Rob Jetten pleit voor een ‘transferunie’ en EU-belastingheffing. Daarmee vervreemdt hij zich van de kabinetskoers. Wat vinden zijn kiezers van zijn plannen, en wie willen ze als lijsttrekker?

Jetten koos de afgelopen weken voor de aanval. Hij profileerde zich zich scherp met een artikel waarin hij zich 'ergerde' aan de opstelling van Rutte en Hoekstra in Europa en kwam met plannen voor een 'transferunie', waarin sterke EU-landen de zwakkere helpen. Ook pleitte hij ervoor dat de EU zelf belastingen kan heffen.

Verkiezingsretoriek?

Het zal binnen de coalitie voor opgetrokken wenkbrauwen hebben gezorgd - maar wellicht wordt het ook begrepen. Deels omdat het een pro-Europese partij als D66 past om tegengas te geven rond de EU-besluitvorming in deze coronacrisis. Maar misschien ook omdat je dit kunt zien als verkiezingsretoriek van Jetten. Niet alleen voor de verkiezingen van 2021, maar ook voor die van dít jaar: de lijsttrekkersverkiezingen binnen D66.

In dat kader hebben we eens gekeken wat D66-kiezers vinden van de voorstellen van Jetten. Deze achterban is overduidelijk het meest pro-Europees: de helft (51 procent) wil méér bevoegdheden naar Europa. Van alle kiezers is dat slechts 10 procent - en wil de helft juist minder bevoegdheden afstaan. Wat dat betreft is dat tegengas dus helemaal niet zo'n slecht idee.

Transferunie gaat te ver

Ook Jetten's plan van de Europese belastingen valt redelijk goed: 62 procent van de D66-achterban is vóór, een kwart tegen. Maar met zijn voorstel voor een transferunie schiet Jetten zijn kiezers ver voorbij: 33 procent is vóór, 46 procent is tegen, 20 procent weet het niet.

Het is ook een moeilijk evenwicht voor een partijleider: aan de ene kant wil je staan voor wat je kiezers vinden, aan de andere kant past het ook een voortrekkersrol spelen en nieuwe ideeën te omarmen. Met het risico dat kiezers eraan moeten wennen, of je ze juist van je vervreemdt.

Kaag leidt als lijsttrekkerskandidaat

Rob Jetten lijkt dat evenwicht nog niet helemaal gevonden te hebben. Want als we D66-kiezers vragen wie ze op dit moment het liefst als D66-lijsttrekker zien, dan leidt Sigrid Kaag met 30 procent. Gevolgd door Jetten met 24 procent en Ollongren (net teruggekeerd in functie) met 18 procent. Een kwart van de D66-kiezers weet het nog niet.

Deze uitslag zegt wat mij betreft vooral dat de drie (mogelijke) kandidaten nog heel dicht bij elkaar liggen - er kan nog van alles gebeuren. Maar het wijst er mijns inziens ook op dat Jetten, na anderhalf jaar als partijleider met alle media-aandacht die daarbij komt, een deel van zijn achterban nog niet heeft overtuigd.

Lees ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.