Rio de Janeiro is hartstikke onveilig. Tenminste dat is het beeld dat in Nederland van deze Braziliaanse stad bestaat. De vraag is of die bewering terecht is. Een dag of vier nu banjer ik met mijn nieuwe peperdure (€ 5000,-) EenVandaag-camera rond in Rio.

Jaja, óók in de favella's. Jaja, óók in het donker en jaja ik heb hem ook al meegenomen in een vieze propvolle bus. Met daarbij ook nog een aardig gevulde rugzak op. Maar ik kan alle belastingbetalers (en natuurlijk ook de verzekering) mededelen: ik heb de camera nog steeds in bezit (afkloppen). En dus zou ik met enig recht van spreken kunnen zeggen: Rio is hartstikke veilig. 

Bus gekaapt

Maar als we voor EenVandaag op straat wat mensen naar hun ervaringen op het gebied van criminaliteit vragen, schrikken we van de verhalen die we horen. Bijna iedereen heeft wel iets heftigs meegemaakt. Van brute berovingen op klaarlichte dag tot bedreigingen met een mes of pistool. En een groepje 10-jarigen die een oudere vrouw insluit en berooft. 

Iemand vertelde over een bus waar hij in zat die werd gekaapt en waar inzittenden hun waardevolle spullen moesten inleveren. Tip: lees geen boek (intellectuelen hebben geld) in de bus en laat de herkenbare witte oordopjes van de iPhone uit je oren, want anders lijkt het alsof er iets te halen valt bij je. 

Vermijd straten zonder mensen

De politie waarmee we voor de reportage op stap gingen doet z'n best, maar de verhalen horend en de cijfers bekijkend is het vechten tegen de bierkaai. De verschillen tussen rijk en arm zijn in deze metropool zo groot en zo zichtbaar dat duizenden kanslozen dagelijks de verleiding niet kunnen weerstaan. En dan maakt het niet uit of je groot, klein, blond of donker bent. Ze ruiken of er iets te halen valt, dus maken de Brazilianen hier in Rio telkens een inschatting van de kans slachtoffer te worden.

Telefoon in de sok

Na zessen, als het donker is, niet meer zomaar gaan rondlopen in het dan uitgestorven centrum. Vermijd straten zonder mensen. Ben je alleen op straat, ga naar een groepje toe dat je ziet en vraag of je mee mag lopen. De telefoon in de sok, geld in je bh etc. Eindeloos veel tips krijgen we te horen.

Onze politieofficier adviseert toeristen die het WK bezoeken op te passen met drank, waardevolle spullen in het hotel te laten en er in ieder geval niet mee te koop te lopen. En kijk goed uit naar 'slechte mensen.' Maar wie dat zijn en hoe te herkennen, dat weet hij ook niet. Oh ja, en om elf uur 's avonds gewoon lekker terug naar je hotel gaan, luidt zijn devies. Want daarna is het vragen om moeilijkheden. 

Gewoon geluk

En wat zegt het dat ik die keidure camera van Eenvandaag nog heb terwijl ik het apparaat al naar de meest ongure plekken heb meegenomen, vraag ik aan de politieman: ‘Omdat Rio hartstikke veilig is. Iedereen is vriendelijk voor jullie. We willen allemaal dat iedereen zich welkom voelt in onze prachtige stad.’ Ja ja... Het zal wel. Ik zeg: gewoon geluk!

De rechtbank Midden-Nederland oordeelt dat achterafbetaaldienst Klarna niet zomaar mag verdienen aan incassokosten. Mensen die te laat zijn met hun lening terugbetalen aan de online dienst moeten bijbetalen. Sommigen raken daardoor meer in de problemen.

"Koop nu, betaal achteraf" is de belofte die de online betaaldienst Klarna doet. Mensen die iets kopen op een website kunnen hun betaling met de dienst uitstellen. Ze sluiten dus eigenlijk een lening af bij Klarna, maar dat geeft de dienst niet goed genoeg aan, vindt de rechtbank Midden-Nederland.

Extra kosten in rekening brengen

Daarom is de achterafbetaaldienst nu op de vingers getikt door deze rechtbank. Rente, aanmaning- en incassokosten in rekening brengen als mensen te laat zijn met hun lening terugbetalen aan Klarna mag volgens de rechtbank niet op deze manier.

Achteraf betalen is gratis en wordt volgens de wet niet gezien als lening, dus mag Klarna geen extra kosten in rekening brengen.

'Waardevol oordeel'

"Dit is een heel waardevol oordeel", vertelt lector Schulden en Incasso aan de Hogeschool Utrecht, Nadja Jungman. "Er leeft natuurlijk al heel lang politieke en maatschappelijke zorg over 'buy now, pay later'."

De toekomst moet volgens haar uitwijzen of andere rechtbanken dit oordeel ook gaan volgen. "Wordt dit de nieuwe Nederlandse lijn? Daar hoop ik eigenlijk op." Het is volgens haar in ieder geval een belangrijke stap.

Schulden bij jongeren

Je mag Klarna pas gebruiken als je 18 jaar of ouder bent, maar veel minderjarigen gebruiken de dienst toch. "Jongeren zijn gevoelig voor verleidingen", vertelt Jungmann.

"De grootste zorg is dat jongeren te hoge schulden opbouwen, en ook andere rekeningen daardoor niet gaan betalen." Dat kan volgens haar het begin zijn van het opbouwen van problematische schulden.

Achteraf betalen aantrekkelijk

Ook voor mensen met al bestaande geldzorgen zijn achterafbetaaldiensten zoals Klarna aantrekkelijk. "Want als je de eindjes niet aan elkaar kan knopen en je hebt wel producten nodig, dan lijkt het een oplossing,"

"Geldzorgen maken dat mensen vaak bij de dag gaan leven", legt de lector uit.

Klanten slecht geïnformeerd

De lector vindt, net zoals de rechtbank oordeelt, dat klanten goed van tevoren moeten worden geïnformeerd wanneer ze een lening aangaan. "Wat zijn de kosten waar ik tegenaan loop als ik te laat betaal? Dan kunnen mensen hun risico inschatten."

Bij andere diensten die leningen of krediet aanbieden moet de slogan "Let op! Geld lenen kost geld" staan, bij Klarna staat dat niet en kunnen klanten mede daardoor niet goed geïnformeerd worden.

Geen leeftijdscheck

Volgens Jungmann is een ander groot probleem van betaaldiensten als Klarna dat ze niet checken of iemand wel een schuld aan kan gaan. "Er kunnen allerlei redenen zijn waarom mensen daar gebruik van maken", legt ze uit.

"Als ze dan op later moment niet in staat zijn om te betalen en ze hebben ook nog eens niet het geld om die kosten die er dan bij komen te betalen, dan loop je het risico dat het het begin is van problematische schulden."

Moeilijk om naar de rechter te stappen

Mensen kunnen altijd naar de rechter stappen als ze denken dat een betaaldienst fout is, maar volgens de lector is dat een moeilijke stap om te zetten. "Zeker als er schuldenproblematiek speelt en mensen veel stress hebben, dan vinden ze het nog veel moeilijker", vertelt ze.

"Dus ik hoop ook dat er schuldhulpverlening komt die mensen ook zullen bijstaan zodat we een breder beeld krijgen."

Kabinet is machteloos

Volgens Jungmann is het lastig voor de politiek om hier wat aan te doen. "De Tweede Kamer is heel helder: leg dit aan banden."

Maar het kabinet kan weinig doen tegen deze betaaldiensten, omdat het op Europees niveau moet gebeuren. "Er komt nieuwe regelgeving vanuit Europa, maar dat wordt zeker pas in 2026."