radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Voordringen bij boosterprik tegen corona kan door te liegen over je geboortejaar

Voordringen bij boosterprik tegen corona kan door te liegen over je geboortejaar
In de wachtrij voor de boosterprik kunnen ook mensen belanden die daar nog niet horen
Bron: ANP

Iedere dag zijn weer nieuwe geboortejaren aan de beurt om hun boosterprik tegen het coronavirus in te plannen. Maar het systeem op de website blijkt lek. Je kunt makkelijk over je geboortejaar liegen om eerder een boosterafspraak te maken.

Dat blijkt uit eigen onderzoek van EenVandaag. Op de website planjeprik.nl kan je gemakkelijk een geboortejaar invullen dat niet klopt. Log je vervolgens in met je DigiD, dan kun je gewoon een afspraak inplannen.

Check bij eerste vaccinatieronde

Bij de eerdere reguliere vaccinatieronde werd je afspraak geannuleerd als je geboortejaar niet klopte. Je werd dan nagebeld en je afspraak ging in de prullenbak. Maar navraag leert dat dit nu niet zomaar gebeurt.

Zo kon het gebeuren dat verschillende jongere mensen een geboortejaar invoerden zoals 1961 of 1960 en gewoon hun afspraak konden plannen, zonder dat deze uit het systeem werd gehaald.

GGD is op de hoogte

De GGD laat in een reactie weten op de hoogte te zijn dat mensen kunnen liegen over hun geboortejaar. "We hebben het aanmelden voor een afspraak online zo laagdrempelig mogelijk gemaakt", zegt Bert van Plateringen van GGD GHOR Nederland. "Geen enkel systeem is daarin waterdicht."

Toch wordt op het geboortejaar volgens Van Plateringen wel op dezelfde manier gecheckt als tijdens de eerste vaccinatiecampagne. "Wij voeren dagelijks een check uit in onze database en bij mensen waar het geboortejaar niet klopt, wordt automatisch de afspraak geannuleerd."

Bekijk ook

'Deze mensen dringen voor'

Is die check goed te doen? "Wij kunnen niet voorkomen dat er mensen alsnog tussendoor weten te komen. Maar als ze nog niet aan de beurt zijn, dringen deze mensen uiteindelijk wel voor. Er is bewust voor gekozen om van oud naar jong uit te nodigen."

Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) is verbaasd, maar geeft via een woordvoerder net als de GGD toe dat 'geen systeem waterdicht is': "VWS heeft bewust gekozen voor een eenvoudig en laagdrempelig systeem. Dan kan het zijn dat mensen er tussendoor glippen. Dit is nadrukkelijk niet de bedoeling. We zitten in een pandemie en je dringt als je een vals geboortejaar invoert voor op oudere mensen die meer risico lopen dan jij. Zij gaan voor."

Zelf annuleren

Omdat onze redactie zelf een te vroege afspraak maakte, wilden we die afspraak graag weer annuleren en dat lukte. Tegelijkertijd werden we erop gewezen dat er, in tegenstelling tot wat de GGD GHOR Nederland zegt, niet wordt gecheckt. Van meerdere bronnen hebben we dit inmiddels vernomen.

Een medewerker lichtte het bij het telefonisch annuleren toe: "Er zijn natuurlijk uitzonderingsgevallen, mensen met een medische achtergrond. We vertrouwen er maar op. Ze hoefden niks aan te tonen qua codes of iets dergelijks. Nogmaals: iedereen wordt gewoon vertrouwd."

Bekijk ook

'Zet er ICT'ers op en regel het'

Coronawoordvoerder van regeringspartij D66 Jan Paternotte staat er van te kijken. Hij ziet dat de boostercampagne allesbehalve soepel loopt. "Het lijkt erop dat heel veel dingen moeilijker blijken dan in het voorjaar voor je vaccinatieafspraak. Brieven komen niet aan en online is moeilijk te zien waar je precies terecht."

"Dat je nu gewoon met een verkeerd geboortejaar een afspraak kunt maken is helemaal vreemd. Zorg gewoon dat het systeem zo werkt dat je er dan uitgegooid wordt. Je zou bijna zeggen: zet een groepje ICT'ers erop en regel dat dit niet meer kan."

Luisteren

CDA-Tweede Kamerlid Joba van den Berg is zorgwoordvoerder voor haar partij en reageert op het nieuws over de boosterprik bij EenVandaag op NPO Radio 1

Op locatie ook niet altijd controle

Toch zou het verschil tussen iemand uit begin jaren 60 en een veel later geboortejaar moeten opvallen. Wordt iemand er op locatie dan niet uitgepikt? Een van de prikkers op vaccinatielocaties is de bekende griepdokter Ted van Essen, tot december 2015 huisarts in Amersfoort. Hij weet goed hoe de controle op de locatie zelf gaat. "Er wordt gecontroleerd, maar dat biedt geen garantie dat niemand er doorheen komt. Het ligt er maar net aan hoe druk het is, of dat iemand niet goed oplet op de locatie zelf."

