Kraken is nu dan wel verboden, toch ziet 35 procent dat graag veranderen. Dat draagvlak wordt groter bij panden die langer dan een jaar leegstaan: "Zorg dat alle bestaande ruimte bewoond wordt of legaliseer kraken."

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder 24.000 panelleden. Zij zien het gaan wonen in de leegstaande panden als manier om pandjesbazen onder druk te zetten. Een deelnemer geeft aan: "Door kraken weer legaal te maken zouden pandeigenaren gepusht worden om hun objecten minder lang leeg te laten staan. Ik ben niet voor kraken, maar nood breekt wet."

Kraak een kantoorpand

Wel stellen voorstanders bepaalde voorwaarden aan het legaliseren van kraken. Zoals hoe de krakers met een pand omgaan. Ook vinden ze het vaker oké als mensen een kantoorpand kraken dan als ze een woning kraken.

Het draagvlak wordt groter als een pand langer dan een jaar leegstaat. Dan vindt bijna de helft (45 procent) het oké als een pand gekraakt wordt. Een panellid laat weten: "Leegstand is schandalig in deze tijden van woningnood. Zorg dat alle bestaande ruimte bewoond wordt of legaliseer kraken."

'Kraken is diefstal'

Iets meer dan de helft (54 procent) vindt het een goede zaak dat kraken illegaal is. "Krakers slopen meer in een leegstaand pand dan dat ze er in gaan wonen. Waardoor de eigenaar onnodig op kosten wordt gejaagd", laat een deelnemer weten. Daarnaast hebben ze het gevoel dat krakers voordringen op andere kandidaten die wachten op een woning.

Bovendien denken 6 op de 10 (61 procent) dat het legaliseren van kraken niet gaat helpen bij het oplossen van de wooncrisis. "Mensen die meerdere woningen hebben zijn vaak het probleem, zij vragen te hoge huren waardoor de gewone burger geen huis kan huren of kopen."

Coalitiekiezers tegen kraken

Vooral kiezers van coalitiepartijen voelen daarentegen weinig voor het legaliseren van kraken tegen het woningtekort. Zij wijten de problemen op de woningmarkt vooral aan migratie, een PVV-kiezer geeft aan: "Minder asielzoekers, geen problemen op de woningmarkt." 73 procent van hen vindt het goed dat kraken illegaal is.

Meer draagvlak is er onder kiezers van de meeste linkse partijen. Zij wijzen vaak op woonrecht. Een Partij voor de Dieren-stemmer laat weten: "Het is een groot schandaal dat het recht op een dak boven je hoofd ondergeschikt is aan het belang van grootverdieners."

Oplossing voor de woningnood

Bijna 1 op de 3 (28 procent) denkt dat kraken bij kan dragen om de wooncrisis op te lossen. Verder willen ze ook graag gebruik maken van de opties die er al zijn, zoals bijvoorbeeld antikraak wonen.

Zo laat een deelnemer weten: ''Mijn kinderen wonen antikraak, ik vind dat wel een goede oplossing. Het nadeel is dat het zwerfkatten zijn, steeds van het ene huis naar het andere.''

Zelf gekraakt

Sommige panelleden staan positief tegenover kraken omdat ze dat zelf hebben gedaan. Zo vertelt een deelnemer: "Ik heb zelf gekraakt en gekraakt gewoond in de jaren 80. Het is krankzinnig dat er panden leegstaan en verkommeren terwijl er zoveel woningnood is."

"Veel oude kraakpanden uit die tijd zijn nu gelegaliseerd en zijn niet in waarde gedaald, dankzij de krakers", zegt de deelnemer tot slot.

Asielzoekers die in een ander Europees land zijn aangekomen, mogen hier worden geweigerd door de IND. Als ze na anderhalf jaar niet zijn teruggestuurd, mogen ze blijven. "Er zijn in ons land heel veel mensen die deze mensen helpen onderduiken."

Mohammad uit Iran is opgelucht. Hij heeft van zijn advocaat te horen gekregen dat de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) zijn asielprocedure in behandeling heeft genomen. Hij is een politieke vluchteling en loopt gevaar in zijn geboorteland. Hij moest volgens de Dublinverordening een asielaanvraag eigenlijk in Kroatië afwachten.

'Ik wilde niet terug naar Kroatië'

Daar werd hij, voordat hij bijna twee jaar geleden in Nederland aankwam, door de Kroatische politie opgepakt en voor het eerst geïdentificeerd. Toen hij vervolgens naar Nederland doorreisde en bij de IND asiel aanvroeg, kreeg hij daar te horen dat ze zijn aanvraag niet in behandeling zouden nemen.

"Ik moest terug naar Kroatië", vertelt Mohammad. "Daar zouden ze mijn asielaanvraag in behandeling nemen. Maar ik wilde niet terug naar Kroatië. Ik heb hier in Nederland familie wonen en ben nierpatiënt. Hier heb ik mensen die mij kunnen helpen, in Kroatië niet."

Dublinverordening

De Dublinverordening bepaalt dat het land waar een vreemdeling Europa binnenkomt, verantwoordelijk is voor de behandeling van zijn of haar asielverzoek. Deze regels werden in 2003 ingevoerd om te voorkomen dat asielzoekers Europa rondreizen om in verschillende lidstaten een procedure te beginnen, maar ook om te zorgen dat niet ieder land zijn handen van een zaak af kan trekken.

