'Buma is een draaikont, Segers houdt principes'

CDA en ChristenUnie: twee christelijke partijen in het centrum van de macht. Uit onderzoek onder hun kiezers in het EenVandaag Opiniepanel blijkt dat daar alle vergelijkingen ophouden.

Het congres van beide partijen is op zaterdag. Een blik op de peilingen van de afgelopen anderhalf jaar laat direct zien hoe ze ervoor staan. Het CDA was bij de verkiezingen goed voor 19 zetels, maar moet het in de peiling van januari met vijf zetels minder doen. De ChristenUnie kwam het kabinet in als kleine broer, met vijf zetels. Anderhalf jaar later is zij de enige coalitiepartij die stabiel blijft of, met zeven zetels, zelfs naar boven mag kijken.

Lees ook

• De Peiling van januari 2019

Wantrouwen en vertrouwen in Rutte III

Wat gaat er mis bij het 'grote' CDA? En wat doet 'het kleine broertje' zo goed? De rol van de partijen in het kabinet is, om te beginnen, behoorlijk verschillend. CDA is de brede volkspartij en wil in het kabinet zowel haar linkse als haar rechtse kiezers tevreden stellen. Dat lukt nauwelijks. Slechts eenderde (36 procent) van de CDA-kiezers bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2017 heeft vertrouwen in het kabinet. Bij de ChristenUnie is de pijn van het regeren een stuk kleiner. Daar ziet de grootste groep, 52 procent, dit kabinet nog zitten. Opvallend, want heeft de kleinste partij niet de kleinste stem in het kabinet?

Toch lukt het de ChristenUnie beter dan het CDA om hun profiel te houden in Rutte III. Een van hun kiezers: "De ChristenUnie neemt verantwoordelijkheid maar verloochent geen principes. Compromissen worden uitgelegd, en zo behoudt de partij zowel in het kabinet als richting de kiezers haar identiteit."

Waar staat het CDA voor?

Hoe anders is dat als het gaat om het imago van het CDA bij hun achterban. Voor veel CDA-kiezers is het niet meer duidelijk waar hun partij voor staat. Stemmers schrijven dat ze te weinig terugzien van de oorspronkelijke partijgedachten van het CDA, en omschrijven de partij als 'wispelturig' en 'niet standvastig'.

"Ik zie niets meer terug van de oorspronkelijke partijgedachten. Het lijkt of mensen aan de CDA-top zelf niet meer weten wat ze willen", zegt een CDA-kiezer. Veel deelnemers noemen de draai die het CDA onlangs maakte over het kinderpardon als voorbeeld.

Buma verliest vertrouwen CDA'ers; Segers juist in de lift

En andere belangrijke factor is de leider van de twee partijen. Buma en Segers begonnen allebei met veel steun van hun kiezers uit 2017: ruim driekwart (78 procent). Nu, anderhalf jaar later, staat Buma er een stuk slechter op bij zijn kiezers: 55 procent van hen heeft nog vertrouwen in zijn functioneren als partijleider.

Buma is voor kiezers het gezicht geworden van de draaien die het CDA steeds vaker moet maken. Een CDA-kiezer daarover: "Buma is een draaikont. Ook zijn taalgebruik versimpelt, hinderlijk!" En een ander: "Buma zou als CDA-leider een middenpartij moeten aanvoeren. Maar in deze regering hangt hij te veel naar rechts." Sommige CDA-kiezers denken zelfs al aan zijn opvolger: "De houdbaarheidsdatum van Buma is voorbij. Tijd voor een nieuwe, eigentijdse leidsman." De namen van Hugo de Jonge, Mona Keijzer en Jan Kees de Jager worden meerdere keren genoemd als geschikte kandidaten.

De houdbaarheidsdatum van Buma is voorbij. Tijd voor een nieuwe, eigentijdse leidsman.

Segers doet het een stuk beter. De steun voor de ChristenUnie-voorman is zelfs gestegen, van 78 naar 85 procent. Kiezers uit 2017 waarderen vooral zijn houding in het kabinet: "De idealen en het kabinetsbeleid staan altijd met elkaar op gespannen voet, maar Segers weet zijn rol daar heel goed in te vinden", zegt een kiezer. Een ander vult aan: "Segers probeert altijd een compromis te zoeken en zegt het ook eerlijk als hij ergens mee instemt waar hij eigenlijk tegen is."

Christendom als houvast

De gemene deler van het CDA en de ChristenUnie is de christelijke grondslag van de partij. Uit de reacties van kiezers blijkt dat dat vandaag de dag voor het CDA geen houvast bieden in deze tijden. Het geloof speelt voor het merendeel (61 procent) van de CDA-achterban amper nog een rol bij de keuze voor een partij. Daarnaast ziet een minderheid (39 procent) van de eigen kiezers de hand van God nog voldoende terug in de huidige CDA-koers.

Onder ChristenUnie-kiezers speelt het geloof een veel duidelijkere rol. Voor ruim driekwart (77 procent) van deze kiezers is het geloof belangrijk bij hun stemkeuze. En het lukt de partij, zeggen kiezers, goed om dat christelijke karakter te uiten. Driekwart (76 procent) van de ChristenUnie-kiezers ziet het christelijk geloof voldoende terug in de koers van hun partij. Met het geloof heeft de ChristenUnie, in tegenstelling tot het CDA, dus nog een aanknopingspunt met haar kiezers. De groeimogelijkheden van de ChristenUnie zijn hierdoor misschien niet zo groot, maar het geloof verbindt en zorgt wel voor een veilige basis van minstens vijf zetels.

Kleur op de wangen

Toch heeft ook de ChristenUnie het moeilijk gehad in dit kabinet. Een half jaar geleden zagen kiezers van beide partijen in Rutte III vooral een VVD-kabinet, waarin het eigen geluid wegviel. Slechts eenderde van beide kiezersgroepen zag hun partij voldoende terug in het kabinetsbeleid.

Maar de partijen zijn zich nadrukkelijker gaan profileren binnen het kabinet en dat geeft wat meer kleur op de wangen. 52 procent van de ChristenUnie-kiezers vindt haar partij vandaag de dag voldoende zichtbaar; onder CDA-kiezers is dat opgelopen tot 41 procent. De geldingsdrang van de afgelopen weken doet de stabiliteit misschien geen goed, maar de kiezer duidelijk wel. Nu dit blijkt te werken, is de vraag in de naderende campagnetijd: hoeveel geldingsdrang kan dit kabinet verdragen?