Opnieuw oplopende spanningen tussen Israël en Palestina: dit is de rol van de Verenigde Staten

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken brengt vandaag en morgen een bezoek aan Israël en de Palestijnse gebieden, na een gewelddadige week in de regio. Hoe sterk is de rol van de VS als bemiddelaar? "Ze zijn niet onafhankelijk."

Het geweld begon afgelopen donderdag. Israël voerde een 'anti-terreuractie' uit op een vluchtelingenkamp op de Westelijke Jordaanoever, waarbij 9 Palestijnen werden gedood. De dag daarna opende een Palestijnse schutter het vuur op een synagoge, waar 7 doden vielen. Ook verwondde een 13-jarige Palestijnse jongen twee Israëliërs.

Niet onafhankelijk

Het bezoek van Blinken was al ver van tevoren gepland, maar toch wordt de rol van de minister als 'de-escalerend' gezien. Hoe terecht is dat? Volgens universitair docent antropologie Anne de Jong van de Universiteit van Amsterdam is het 'belangrijk om te beseffen dat de Verenigde Staten een partij zijn'.

"De VS geeft 1.7 miljard dollar per jaar aan Israël in militaire steun", vertelt ze. "Dus dat is zeker niet onpartijdig of onafhankelijk. Een neutrale bemiddelaar hoort niet zo'n band te hebben met een van beide partijen. Dat geld geeft de VS in theorie een middel om Israël een bepaalde kant op te bewegen."

Beschaving in onbeschaafd gebied

De relatie tussen de Verenigde Staten en Israël gaat ver terug. "Ze steunen elkaar als bondgenoten, en dat gaat ver terug in de geschiedenis", zegt De Jong. "De twee herkennen elkaar, zien elkaar als pioniers en kolonisten. Ze waren beide een beschaving in een onbeschaafd gebied."

Maar ook vanwege religie voelen de twee zich verbonden. "Amerika is nog steeds een heel christelijk land, waar Israël vanuit het christelijke gedachtegoed toch nog steeds wordt gezien als het heilige land, zoals is voorspeld", legt ze uit.

Kritiek in de VS

Maar die onvoorwaardelijke steun van de VS aan Israël is niet meer zo onveranderlijk, zegt de universitair docent. "Israël is daar echt een taboe-onderwerp. Maar dat is aan het schuiven. Je hoort al langer uit alternatieve joodse hoek kritiek op de militaire steun aan Israël."

Volgens de Jong komt er ook steeds meer tegengeluid vanuit mensenrechtenbewegingen, ngo's en studenten in de Verenigde Staten. "En ook de Democraten uiten steeds meer hun kritiek op de miljardensteun."

Twee-staten-optie

Maar maakt het uiteindelijk uit wie er bemiddelt? Is de situatie tussen Israël en Palestina nog op te lossen? "Je hoort op internationaal niveau altijd veel over de twee-staten-optie", zegt De Jong. "Maar dat is bijna niet meer mogelijk. Het zijn niet twee gebieden die los van elkaar bestaan, en ook de inwoners doen dat niet."

"Er zijn ook niet 2 groepen als het gaat om gedachtegoed, het is niet Israël tegenover Palestina. Er zijn genoeg Israëliërs die voorstander zijn van burger- en mensenrechten voor iedereen. En in Palestina is er de roep om One Democratic State, met gelijke rechten voor iedereen", legt ze uit. "De internationale gemeenschap houdt eraan vast, maar het is niet meer haalbaar."