Meerderheid wil oorlogsvluchtelingen opvangen in eigen gemeente, Oekraïners zijn het meest welkom

Negen van de tien mensen (88 procent) vinden dat hun gemeente Oekraïense vluchtelingen mag opvangen. Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag. Oorlogsvluchtelingen uit Syrië en Afghanistan zijn ook welkom. Wel is de steun daarvoor lager (59 procent).

Voor Oekraïense vluchtelingen zijn nu 30.000 bedden beschikbaar, dat moeten er minimaal 50.000 worden. Met een beroep op een noodwet worden burgemeesters vanaf 1 april verplicht om deze opvang goed te organiseren met leefgeld, onderwijs en zorg. Tegelijk vangt Nederland ook andere oorlogsvluchtelingen op uit landen als Syrië en Afghanistan.

Zelfde cultuur, zelfde regio

Het draagvlak voor de opvang van Oekraïners is opvallend hoog en breed gedragen. Volgens de deelnemers is dit vooral omdat zij dezelfde cultuur en dezelfde gewoontes hebben. Daarom verwachten ze dat ze zich gemakkelijk zullen aanpassen.

Iemand schrijft: "Deze mensen hebben hulp en veiligheid nodig. Ze delen onze cultuur en wíllen zich ook inpassen in ons land." Veel deelnemers zien hen als een soort Europeanen. "We zeggen altijd dat vluchtelingen in de regio opgevangen moeten worden. Dat is de EU voor Oekraïne", motiveert iemand.

Andere oorlogsvluchtelingen

Voor vluchtelingen uit andere landen ligt dat toch een beetje anders, vinden veel ondervraagden. Volgens de meerderheid zijn zij welkom in Nederland (63 procent) en in hun eigen woonplaats (59 procent). Sommigen benadrukken dat het dan wel moet gaan om echte oorlogsvluchtelingen en niet om gelukszoekers. Anderen willen juist geen onderscheid maken tussen de verschillende groepen vluchtelingen: "Iedere oorlogsvluchteling heeft recht op goede opvang. Oekraïners moeten geen speciale voordelen krijgen."

Dit cijfer is in lijn met eerdere peilingen van EenVandaag. Sinds 2015 vinden steeds zo'n zes van de tien ondervraagden dat vluchtelingen uit oorlogsgebieden moeten worden toegelaten in Nederland. Het draagvlak voor de opvang van Oekraïners (88 procent) is een uitschieter.

In de eigen regio

Bij vluchtelingen uit landen als Syrië en Afghanistan zien mensen juist wel cultuurverschillen. Daarom zien veel deelnemers het liefst dat deze groepen zoveel mogelijk in de eigen regio worden opgevangen. "Ze hebben meestal de islam als godsdienst en ze leven heel anders. Waarom nemen de rijke moslimlanden hun broeders niet op?", vraagt iemand zich af.

Een derde (32 procent) ziet deze vluchtelingen liever niet in hun gemeente. Sommigen zijn bang dat de polarisatie in de samenleving door hun komst zal toenemen.

Kiezers PVV en Forum meest kritisch

Het verschil in draagvlak voor de opvang van Oekraïners en andere vluchtelingengroepen is duidelijk zichtbaar bij de achterbannen van de verschillende politieke partijen. De meerderheid van alle kiezersgroepen steunt de opvang van Oekraïense vluchtelingen. Dat geldt ook voor stemmers op partijen die in het algemeen kritisch staan tegenover de instroom van asielzoekers. Ook de kiezers van Forum voor Democratie (52 procent) en de PVV (74 procent) zijn daar in meerderheid voor.

Maar vluchtelingen uit landen als Syrië en Afghanistan zijn niet erg welkom bij de stemmers op de meest 'rechtse' partijen. Een meerderheid van de kiezers van de PVV (70 procent), Forum voor Democratie (63 procent) en JA21 (55 procent) wil hen niet in hun gemeente. Een kleine groep, respectievelijk 18, 22 en 28 procent, wil dat wel. Onder de kiezers van vrijwel alle andere politieke partijen is een meerderheid voor het opvangen van deze vluchtelingen.

Ook zorgen over komst Oekraïners

Hoewel de Oekraïense vluchtelingen hier dus massaal welkom zijn leven er ook zorgen. De helft van de ondervraagden (57 procent) maakt zich geen zorgen over de komst naar hun woonplaats. Zij zien vooral de voordelen. Ze denken dat de Oekraïners gemakkelijk hun weg in de Nederlandse samenleving zullen vinden. Ook zijn ze blij dat ze snel aan het werk kunnen op onze krappe arbeidsmarkt.

Vier van de tien (40 procent) maken zich wel zorgen. Zij wijzen op de hoge kosten van de opvang voor hun gemeente. Boven alles maken ze zich zorgen over de woningmarkt. We hebben nu al veel te weinig woningen, en dan komen al deze gezinnen er nog bij. "Ik sta al 10 jaar op een wachtlijst. Zij moeten ergens wonen, maar mijn gezin ook", zegt iemand. Ook zijn er zorgen hoe het moet met de Oekraïense kinderen op school en of de gezondheidszorg mensen met oorlogstrauma's wel aankan.

Terug naar Oekraïne?

Bij die zorgen speelt mee dat de meeste mensen verwachten dat de Oekraïners hier nog jaren zullen blijven. Slechts 18 procent verwacht dat ze binnen een half jaar teruggaan. De grootste groep (47 procent) denkt dat ze tussen de 1 en 3 jaar blijven, en 14 procent gaat ervan uit dat ze niet meer weggaan.

Als de meeste Oekraïnse vluchtelingen hier voor altijd zouden blijven zou een derde (31 procent) dat acceptabel vinden. De helft (52 procent) ziet dat liever niet. Dat is deels vanwege de gevolgen voor de Nederlandse samenleving, maar vooral omdat ze denken dat het voor de Oekraïners zelf uiteindelijk beter is om terug te gaan om hun eigen land weer op te bouwen.