Iedere dag zijn weer nieuwe geboortejaren aan de beurt om hun boosterprik tegen het coronavirus in te plannen. Maar het systeem op de website blijkt lek. Je kunt makkelijk over je geboortejaar liegen om eerder een boosterafspraak te maken.

Dat blijkt uit eigen onderzoek van EenVandaag. Op de website planjeprik.nl kan je gemakkelijk een geboortejaar invullen dat niet klopt. Log je vervolgens in met je DigiD, dan kun je gewoon een afspraak inplannen.

Check bij eerste vaccinatieronde

Bij de eerdere reguliere vaccinatieronde werd je afspraak geannuleerd als je geboortejaar niet klopte. Je werd dan nagebeld en je afspraak ging in de prullenbak. Maar navraag leert dat dit nu niet zomaar gebeurt.

Zo kon het gebeuren dat verschillende jongere mensen een geboortejaar invoerden zoals 1961 of 1960 en gewoon hun afspraak konden plannen, zonder dat deze uit het systeem werd gehaald.

GGD is op de hoogte

De GGD laat in een reactie weten op de hoogte te zijn dat mensen kunnen liegen over hun geboortejaar. "We hebben het aanmelden voor een afspraak online zo laagdrempelig mogelijk gemaakt", zegt Bert van Plateringen van GGD GHOR Nederland. "Geen enkel systeem is daarin waterdicht."

Toch wordt op het geboortejaar volgens Van Plateringen wel op dezelfde manier gecheckt als tijdens de eerste vaccinatiecampagne. "Wij voeren dagelijks een check uit in onze database en bij mensen waar het geboortejaar niet klopt, wordt automatisch de afspraak geannuleerd."

'Deze mensen dringen voor'

Is die check goed te doen? "Wij kunnen niet voorkomen dat er mensen alsnog tussendoor weten te komen. Maar als ze nog niet aan de beurt zijn, dringen deze mensen uiteindelijk wel voor. Er is bewust voor gekozen om van oud naar jong uit te nodigen."

Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) is verbaasd, maar geeft via een woordvoerder net als de GGD toe dat 'geen systeem waterdicht is': "VWS heeft bewust gekozen voor een eenvoudig en laagdrempelig systeem. Dan kan het zijn dat mensen er tussendoor glippen. Dit is nadrukkelijk niet de bedoeling. We zitten in een pandemie en je dringt als je een vals geboortejaar invoert voor op oudere mensen die meer risico lopen dan jij. Zij gaan voor."

Zelf annuleren

Omdat onze redactie zelf een te vroege afspraak maakte, wilden we die afspraak graag weer annuleren en dat lukte. Tegelijkertijd werden we erop gewezen dat er, in tegenstelling tot wat de GGD GHOR Nederland zegt, niet wordt gecheckt. Van meerdere bronnen hebben we dit inmiddels vernomen.

Een medewerker lichtte het bij het telefonisch annuleren toe: "Er zijn natuurlijk uitzonderingsgevallen, mensen met een medische achtergrond. We vertrouwen er maar op. Ze hoefden niks aan te tonen qua codes of iets dergelijks. Nogmaals: iedereen wordt gewoon vertrouwd."

'Zet er ICT'ers op en regel het'

Coronawoordvoerder van regeringspartij D66 Jan Paternotte staat er van te kijken. Hij ziet dat de boostercampagne allesbehalve soepel loopt. "Het lijkt erop dat heel veel dingen moeilijker blijken dan in het voorjaar voor je vaccinatieafspraak. Brieven komen niet aan en online is moeilijk te zien waar je precies terecht."

"Dat je nu gewoon met een verkeerd geboortejaar een afspraak kunt maken is helemaal vreemd. Zorg gewoon dat het systeem zo werkt dat je er dan uitgegooid wordt. Je zou bijna zeggen: zet een groepje ICT'ers erop en regel dat dit niet meer kan."

Op locatie ook niet altijd controle

Toch zou het verschil tussen iemand uit begin jaren 60 en een veel later geboortejaar moeten opvallen. Wordt iemand er op locatie dan niet uitgepikt? Een van de prikkers op vaccinatielocaties is de bekende griepdokter Ted van Essen, tot december 2015 huisarts in Amersfoort. Hij weet goed hoe de controle op de locatie zelf gaat. "Er wordt gecontroleerd, maar dat biedt geen garantie dat niemand er doorheen komt. Het ligt er maar net aan hoe druk het is, of dat iemand niet goed oplet op de locatie zelf."

Op zichzelf is dat nog niet eens zo erg, vindt Van Essen: "Iedereen heeft toch die prik nodig, maar het gaat natuurlijk wel om het rechtvaardigheidsgevoel. Iemand die ouder is zou eerder aan de beurt moeten komen." Een jonger iemand pakt zo een afspraak af van iemand die het misschien harder nodig heeft. "Verder is het grote probleem natuurlijk ook dat mensen die niet online vaardig zijn zoveel moeite hebben met een afspraak maken. Ze komen er met de telefoon niet doorheen en een snelle afspraak in de buurt maken soms lastig."

Israël voert de militaire strijd tegen Hamas op en wil delen van de Gazastrook bezetten, zegt premier Benjamin Netanyahu. Maar experts vragen zich af wat het plan is: "Gaza veroveren is niet zo moeilijk, het gebied daarna behouden is veel ingewikkelder."