Zodra iemand in Nederland asiel aanvraagt, wordt in verschillende databases gecontroleerd of diegene eerder in een andere EU-lidstaat is geweest. Als dat zo is gaat de IND niet verder met de asielprocedure. Nederland verzoekt de andere lidstaat dan om de asielzoeker terug te nemen: dat is een Dublinclaim.

Lastig in de praktijk

Vervolgens heeft de andere lidstaat twee maanden om op dat verzoek in te gaan. Is er na die periode nog geen reactie, dan geldt: wie zwijgt, stemt toe. De asielzoeker kan dan worden overgedragen.

Dat is de bedoeling, zegt universitair docent migratierecht Mark Klaassen, maar de praktijk is vaak anders. "De Dublinverordening werkt tussen lidstaten, en de effectiviteit hangt dus af van de bereidwilligheid van de verschillende landen. In de praktijk komt er van de Dublinregels niet veel terecht, omdat het andere land niet meewerkt, of omdat de asielzoeker niet meewerkt."

1 op 6 Dublinclaims ingewilligd

Dat blijkt ook uit cijfers die EenVandaag bij de IND heeft opgevraagd. Slechts 1 op de 6 Dublinclaims die Nederland in de afgelopen vijf jaar heeft gedaan, heeft geleid tot overdracht van een asielzoeker naar een ander land.

Het valt op dat er tussen de verschillende lidstaten grote verschillen zijn in bereidwilligheid. Zo neemt Duitsland asielzoekers bij bijna de helft van de claims daadwerkelijk terug, terwijl Italië nauwelijks op dit soort verzoeken reageert. In de afgelopen drie jaar is geen enkele asielzoeker vanuit Nederland teruggestuurd naar Italië, ondanks de ruim 4.000 verzoeken die er zijn gedaan.

Termijn van anderhalf jaar

Daar kunnen asielzoekers gebruik van maken. 'Dublin' houdt een land namelijk niet voor eeuwig verantwoordelijk voor de opvang: als iemand na achttien maanden niet is overgedragen aan de verantwoordelijke lidstaat, verloopt de claim en kan een hij of zij alsnog ergens anders een asielprocedure beginnen.

Klaassen: "Je ziet in de cijfers vaak staan: 'met onbekende bestemming vertrokken.' Dat zijn mensen die uit de asielzoekerscentra zijn vertrokken en uit het zicht van de overheid zijn geraakt. In de Dublinverordening staat dat na 18 maanden de Dublinclaim vervalt. Als iemand dan nog niet naar het land van aankomst is teruggestuurd, kan Nederland niet langer iemand weigeren, en wordt dan alsnog verantwoordelijk voor de asielprocedure."

Asielzoekers duiken onder

Volgens asieladvocaat Sonya Taheri weten veel asielzoekers precies hoe dat werkt, en anticiperen ze er ook op. "Ze hebben een paar maanden om een netwerk op te bouwen. Dan vertel ik ze op een zeker moment: het is nu het moment om uit het centrum te vertrekken. Dan duiken ze onder."

"Er zijn veel mensen in Nederland die deze groep willen helpen, omdat ze begrijpen dat ze hier willen blijven", ziet Taheri. "Omdat ze hier familie hebben, of omdat de landen waar ze naar terug moeten veel slechtere omstandigheden hebben."

Organisaties helpen 'Dubliners'

EenVandaag sprak meerdere kerkelijke organisaties die deze 'Dubliners' helpen. Geen van de organisaties wil hiermee in de publiciteit treden. Ze geven aan kwetsbare asielzoekers te helpen om die achttien maanden door te komen, en zo te voorkomen dat ze op straat moeten zwerven.

Ook de gemeente Amsterdam helpt deze groep in hun opvang voor ongedocumenteerden. "We willen voorkomen dat kwetsbare mensen op straat moeten slapen, want dat is het alternatief", zegt verantwoordelijk wethouder Rutger Groot Wassink. "Dat vinden wij voor die mensen onwenselijk, en het zorgt uiteindelijk voor meer overlast voor de stad."

Drie jaar ook overbruggen

Groot Wassink maakt zich zorgen over de nieuwe regels die volgend jaar zomer van kracht gaan. Dan wordt de termijn voordat een Dublinclaim vervalt drie jaar in plaats van achttien maanden. "Dat zal betekenen dat mensen nog langer in de illegaliteit moeten leven, met alle gevolgen van dien. Wij zien als gemeente in de praktijk wat het gevolg is van regels die niet goed werken."

Asieladvocaat Taheri maakt zich er geen zorgen om dat asielzoekers die hier willen blijven met een Dublinclaim die drie jaar niet zullen weten te overbruggen. "Er zijn hele Facebookgroepen waarin mensen in het geheim mensen tijdelijk opvangen. Het zal misschien net wat lastiger worden, maar mensen laten zich niet zo gemakkelijk afschrikken als ze duidelijk hun toekomst in Nederland voor zich zien."

De teelt van lelies op landbouwgrond in het Gelderse Lochem veroorzaakt grote onrust. Bewoners zijn bang dat de bestrijdingsmiddelen die daarbij gebruikt worden, schadelijk zijn voor hun gezondheid. Omwonenden hopen dat de teelt verboden wordt.