Driekwart wil ook vertaalde boeken op leeslijst middelbare school: niet alleen Harry Mulisch, maar ook Nicci French

Op alle middelbare scholen moeten leerlingen ook vertaalde boeken kunnen lezen voor het vak Nederlands. Dat vindt driekwart (75 procent) van de 28.000 deelnemers aan het leesonderzoek van EenVandaag. Nu mag dat nog niet op alle scholen.

De leerlingen moeten dus zowel een literaire roman van Harry Mulisch, als een in het Nederlands vertaalde thriller van Nicci French kunnen kiezen. Als ze mogen lezen wat ze zélf leuk vinden zullen ze meer plezier in het lezen krijgen, is de gedachte. Op veel scholen mogen leerlingen nu alleen boeken van Nederlandse en Vlaamse schrijvers lezen voor hun examen.

Plezierig of pretentieus

Met dat leesplezier is het nu maar matig gesteld. Bijna de helft van alle deelnemers (44 procent) beleefde wél plezier aan het verplichte lezen voor Nederlands. Zij vonden het leuk om kennis te maken met de beste schrijvers uit ons taalgebied.

Maar de andere helft (49 procent) beleefde er weinig of geen lol aan. Ze noemen de Nederlandse literatuur 'saai', 'oud' en 'pretentieus'. "Ik vond Nederlandse literatuur voor volwassenen vreselijk. Veel van de aangeraden boeken stonden vol akelige dingen, zoals seksueel geweld en alcohol- of drugsmisbruik. Ik kon me er helemaal niet in vinden", schrijft iemand.

Jongeren negatiefst over boekenlijst

De jongste deelnemers (18-35 jaar) aan het onderzoek zijn het negatiefst. De verplichte boekenlijst stond de meerderheid tegen (57 procent). Die sluit veel te weinig aan bij hun leefwereld en interesses. Een jongere zegt daarover: "Ik had een voorkeur voor fantasy en sci-fi, en dat komt - zo goed als - niet voor op de lijst, zeker niet door Nederlandse auteurs."

Bij 65-plussers ligt de verhouding omgekeerd. Daar had de grootste groep (53 procent) er juist wel plezier in. Zij wisten niet beter dan dat lezen er voor alle talen bij hoorde. Voor een deel verrijkte dat hun blik op het leven: "Ik vond het fantastisch, er ging een wereld voor me open in de jaren 60", vertelt een oudere deelnemer.

'Geef scholieren meer keuze'

Jong en oud zijn het er wel over eens dat het belangrijk is dat leerlingen op de middelbare school regelmatig een boek lezen (95 procent). Ook denkt tweederde (64 procent) dat kinderen die nu van school af komen over het algemeen slechter kunnen lezen dan zo'n 25 jaar geleden.

Veel deelnemers denken dat het helpt om scholieren meer keuze voor hun boekenlijst te geven, zodat er altijd iets bij zit dat ze leuk vinden. Of een boek oorspronkelijk in het Nederlands is geschreven of niet, vinden ze niet zo belangrijk. "Laat die kinderen lezen waar ze plezier in hebben. Het gaat om meters maken, het ontwikkelen van de leesvaardigheid. Ik zie niet in waarom dat niet zou kunnen met vertaalde boeken", licht iemand toe.

Literatuur én comics

Ook zien ze graag dat er veel verschillende genres mogelijk zijn: "Alles dat ze ook maar enigszins stimuleert om te lezen. Het maakt niet uit wat het is. Literatuur, chicklits, comics, fan fiction, enz." Als ze literatuur leuk vinden kunnen ze die altijd later nog pakken, is een veel gehoorde mening.

Eén op de zes ondervraagden (17 procent) is tegen verruiming. Zij vinden dat scholen uitsluitend boeken van Nederlandse en Vlaamse auteurs moeten toestaan. "Vertaald werk is al door iemand anders voor jou geïnterpreteerd. Nederlands werk laat je als lezer zelf de literatuur ervaren zoals de schrijver het bedoeld heeft", zegt een tegenstander.

Favoriete Nederlandse boeken

Hoewel de meeste deelnemers dus graag uitstapjes naar buitenlandse auteurs willen toestaan op school, willen ze de Nederlandse schrijvers zeker niet afschaffen. Velen pakken zelf nog steeds regelmatig een boek van Nederlandse bodem.

Op de open vraag wat je favoriete Nederlandse boek is kwamen heel diverse reacties. Deze boeken werden het meest genoemd.