radio LIVE
meer NPO start

Tolk Anja vindt het haar morele plicht om Oekraïense vluchtelingen te helpen, maar lijdt wel onder de vreselijke verhalen

Tolk Anja vindt het haar morele plicht om Oekraïense vluchtelingen te helpen, maar lijdt wel onder de vreselijke verhalen
Anya Martynenko
Bron: EenVandaag

Vrijwillige tolken die Oekraïense vluchtelingen helpen, hebben het soms zwaar met verhalen die zij horen. Anya Martynenko kan erover meepraten. Verhalen die vluchtelingen haar vertellen raken haar, mede omdat haar familie zelf nog in Oekraïne woont.

Voor Anya voelt het als een morele plicht om Oekraïense vluchtelingen te helpen als tolk. Ze spreekt Oekraïens, Russisch, Engels en Nederlands. Ze werkt sinds het begin van de oorlog voor zowel Oekraïners in Nederland als Oekraïners die nog in Oekraïne zijn. Maar op een gegeven moment begonnen de verhaal haar gezin te raken.

Dochter vertoond ander gedrag

"Ik heb nu besloten om mijn tijd tussen mijn gezin en de mensen die ik helpen beter te verdelen. Ik kan niet iedereen helpen", vertelt Anya uit Papendrecht, accountant van beroep. Doordat ze veel bezig was met het helpen van vluchtelingen met de taal, begon een van haar kinderen ander gedrag te laten zien.

Anya's dochter rent bijvoorbeeld normaal de school of opvang in omdat ze het daar zo leuk vindt, maar klampte zich nu vast aan haar moeder. Ze huilde ook veel, wilde niet meer tekenen. "Mama was drukker met andere mensen dan met haar kinderen", zegt Anya.

Bekijk ook

Seksueel misbruik

Voor Anya een duidelijk signaal om haar tijd beter te verdelen. Ze kreeg de tip van iemand van de gemeente om er niet te veel bij na te denken en om inleven te voorkomen. Dat was een advies waar ze niets aan had. Want met de verhalen die ze hoort van mensen die ze helpt, is dat makkelijker gezegd dan gedaan. Het zijn verhalen die je niet zomaar kwijtraakt, of waar je overeen stapt.

"In oorlog zijn er altijd mensen die er proberen geld of iets anders aan te verdienen. Ik heb een meisje geholpen dat dacht in contact te zijn met een vrijwilliger, totdat ze te horen kreeg dat ze moest betalen voor de hulp. Ze had geen geld." Het meisje moest betalen met haar lichaam, door seksuele handelingen te doen. Dat soort verhalen laten Anya niet koud. En om voor dit meisje hulp te krijgen van de gemeente, moest Anja het hele verhaal kennen.

Compensatie

De verhalen maken haar angstig voor haar eigen vrienden en familie die nog in Oekraïne zijn. "Ik probeer niet emotioneel betrokken te raken bij de verhalen die mij worden verteld, maar later op de dag ga je het verwerken en denk je overal weer aan. Je droomt erover, dat soort dingen", vertelt Anya.

Maar stoppen met helpen, daar denkt ze niet aan. "Mijn moeder zit daar nog steeds, dus ik zie het als compensatie: haar kan ik niet helpen, dus help ik iemand anders. Misschien is het voor mijn eigen ego, ik weet het niet."

Bekijk ook

Duurzame hulp

GZ-psycholoog Hermanja Hage-Kok herkent het verhaal van Anya Martynenko goed. Zelf helpt ze bij ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum mensen met acute opvang bij crisis of mensen met langdurig trauma. Dat zijn nu dus ook vluchtelingen uit Oekraïne en mensen die met hen te maken hebben.

"Je ziet dat mensen in dit soort tijden graag landgenoten willen bijstaan, maar dat kan alleen als het wel duurzaam gebeurd. Als je niet goed voor jezelf zorgt en alleen maar hulp blijft bieden val je op een gegeven moment om." Hage-Kok benadrukt dat dat al helemaal belangrijk is, omdat deze oorlog nog wel eens een langere tijd zou kunnen gaan duren en er dus ook voor een langere periode hulp nodig is.

Schuldgevoel

Om niet om te vallen moeten mensen volgens Hage-Kok goed bij zichzelf nagaan of ze het aan kunnen. "En zélfs als ze dat denken te kunnen is het ontzettend belangrijk om grenzen te stellen."

Dat is voor veel mensen heel lastig denkt Hage-Kok uit. "Ze voelen zich vaak schuldig. Mensen willen alles doen wat er in hun cirkel van invloed ligt, maar zonder rust en positiviteit is dit niet lang vol te houden." Volgens Hage-Kok moet er gecompenseerd worden voor de moeilijke verhalen die zij van de vluchtelingen te horen krijgen.

Luisteren

Verslaggever Laura Kors in gesprek met Anya en GZ-psycholoog Hermanja Hage-Kok reageert op de verhalen van tolken in EenVandaag op NPO Radio 1

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Nabestaanden hopen dat rechtszaak meer duidelijkheid geeft over grafschennis kindergraven: 'Ze hebben mijn gezin kapot gemaakt'

Justitie vervolgt vier vrouwen voor grafschennis op een begraafplaats in Leusden. Zij zouden daar bijna 4 jaar geleden een 'paranormale sessie' hebben gehouden bij kindergraven. Nabestaanden hopen er nu eindelijk achter te komen wat er precies is gebeurd.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Door nieuwe regels Songfestival zijn Palestijnse én Pride-vlaggen straks verboden op podium: 'De EBU is bang'

Door nieuwe regels Songfestival zijn Palestijnse én Pride-vlaggen straks verboden op podium: 'De EBU is bang'
Songfestival-winnaar Nemo stond vorig jaar met de non-binaire vlag op het podium
Bron: Sarah Louise Bennett/EBU

De Palestijnse vlag of een regenboogvlag op het podium van het Eurovisie Songfestival? Dat is deze editie niet toegestaan: artiesten mogen alleen nog hun eigen vlag laten zien om 'politieke statements' te voorkomen. "De EBU is een bange organisatie."

De European Broadcasting Union (EBU) heeft het nieuwe vlaggenprotocol zelf niet bekendgemaakt, maar bevestigde wel berichten van de Deense omroep DR hierover. Hans Laroes, die jarenlang betrokken was bij de EBU als adviseur, vindt het een 'nogal onhandig' van de media-organisatie.

Vlag om identiteit te laten zien

De laatste jaren waren op het podium en in de green rooms - waar deelnemers wachten op de uitslag - nog verschillende vlaggen te zien, waaronder de Palestijnse vlag en de regenboogvlag. En op het podium nam zanger Nemo, die uiteindelijk won voor Zwitserland, vorig jaar de non-binaire vlag mee. Vlaggen zijn dan ook echt onderdeel van het Songfestival, zegt Laroes.

"Het hele Songfestival is erop gericht om mensen en landen en allerlei bevolkingsgroepen met elkaar te verbinden op een vrolijke manier. En dus ook mensen van allerlei identiteiten", legt hij uit. "En ik denk dat daarbij hoort dat die mensen ook hun identiteit laten zien. Dat kan via de vlag van je land, via de regenboogvlag en ook via een vlag waarin je Palestina steunt."

Bekijk ook

'Tegen geest van Songfestival'

Door het besluit van de EBU om alleen nationale vlaggen toe te staan op het podium kunnen deelnemende artiesten hun identiteit straks mogelijk niet volledig uiten. En dat vindt Laroes geen goede zaak: "Het is eigenlijk tegen de geest van het Songfestival in."

Hoe de organisator van het liedjesfestijn precies tot zo'n besluit komt, blijft volgens hem gissen. In principe wordt de uiteindelijke beslissing gemaakt door de producer van het Songfestival in overleg met het gastland, dit jaar dus Zwitserland. Maar de omroepen van andere deelnemende landen hebben volgens hem ook zeker invloed.

Onder hoge druk besloten?

Het zou dus zeker kunnen dat landen in dit geval invloed hebben uitgeoefend op de organisatie, zegt Laroes. "Er zijn ongetwijfeld een aantal omroepen die alvast bezwaar zijn gaan maken of bang zijn geworden." En dan gaan ze onder oplopende druk met elkaar appen, bellen en vergaderen, weet de voormalig EBU-adviseur.

"Het is op dit soort momenten een beetje een bange organisatie", gaat hij verder. "Dus omdat die verschillende standpunten van landen en omroepen eigenlijk boven die hele besluitvorming hangen, wordt er geprobeerd het allemaal zo rustig mogelijk te houden en ieder gedoe waar iemand boos van kan worden te vermijden. Dan ga je dus beslissen om geen vlaggen toe te laten."

'Niet nagedacht over regenboogvlag'

Het 'vlaggenverbod' is volgens Laroes vooral bedoeld om de Palestijnse vlag te weren van het podium. Dat daarmee bijvoorbeeld ook Pride-vlaggen in de ban worden gedaan, heeft de organisatie van tevoren misschien niet helemaal doorgehad, denkt hij.

"Ik denk dat ze vooral geen Palestijnse vlaggen willen laten zien en dat ze toen geaccepteerd hebben dat dan ook andere vlaggen als de regenboogvlag niet meer getoond worden", zegt hij. "Terwijl ik denk dat je daarmee juist een heleboel artiesten - en een heleboel mensen thuis - in hun hart raakt, en dat je daarmee dus ook je eigen Songfestival in het hart raakt."

Door nieuwe regels Songfestival zijn Palestijnse én Pride-vlaggen straks verboden op podium: 'De EBU is bang'

Bekijk ook

Andere manieren zoeken

Overigens verwacht Laroes niet dat de deelnemende zangers zich ook helemaal aan de nieuwe regels gaan houden. "Ik denk dat redelijk wat artiesten op zoek gaan naar manieren om toch iets te laten zien." Als voorbeeld noemt hij Madonna, die in 2019 op het Songfestival in Israël een gastoptreden gaf en toen ook een statement maakte met de Palestijnse én Israëlische vlag.

Het zal hem niet verbazen als meer artiesten op zoek gaan naar manieren om standpunt over de situatie in Israël en de Palestijnse gebieden te laten blijken. "En eigenlijk wordt dat ook uitgelokt door de EBU. Het is dan ook een wedstrijdje van: wie is nu het slimst."

'Onverstandig en niet sympathiek'

In een poging om mogelijk gedoe rond de Palestijnse vlag te voorkomen, veroorzaakt de EBU met deze nieuwe regels juist méér gedoe, constateert Laroes. Het protocol rond de vlagen krijgt nu namelijk heel veel aandacht, ziet hij gebeuren.

En daar zit ook veel negatieve aandacht bij: zo noemde lbhti-belangenverenging COC Nederland het besluit van de EBU afgelopen weekend 'volstrekt belachelijk'. Laroes snapt de verontwaardiging over het vlaggenverbod. "Ik vind het echt een onverstandige en onaardige, niet sympathieke en niet empathische beslissing."

Bekijk ook

AVROTROS 'snapt besluit'

AVROTROS, die namens Nederland meedoet aan het Songfestival, liet eerder in een schriftelijke verklaring weten dat het de nieuwe regels rond vlaggen op het podium snapt. "Het Eurovisie Songfestival is een niet-politiek event en in dat kader begrijpen we deze beslissing."

"Het gaat enkel om de officiële momenten dat het duidelijk moet zijn om welk land het gaat", verduidelijkt de omroep over het doel van het protocol. "Op alle andere momenten staat het ons vrij om te communiceren wat we willen."

Claude zonder Congolese vlag

De omroep voegt daaraan toe dat het het jammer vindt 'dat ook symbolen die verbonden zijn aan inclusiviteit en vrijheid van expressie, zoals de regenboogvlag, nu onderdeel zijn geworden van deze maatregel'. AVROTROS erkent dat een regenboogvlag geen politiek statement is, 'maar het gaat er bij de EBU om dat er één lijn wordt getrokken'.

Zanger Claude doet over 3 weken namens Nederland mee aan het Songfestival. Hij komt uit de Democratische Republiek Congo, maar mag de vlag van zijn geboorteland straks dus ook niet laten zien op het podium en in de green room. Het publiek in de zaal mag wel met elk soort vlag zwaaien, zolang die volgens de Zwitserse wet toegestaan is.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant