Wéér het Hilversumse landgoed voor de formatie is een risico, zegt organisatiepsycholoog: 'Zo herhaal je dezelfde patronen'

De formerende partijen PVV, VVD, NSC en BBB zitten 3 dagen met informateur Ronald Plasterk op Landgoed De Zwaluwenberg in Hilversum om te kijken naar mogelijkheden om een kabinet te vormen. Het is de vierde keer dat daar formatiegesprekken worden gevoerd.

Het is dus geen opmerkelijke locatie om naartoe te gaan als de formatie wat stroef verloopt. Maar de locatie alleen is volgens organisatiepsycholoog Aukje Nauta geen garantie op succes. "Alleen de setting is niet genoeg."

Dezelfde patronen

Dat een deel van de onderhandelingen buiten Den Haag plaatsvindt, is wel erg waardevol, volgens Nauta. "Verandering van spijs doet eten. De clichés zijn waar, want de partijen moeten ontzettend out-of-the-box en uit hun comfortzone treden om te kijken of ze met elkaar in zee willen. En dat is moeilijker als je in het bekende stramien zit."

Veranderen van omgeving kan dan waardevol zijn, legt de organisatiepsycholoog uit. "Als je steeds maar weer in dezelfde ruimtes vergadert, dan herhaal je ook letterlijk dezelfde patronen."

Vierde keer

Het landgoed is een bekende plek voor formaties: bij de formatiegesprekken van 2007, 2017 en 2021 logeerden de leden van de formerende partijen ook op het landgoed, wat alle keren leidde tot een nieuw kabinet.

"Toen ik dit in de krant las, dacht ik wel: 'Goh, ze gaan naar een plek in Hilversum. Daar zaten ze bij vorige formaties ook al. Waarom probeer je dan niet een andere locatie? Het zijn natuurlijk wel bijna allemaal nieuwe partijen die er nu aanstaan. Anders dan bij de laatste formatie", zegt Nauta.

Bekijk ook

• 

  Gaat de ijskast van Wilders nog voller raken? En andere vragen over het vervolg van de formatie beantwoord

  • 09-01-2024

Samen reizen

De organisatiepsycholoog moest gelijk denken aan een ander moment in de formatie van 2007, toen Herman Wijffels als informateur met de partijen CDA, PvdA en ChristenUnie om tafel ging in een hotel in het Friese Beetsterzwaag.

"Hilversum ligt erg centraal, dat kan een voordeel zijn. Maar je kunt ook denken aan een locatie verder weg, zoals in 2007. Als je nadenkt wie er bij elkaar in de auto zit, of je gaat er gezamenlijk met een bus heen, dan kan dat ook waardevol zijn. De reis kan dan een onderdeel worden van de verkenningen."

Zelfreflectie en empathie

Maar een locatie alleen is niet genoeg, je hebt ook andere werkvormen nodig. "Als je de moeilijke kwestie anders benadert dan normaal dwingt dat tot zelfreflectie en empathie voor de andere partij. Oftewel tot manieren om alle belangen goed te kunnen afwegen."

Wat Nauta in de praktijk zelf graag doet als ze moeilijke conflicten in een bedrijf tegenkomt, is bij een gesprek de tafel weghalen. Net zoals bij een kringgesprek op de basisschool. "Als je aan de tafel vergadert, kan het ook een soort van afscherming van jezelf zijn. Dus als je deze weghaalt, dan ben je vaak veel opener. Iedereen kan je hele lichaam zien. En draagt bij aan een open gesprek."

Bekijk ook

• 

  Kiezers VVD, NSC, BBB en PVV grotendeels eens over welke standpunten van de PVV in een regeerakkoord kunnen komen

  • 10-12-2023

'Waar ben je bang voor?'

Je kunt volgens Nauta ook gaan wandelen en dan de wat diepgaandere vragen met elkaar te bespreken: "Bijvoorbeeld de vraag: 'Wat is eigenlijk heilig voor je?' of 'Waar ben je heel bang voor?' Dan leren mensen elkaar op een andere manier kennen."

De organisatiepsycholoog vervolgt: "Als mensen elkaar goed kennen en als ze het achterste van hun tong laten zien, dan zijn ze vaak ook meer bereid om elkaar tegemoet te komen."

Mediteren en geeltjes plakken

Het onderlinge vertrouwen en het openstellen voor elkaar is dus erg belangrijk op heidagen, of in dit geval tijdens het formeren. De partijen zijn op elkaar aangewezen.

"Ik zou het bijvoorbeeld geen slecht idee vinden als ze voorafgaand aan hun onderhandelingen gaan mediteren. Of dat ze geeltjes gaan plakken om op een andere manier naar hun eigen programma te kijken en ook naar het programma van de ander, zodat ze op creatieve manieren de achterliggende belangen kunnen vervlechten."

Bron: ANP