Kabinet-Schoof kon vandaag direct aan de slag tijdens het debat over de regeringsverklaring. Dit is, traditiegetrouw, het eerste debat tussen de Tweede Kamer en het nieuwe kabinet. Oppositielid Frans Timmermans ging, als verwacht, hard in de aanval.

Dinsdag 2 juli was een zwarte dag voor Frans Timmermans. "Die bordes-scène. Dat toch radicaal-rechts in het centrum van de macht in Nederland. Ik had nooit gedacht dat dat zou gebeuren", zegt de politicus. Hij noemt het 'een unicum in de Nederlandse geschiedenis' en het is zijn doel om ervoor te zorgen dat het kabinet-Schoof zo kort mogelijk blijft zitten.

Kritiek op racistische term

Tijdens het debat bracht Timmermans vanmiddag twee moties van wantrouwen in tegen de PVV-ministers Faber en Klever. Zij boden geen excuses aan voor het gebruik van de racistische term 'omvolking', die door de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in verband met aanslagen wordt gebracht. Aanhangers van deze complottheorie vermoeden dat een wereldwijde elite uit is op een doelbewuste vermenging of vervanging van 'het witte ras'.

Het ontbreken van excuses voor het gebruiken van die term is voor het oppositielid niet het enige verwerpelijke. "Stel je voor dat je buitenlandse handel moet bevorderen, zoals minister Klever, en dan in het buitenland moet gaan uitleggen dat je toch heel graag blackface ziet. Dat zal toch niet echt gewaardeerd worden, denk ik."

'Ik trap niet in de val'

Timmermans neemt geen genoegen met de twee PVV'ers die aangeven dat die uitspraken in het verleden zijn gedaan en dat ze nu vooruit willen kijken. "Ons verleden heeft ons gevormd. Ik trap niet in de val dat we doen alsof je je verleden niet meedraagt", zegt de politicus stellig.

"Ik heb nog niet eerder meegemaakt dat ministers niet aangesproken konden worden op hun verleden. En we moeten het ook niet normaal gaan vinden dat ze het verleden gewoon kunnen wegpoetsen, retoucheren. Zoals Stalin foto's retoucheerde, als hij zich ontdeed van mensen."

Grote verschillen

Hij wijst erop dat Wilders hem bij de laatste twee debatten ook op zijn verleden aansprak. "Dat ging helemaal terug naar 2005, naar het referendum over de Europese Grondwet. En hij wilde mij daar verantwoording over laten afleggen. Dat doet hij dus wel naar mij. Maar als we vragen naar uitspraken van een paar weken geleden, dan mogen we het er niet meer over hebben. Zo werkt de wereld niet."

De GroenLinks-PvdA-fractievoorzitter verwacht daarom dat de racistische uitspraken van sommige bewindspersonen de coalitie nog in moeilijkheden zal brengen. "Dat er toch wel een paar dingen zijn, waarvan ik me afvraag of die gedragen kunnen worden door NSC en VVD. Aan het begin houden ze elkaar vast, totdat steeds duidelijker wordt wat de grote verschillen zijn."

Samenwerking verdoezelen

Verder benadrukt de fractievoorzitter dat het volgens hem een normaal kabinet betreft, gebaseerd op een meerderheid in de Tweede Kamer en niet een bijzonder extraparlementair kabinet. "Ze zouden de helft van de mensen van buiten halen. Dat is niet gebeurd."

"Ze hebben 88 zetels en er is één nieuwe ontwikkeling: een ambtenaar die tot premier wordt gemaakt, zodat de andere collega's van Wilders kunnen zeggen dat Wilders geen premier wordt. Dus alle andere formules die ze hebben geprobeerd om te verdoezelen dat ze met Wilders samenwerken, die kloppen niet."

Wilders krijgt zijn in

De vier fractievoorzitters van de coalitiepartijen nemen zitting in de Tweede Kamer, maar Timmermans verwacht dat ze toch veel invloed zullen uitoefenen op het kabinet.

"Ik weet zeker dat de bewindslieden aan de touwtjes zullen zitten van de fractievoorzitters. En zeker, Wilders zal ervoor zorgen dat hij zijn zin krijgt."

Pesten en treiteren

Tijdens een vorig debat werd Timmermans behoorlijk de oren gewassen door Wilders. Na een nogal lange interruptie, zei de PVV-leider dat niemand nog kon volgen wat hij zei en vatte het zelf maar even samen: 'U bent er niet blij mee'.

Hoe kijkt Timmermans daar op terug? "Nou, kijk, dit zijn debattrucjes. Wilders is een meester in het pesten, in het treiteren. Maar je kunt met pesten en treiteren geen land besturen. Dat zal binnenkort wel blijken."