Op zichzelf is dat nog niet eens zo erg, vindt Van Essen: "Iedereen heeft toch die prik nodig, maar het gaat natuurlijk wel om het rechtvaardigheidsgevoel. Iemand die ouder is zou eerder aan de beurt moeten komen." Een jonger iemand pakt zo een afspraak af van iemand die het misschien harder nodig heeft. "Verder is het grote probleem natuurlijk ook dat mensen die niet online vaardig zijn zoveel moeite hebben met een afspraak maken. Ze komen er met de telefoon niet doorheen en een snelle afspraak in de buurt maken soms lastig."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

4 op 10 jonge vrouwen stopten afgelopen jaren met anticonceptie uit onvrede, vooral hormonen bevallen slecht

4 op 10 jonge vrouwen stopten afgelopen jaren met anticonceptie uit onvrede, vooral hormonen bevallen slecht
Een spiraal bij een poli gynaecologie, beeld ter illustratie
Bron: ANP

Te veel bijwerkingen, geen hormonen meer en terug naar de natuurlijke cyclus: 4 op de 10 jonge vrouwen (42 procent) zijn de afgelopen 3 jaar gestopt met een vorm van anticonceptie. Dit omdat ze er niet tevreden over waren.

Veel minder vrouwen stopten met anticonceptie omdat ze zwanger wilden worden (11 procent) of omdat anticonceptie niet meer nodig was, bijvoorbeeld omdat de relatie uitging (4 procent). Dat blijkt uit onderzoek van 3Vraagt, het jongerenpanel van EenVandaag, onder ruim 3.500 vrouwen tussen de 16 en 34 jaar. Vooral bij hormonale anticonceptie, zoals de pil of een spiraal, spelen negatieve ervaringen een grote rol.

Ben je in de afgelopen drie jaar gestopt met een vorm van anticonceptie?

Bijwerkingen en 'onverklaarbare klachten'

"Ik had lang de pil gebruikt en was daar niet meer tevreden over, te veel bijwerkingen", legt iemand in het onderzoek uit. Daarna stapte ze over naar een hormoonspiraal, maar ook dat werkte niet naar tevredenheid: "Na 6 maanden bloedingen heb ik die er ook uit laten halen. Nu gebruik ik niks meer."

"Ik kreeg steeds meer onverklaarbare klachten. Hield vocht vast, was vlak in emoties", vertelt weer een andere deelnemer. "Er zijn verschillende onderzoeken gedaan, maar daar kwam niks uit. Dus ben ik op eigen initiatief gestopt met de pil. Toen verdwenen mijn klachten volledig. Volgens mijn huisarts hield dat geen verband met elkaar en had ik te veel TikTok-filmpjes gekeken. Maar toch, mijn klachten waren weg."

Effect van synthetische hormonen

Dat hormonale anticonceptie invloed kan hebben op je fysieke en mentale gesteldheid, bevestigt gynaecoloog bij het Amsterdam UMC Anne Timmermans. "Uit verschillende onderzoeken blijkt dat er een effect is van synthetische hormonen op je mentale of algehele welbevinden. Alleen wie welk effect ervaart, dat kunnen we van tevoren niet goed voorspellen."

Enerzijds kunnen die effecten negatief uitpakken: "Sommige mensen hebben last van afgevlakte emoties, of ervaren minder plezier in het leven. Mensen kunnen ook angstiger worden", legt Timmermans uit.

Bekijk ook

Ook voordelen van de pil

Maar aan de andere kant ervaren mensen ook positieve effecten, weet de gynaecoloog. "Mensen die heel erg last hebben van hormonale schommelingen in hun natuurlijke cyclus, kunnen juist veel baat hebben bij de hormonen in anticonceptie. Denk aan mensen met PMS en PMDD."

Premenstrueel syndroom (PMS) is een verzamelnaam voor ernstige lichamelijke en emotionele klachten die je kunt ervaren in de periode voor je menstruatie. PMDD is een stemmingsstoornis die veroorzaakt wordt door hormonen die verbonden zijn aan je menstruatiecyclus. "Bij die mensen kunnen die klachten gestabiliseerd worden door de synthetische hormonen."

Natuurlijke cyclus

Verschillende vrouwen in het onderzoek geven aan dat ze zijn gestopt met anticonceptie om hun eigen cyclus 'te leren kennen'. "Ik had al 12 jaar geen natuurlijke menstruatie gehad vanwege de pil, waar ik mee was gestart omdat ik heftige menstruatieklachten had als tiener", vertelt een deelnemer.

"Ik wilde weten hoe mijn natuurlijke cyclus zou zijn als dertiger, en of ik dan die klachten nog had. Dat bleek niet meer zo te zijn."

Welke vorm van anticonceptie gebruik je?

Geen ideale methode

De meeste vrouwen in het onderzoek van 3Vraagt zijn wel tevreden over de anticonceptiemethode die ze op dit moment gebruiken: of dat nou een condoom is, een methode met hormonen, of 'natuurlijke' anticonceptie als periodieke onthouding.