Premier Netanyahu kondigde vandaag een intensieve militaire operatie aan met als doel om Hamas te verslaan. Volgens hem zal Israël Gaza niet binnenvallen om zich vervolgens weer terug te trekken: "De bedoeling is het tegenovergestelde daarvan."

'Dagen tot paar weken'

Het Israëlische leger heeft inmiddels tienduizenden reservisten opgeroepen voor het aanstaande offensief in Gaza. Een bezetting van de Gazastrook zou dan ook snel een feit kunnen zijn, denkt oud-commandant der landstrijdkrachten Mart de Kruijf. "Ik denk ook dat het Israël gaat lukken."

Hij verwacht dat Israël de Gazastrook 'binnen een paar dagen of een paar weken' kan veroveren. "Dan heb je heel Gaza wel onder controle. Het probleem is dan alleen: er wonen wel 2,2 miljoen mensen, hoe krijg je die onder controle?", zegt De Kruif. "Land bezetten is iets anders dan land ook daadwerkelijk bezet houden."

Situatie van voor 2005

Een nieuw militair offensief zou goed het einde kunnen betekenen van een Palestijns Gaza, denkt Midden-Oosten-deskundige Peter Malcontent: "Je mag concluderen uit de woorden van politici in het Israëlische veiligheidskabinet dat er een herbezetting komt."

Daarmee zouden we teruggaan naar de situatie van voor 2005, toen Israël tientallen jaren ook de hele Gazastrook in handen had, vertelt hij. "En dus zullen er straks ook nieuwe nederzettingen gebouwd gaan worden voor Israëlische Joden in Gaza."

'Terecht op een kluitje'

Netanyahu liet in zijn aankondiging van het nieuwe militaire offensief weten dat de inwoners van Gaza zullen worden 'verplaatst'. Voor hun eigen bescherming, voegde de Israëlische premier daaraan toe. Malcontent verwacht dat de Palestijnen zullen worden verdreven naar het zuiden. "Die komen daar dan terecht op een kluitje."

Een aantal ministers in het kabinet van Netanyahu zijn volgens de Midden-Oosten-expert extreem nationalistisch. "Die hebben deze plannen al veel langer", weet hij. "Eigenlijk kon je op je vingers natellen dat dit zou gaan gebeuren."

Al weken geen hulp

Het Israëlische leger heeft op dit moment al zo'n 70 procent van de Gazastrook onder controle. Volgens persbureau AP zou een totale verovering betekenen dat honderdduizenden Palestijnen hun verblijfplaats kwijtraken.

Daar komt bij dat de mensen in Gaza al weken zonder voedsel, schoon water, medicijnen en medische hulp zitten. Israël houdt de grenzen met Gaza sinds 2 maart dicht voor humanitaire hulp. Internationale hulporganisaties waarschuwden vorige week dat de laatste voorraden inmiddels zijn uitgedeeld.

'Moet proportioneel zijn'

De Kruif zet dan ook vraagtekens bij een nog verdere uitbreiding van het bezette gebied. "Ik heb beelden gezien van 7 oktober, die zijn vreselijk", zegt hij over de aanslag van Hamas op Israël. "Maar is dat nou een reden om 2,2 miljoen mensen op een heel klein stukje grond te gaan concentreren?"

De maatregelen die Israël neemt in reactie op de aanslag van 7 oktober 2023 moeten wel proportioneel zijn, zegt hij. "Dus die moeten in verhouding zijn met het gevaar dat er uitgaat van de extremisten van Hamas."

Ander soort oorlog

Een volledige bezetting van de Gazastrook leidt uiteindelijk tot een ander soort oorlog met Hamas, legt de oud-commandant uit. "Wij noemen dat een asymmetrische of een irreguliere oorlog." Dat betekent volgens hem dat er straks bijvoorbeeld meer aanslagen zullen worden gepleegd.

De bestrijding hiervan en het handhaven van de status quo is een kwestie van een lange adem die veel inspanning kost, benadrukt De Kruif. "En als er één ding is wat Israel niet heeft, dan zijn het de vele militairen die daarvoor nodig zijn."

Terughalen van gijzelaars

Los van de strijd met Hamas is bovendien de grote vraag of het andere doel van Netanyahu wel bereikt kan worden: het terughalen van de Israëlische gijzelaars in Gaza. "Bij een totale bezetting is de kans juist groter dat de gijzelaars dood gaan", zegt Malcontent. "Een intensivering van de strijd in Gaza heeft dus gevolgen."

Toch is de verwachting van beide deskundigen dat Israël doorzet. "Ze hebben ook het militaire vermogen", vertelt De Kruijf. "Hamas is relatief verzwakt. Maar vooral heeft Israël - waarschijnlijk - de steun van de president van de Verenigde Staten om dit te kunnen doen."

Internationale steun

Tegelijkertijd denkt de oud-commandant dat internationaal de steun voor Israël sterk zal afnemen bij een nieuw offensief in Gaza. "Israël zou zich dat meer moeten afvragen", zegt hij.

Wat is zo'n kortetermijnsucces om een bufferstrook te creëren je waard als je op lange termijn steun verliest in heel de wereld", legt De Kruif uit. "Terwijl je die steun hard nodig kan hebben. Want de echte vijand van Israël is Iran en die wordt gesteund door Rusland. Dus het conflict is nog lang niet ten einde."