Na de opvang en het leefgeld voor vluchtelingen uit Oekraïne, kunnen Oekraïners vanaf nu zonder werkvergunning aan het werk. "De vastigheid van een baan kan heel erg helpen." Maar hoe ga je daar mee om als werkgever en als collega?

Vanaf 1 april hebben Oekraïense vluchtelingen geen werkvergunning meer nodig in Nederland. Dat betekent dat een werkgever zo iemand makkelijker kan aannemen dan eerder het geval was.

Alleen nog meldplicht

Voordat de regel inging, moest een werkgever bijvoorbeeld eerst onderzoeken of die geen personeel kon aannemen afkomstig uit Nederland, Zwitserland of een EU-land. Daarnaast waren er soms nog aanvullende eisen, zoals een taaleis. Alleen met een zogenoemde tewerkstellingsvergunning kon een vluchteling uiteindelijk aan de slag.

Vanaf vandaag is het allemaal makkelijker. De werkgever hoeft enkel nog bij het UWV aan te geven wie er bij hem of haar gaat werken in de vorm van een meldplicht. Maar is het eigenlijk wel verstandig om zo kort na een traumatische ervaring aan de slag te gaan? Daar zijn de meningen over verdeeld.

Bekijk ook

Oorlogstrauma

Veel werkgevers staan te trappelen om Oekraïners in dienst te nemen, vooral nu er in Nederland een groot personeelstekort bestaat. Alle extra handjes kunnen ze gebruiken. Maar sommige uitzendbureaus denken daar anders over en wijzen op de eventuele risico's voor vluchtelingen om meteen in dienst te gaan.

Zo zegt directeur van uitzendbureau Otto Workforce, Frank van Gool, dat vluchtelingen de tijd moeten krijgen om bij te komen voordat ze gaan werken. Het is volgens hem belangrijk goed met ze te praten als ze aan het werk willen. Er bestaat immers een grote kans dat deze mensen een traumatische ervaring hebben opgedaan.

'Werk geeft structuur'

Gz-psycholoog Juul Gouweloos-Trines van ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum adviseert bedrijven over hoe zij goed voor werknemers kunnen zorgen die een ingrijpende gebeurtenis hebben meegemaakt. Volgens haar helpt het juist als mensen die iets traumatisch hebben meegemaakt weer aan het werk gaan.

"Je ziet het bijvoorbeeld ook bij kinderen die weer behoefte hebben aan school. Het is een vorm van structuur die heel erg kan helpen. Door te gaan werken ga je als vluchteling van de machteloosheid van de oorlog naar het weer in je kracht staan. De vastigheid van een baan kan heel erg helpen."

Bekijk ook

Watchful waiting

Natuurlijk moeten we voorzichtig zijn met gevluchte Oekraïners, zegt Gouweloos-Trines, maar ze bij voorbaat al niet te laten werken, of extra te screenen is niet nodig. Volgens haar kunnen we het beste doen aan 'watchful waiting': "Mensen hebben in eerste instantie een herstellend vermogen, om om te gaan met traumatische gebeurtenissen. We moeten een oogje in het zeil houden, zodat we er op tijd bij zijn als er een gesprek nodig is."

Volgens de gz-psycholoog helpt steun van de directe omgeving, zoals collega's, bij het vergroten van de veerkracht van mensen: "Je moet niet direct van iemand verwachten dat diegene hulp nodig heeft, maar op den duur is het wel van belang om in gesprek te gaan over wat iemand heeft meegemaakt."

Nieuwsgierig en een open houding

"Ik denk dat je als collega vooral een open houding moet hebben, als je gaat werken met Oekraïense vluchtelingen. Vraag hoe het gaat en wees nieuwsgierig", zegt Gouweloos-Trines. Mensen hebben volgens haar de neiging om heel beschermend te zijn, maar het helpt niet om te veel in te vullen voor een ander.

"Een oorlog is heel groots en wie het heeft meegemaakt is er veel mee bezig. Als collega is het dan heel fijn als je zo iemand goed betrekt en bijvoorbeeld pro-actief meeneemt om een koffietje te gaan drinken." Het is volgens haar belangrijk om ervoor te zorgen dat iemand onderdeel wordt van het werk.

Herken signalen

Het hele gesprek over de oorlog vermijden is in elk geval niet wat je als collega moet doen, zegt Gouweloos-Trines: "Het is het beste om het initiatief voor een gesprek bij de ander te laten en te vragen waar diegene behoefte aan heeft." Ook is het belangrijk om signalen van traumatische ervaringen te herkennen om zo beter te kunnen ondersteunen.

"Je ziet vaak bij mensen dat ze heel snel schrikken bij harde geluiden, waakzaam zijn bij het geluid van een vliegtuig. Of je merkt dat iemand heel somber is, snel geïrriteerd en er enorm moe uitziet, omdat hij of zij door de ervaringen niet goed slaapt." Maar dan nog; voor dokter hoef je niet te spelen: "Het is goed om de signalen te herkennen, maar als het voor jou als collega te ingewikkeld wordt, is er altijd nog de huisarts of bedrijfsarts."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.