Wel zeggen veel deelnemers dat geen enkele methode ideaal is: een condoom is een 'drempel' bij seks, de pil heeft bijwerkingen, een spiraal doet pijn bij het plaatsen.

info

Over dit onderzoek

Dit onderzoek is gehouden van 30 januari tot 13 februari 2025. Er deden in totaal 3.585 vrouwen tussen de 16 en 34 jaar mee. Het onderzoek is na weging representatief voor vijf variabelen, namelijk: leeftijd, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur, gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2023.

Seksuele vrijheid

Gynaecoloog Timmermans vindt het interessant dat vrouwen steeds kritischer naar anticonceptie kijken. "We hebben de pil altijd gezien als middel om vrouwen seksuele vrijheid te geven. Om reproductie en seksueel plezier los van elkaar te trekken", legt ze uit.

"Maar dat er misschien ook bijwerkingen en nadelen aan zitten, dat hebben we lang niet altijd goed gezien. Inmiddels is er meer aandacht voor die vrouwspecifieke aandoeningen, maar er is nog te weinig kennis over", besluit Timmermans.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

'Steun aan Oekraïne staat in regeerprogramma': minister Brekelmans over weigering PVV om troepen te sturen

'Steun aan Oekraïne staat in regeerprogramma': minister Brekelmans over weigering PVV om troepen te sturen
Defensieminister Brekelmans
Bron: EenVandaag

PVV-leider Wilders gaf vandaag aan tegen het sturen van Nederlandse troepen naar Oekraïne te zijn. Defensie-minister Brekelmans reageert hier koeltjes op. "Ik werk met het regeerprogramma. Daarin staat dat we Oekraïne onverminderd zullen steunen."

De plannen tot het vormen van een internationale troepenmacht voor de bescherming van Oekraïne veroorzaken een nieuwe splijtzwam in de regeringscoalitie. PVV-leider Geert Wilders is hier standvastig op tegen en gaat lijnrecht in tegen premier Dick Schoof.

Nog steeds positief over Amerika

Minister van Defensie Ruben Brekelmans (VVD) vertelt tegenover EenVandaag dat het kabinet vasthoudt aan het eigen regeerprogramma. "Dit is het standpunt van de heer Wilders. Ik werk met het regeerprogramma. Daarin staat we Oekraïne onverminderd zullen steunen."

Brekelmans blijft na het tumult van afgelopen week, waarin de Amerikaanse president Donald Trump Europa niet aan de onderhandelingstafel uitnodigde, positief over de Amerikanen. "Ik vertrouw de Amerikanen nog steeds, want ik heb ze ook horen zeggen dat voor hen de NAVO relevanter is dan ooit. En de NAVO is natuurlijk onze belangrijkste veiligheidsgarantie."

'Escalatie-dominantie'

Voor het Nederlandse kabinet blijft de Amerikaanse steun noodzakelijk bij het vormen van een 'robuuste vredesmacht' die Oekraïne moet beschermen. Brekelmans: "De 'backing' van de Amerikanen blijft nodig. Je hebt, om in militaire termen te spreken, altijd een escalatie-dominantie nodig ten opzichte van je tegenstander."

Hij legt uit: "Dus stel dat Rusland een eventueel vredesbestand gaat testen en ze zouden aansturen op een conflict, dan moeten ze weten dat ze bij iedere stap die ze zetten een sterkere tegenstander tegenover zich hebben. En daar hebben we Amerikanen echt voor nodig."

Minister Brekelmans over weigering PVV om troepen naar Oekraïne te sturen

'Europa moet plek aan tafel verdienen'

De defensieminister verwacht overigens dat Europa in een later stadium wel mag plaatsnemen aan de onderhandelingstafel. "Ik heb de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rubio horen zeggen dat als de gesprekken concreter worden, dat dan natuurlijk ook Oekraïne en Europa aan tafel zullen komen."

"Maar we zullen als Europa die plek ook moeten verdienen", gaat hij verder. "En die plek verdien je door duidelijk aan te geven wat wij als Europa militair in te brengen hebben. En vandaar dat wij als Europese landen nu huiswerk te doen hebben om gezamenlijk tot zo'n plan te komen."

Brede puzzel om te leggen

Over wat Nederland concreet aan materieel en troepen kan leveren aan een eventuele vredesmacht, blijft de minister vaag. "Wij kunnen als Nederland natuurlijk in alle domeinen wel iets leveren, maar daar zullen we goed naar moeten kijken."

"Het is niet zo dat wij allerlei F-35's, of schepen, of troepen klaar hebben staan, die ergens staan te wachten. Die zijn ook ingepland om een bijdrage aan de NAVO te leveren. Die brede puzzel moeten we eerst leggen."

Debat

Brekelmans zegt dat er gekeken kan worden wat we kunnen doen, als er een duidelijk mandaat en rugdekking van de VS is. "Ook in het parlement moet dan besloten worden of Nederland wel of geen bijdrage kan leveren."

Morgen debatteert de Tweede Kamer over welke positie Nederland moet innemen bij de onderhandelingen om een einde te maken aan de oorlog in Oekraïne.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant