Drie op de tien kiezers hebben interesse in een nieuwe partij met Omtzigt als leider. Van de grote partijen in de zetelpeiling zouden daar vooral de BBB en de PVV last van hebben. Maar ook kleine partijen als JA21, CDA en SP lijden dan verlies.
Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag en Ipsos. Voormalig CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt heeft nog niet bekendgemaakt of hij met een eigen partij aan de verkiezingen wil meedoen. De verwachting is dat hij op z'n vroegst dit weekend laat weten wat zijn plannen zijn.
BBB en PVV
Nog voordat Omtzigt dat besluit heeft genomen, laat staan dat kiezers weten wat zijn plannen zijn voor Nederland, hebben kiezers torenhoge verwachtingen van hem. Gericht gevraagd hebben drie op de tien (29 procent) interesse in een partij van het onafhankelijke Kamerlid. Een stem van deze kiezers op hem is nog lang niet zeker, maar Omtzigt kan de boel flink opschudden.
Het grootste deel van kiezers die mogelijk overstappen naar Omtzigt komt van BBB en de PVV. Deze partijen hebben momenteel respectievelijk 24 en 19 zetels, maar lopen het risico ruim 30 procent van hun kiezers uit te moeten zwaaien als Omtzigt meedoet aan de verkiezingen.
CDA, SP en JA21
Maar ook uit andere hoeken van het politieke spectrum kunnen kiezers richting de partij van Omtzigt trekken. Het CDA, de partij die onder Wopke Hoekstra al flinke electorale klappen te verduren kreeg, moet vrezen voor nog verdere leegloop als Omtzigt zich meldt. Van de 6 zetels die de partij zou krijgen als er nu verkiezingen zijn, haakt mogelijk nog de helft (47 procent) af.
Verder kunnen SP en JA21, goed voor 6 en 4 zetels in de laatste zetelpeiling, rekenen op overstappende kiezers naar Omtzigt. Van deze partijen zeggen vier op de tien huidige kiezers gevoelig te zijn voor een stap naar voren van Omtzigt.
Moeilijke keuze
Omtzigt denkt al een tijd na over wat hij wil gaan doen, zegt politiek verslaggever Marloes Lemsom. "En stel je voor hoe moeilijk dit is: hij is, zoals hij zelf zegt, herstellende van een burn-out, maar heeft ook een extreem verantwoordelijkheidsgevoel."
"En nu hij deze cijfers ziet, over hoeveel mensen er mogelijk op hem gaan stemmen, maak dan maar eens een keuze. Hij zou zomaar eens de grootste kunnen worden."
Premier Omtzigt?
Eerder bleek al dat veel mensen Pieter Omtzigt als geschikte premier zien. Meer dan de helft (56 procent) zou het acceptabel vinden als hij het stokje van Mark Rutte overneemt. Hij heeft ervaring in de politiek en is volgens veel mensen eerlijk. Wat veel mensen vooral in hem aanspreekt, is dat hij zijn werk voor hun gevoel doet met 'het belang van de Nederlandse bevolking voor ogen'.
Omtzigt is als premier populair bij kiezers van verschillende partijen. Zowel bij mensen die, zolang hij geen eigen partij heeft, op de BBB of JA21 zouden stemmen, als bij mensen die hun stem geven aan een partij aan de linkerkant.
Omtzigt zit niet op premierschap te wachten
De woordvoerder van Omtzigt laat weten dat hij 'niet op het premierschap zit te wachten'. "De vraag is dus of hij wel mee gaat doen, want je kan moeilijk zeggen: 'Stem niet op mij'." Theoretisch is het een optie dat Omtzigt wél meedoet, maar niet in alle kieskringen, waardoor hij nooit de grootste kan worden. "Je kunt dan niet overal op hem stemmen."
Het CDA en de BBB hebben allebei gezegd dat de deur voor Omtzigt openstaat. "Maar naar het CDA kan Omtzigt echt niet meer, zegt hij zelf. Daar is natuurlijk van alles gebeurd de afgelopen jaren. En meedoen voor de BBB wil hij ook niet."
Over het onderzoek
De zetelverdeling is gebaseerd op onderzoek van Ipsos onder een representatieve steekproef van 1.004 stemgerechtigde Nederlanders uit het onderzoekspanel van Ipsos. Zij kregen de volgende vraag voorgelegd: 'Stel Pieter Omtzigt richt zijn eigen partij op, hoe waarschijnlijk is het dat u op deze partij zal stemmen bij de aankomende Tweede Kamerverkiezingen van 22 november?'.
De percentages die in dit artikel worden genoemd, zijn kiezers die daar 'waarschijnlijk' of 'zeker' op hebben aangevinkt. De gegevens zijn verzameld van 21 tot en met 24 juli 2023.
Het onderzoek is gewogen op leeftijd, geslacht, opleiding, regio, werkzaamheid en stemgedrag bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen. Voor de zetels gelden statistische marges van +/- 1 procent bij de kleine partijen en +/- 2,5 procent bij de grootste partijen.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.
