dat hij het goed heeft gedaan als premier, gaat het de meesten te ver om te zeggen dat ze Rutte gaan missen. Iets meer dan een derde van de kiezers van Timmermans (37 procent) gaat hem wel missen, maar een grotere groep (50 procent) vindt dat de recordpremier daar te veel fouten voor heeft gemaakt.

"Hij is de premier met de meeste parlementaire enquêtes, dat zegt alles. Groningen, de toeslagenaffaire alleen al. Het zag er vrolijk en soepel uit, maar dat vergeet ik niet." Toch zorgt het aankomende kabinet dat Rutte bij deze kiezers in een ander daglicht komt te staan. "Er kon niet snel genoeg een eind komen aan zijn premierschap, maar ik begin er met dit kabinet bijna heimwee naar te krijgen", zegt een GroenLinks-PvdA-kiezer in het onderzoek.

Premier van MH17 en corona

Terugkijkend op 14 jaar premierschap zijn het die vlekken, vooral Groningen en de toeslagenaffaire, die veel kiezers zijn bijgebleven. Maar de gebeurtenissen die het meest beklijven, zijn MH17 en de coronaperiode. Rutte had daar volgens panelleden een hele prominente rol die hij 'met verve' invulde.

Niet toevallig waren dat ook de periodes waar zijn vertrouwenscijfers tot ongekende hoogtes stegen. Vlak na de MH17-ramp, in juli 2014, steunde driekwart (74 procent) hem als premier. Dat is een schril contrast met het diepterecord van 17 procent vertrouwen een half jaar voor de ramp, toen kabinet Rutte 2 miljarden wilde bezuinigen. In de eerste coronagolf klom het vertrouwen naar vergelijkbare hoogtes: na zijn tv-toespraak steeg dat naar 75 procent. Rutte sluit zijn premierschap af met 36 procent vertrouwen in april dit jaar.

Afgelopen zomer was er veel aandacht voor de situatie van de 12-jarige Mikael. Hij is in Nederland geboren maar wordt uitgezet naar Armenië, waar zijn ouders vandaan komen. Wat voor opties heeft hij nog om toch te blijven? "Einde van de rit in Nederland."

Door de strenge veiligheidsmaatregelen rond de NAVO-top in Den Haag op 24 en 25 juni, wordt het verkeer rond de stad een bende. Rijkswaterstaat adviseert zelfs de Randstad te vermijden. Niet iedereen is enthousiast, en ondernemers vrezen voor hun omzet.