Voor Yoeri en Mischa Fransen uit Spijkenisse was 2021 een heel succesvol sportjaar. Ze werden tweede op het EK en Nederland leverde óók nog twee wereldkampioenen. De sport? Judo Kata. En laat nou bijna niemand weten wat dat is.

"Vanuit de grote media is er weinig aandacht voor. Ook voor mensen binnen de judo is het wat minder herkenbaar, dat ze niet goed weten wat Kata inhoudt." Yoeri vindt het best jammer, maar zijn enthousiasme voor de sport is er niet minder om.

EK- en WK-succes

Samen met zijn broer werd hij al vijf keer Nederlands kampioen en aan de muur hangen talloze medailles. Het hoogtepunt van dit jaar: deelname aan het EK in Warschau. "Daar zijn we tweede geworden. Ook stonden we op het WK. Daar zijn we zelf helaas niet in de prijzen gevallen."

Twee goede vrienden uit de Kata-wereld wel. "Dat zijn twee jongens uit Tilburg: Erik Faes en Niels Neumann. Zij zijn daar wel wereldkampioen geworden, als eerste Nederlandse koppel ooit. Dat is wel een mooie mijlpaal."

Net schaatsen

Judo Kata is heel wat anders dan het 'Anton Geesink-judo' dat de meeste mensen wel kennen. "Ik vergelijk het altijd een beetje met schaatsen", vertelt Yoeri. "Je hebt het snelheidsschaatsen, zo hard en zo snel mogelijk, en je hebt kunstschaatsen, waar het zo gracieus en zo perfect mogelijk moet."

Het normale judo is net als het snelle schaatsen. "Daar moet je iemand zo snel mogelijk op zijn rug gooien. Maar bij Kata gaat het erom dat je een bepaalde oefening zo precies en zo netjes mogelijk uitvoert. Je probeert eigenlijk de perfectie te benaderen. Je zou het met dans kunnen vergelijken. Een jury beoordeelt het ook, die kijkt of jij dat inderdaad heel netjes doet."

Soms een klap voor je kop

Een Judo Kata-routine wordt door twee personen uitgevoerd. "Daarbij ben ik de aanvaller en ik val mijn broertje Mischa aan met stoten, slagen en trappen. Bij onze routine gaat het erom dat je symboliseert dat je jezelf verdedigt. Op het laatste moment ontwijk je zo'n aanval en dan neem je het zelf over."

Als de broers een demonstratie geven, vliegen de harde worpen je om de oren. Toch valt het met de pijn wel mee, vertelt Mischa. "Bij judo leer je als allereerst hoe je een val moet breken. Daarom doet het eigenlijk geen pijn." Toch is een klap voor zijn kop niet altijd te ontwijken. "Het komt weleens voor dat Yoeri me probeert te slaan, of dat hij met een zwaard achter me aankomt. We trainen op het scherpst van de snede. En dan is het weleens zo dat hij me raakt."

Ervan leven kan niet

Officieel worden de broers niet aangemerkt als topsporters. Daardoor mogen ze vanwege de huidige coronamaatregelen niet in de sportschool oefenen. "Dat is jammer. Ik kan wel hardlopen en krachttraining thuis doen, maar het gaat toch vooral om de coördinatie van de worpen die we samen moeten oefenen", vertelt Mischa.

Judo Kata is geen Olympische Sport en zal ook het ook niet snel worden, schatten de broers in. Leven van hun sport kunnen ze dan ook ook zeker niet. "Het kost ons vooral heel veel geld. Vluchten en hotels vanwege internationale toernooien", vertelt Yoeri. "Ernaast zijn we ook allebei werkzaam. Ik als arts in opleiding tot psychiater bij een grote ggz-instelling en Mischa is witgoedbezorger."

'Zou willen dat meer mensen het kennen'

Hoe is het om heel goed te zijn in je sport, terwijl niemand het kent? "Soms is dat wel jammer. Ik doe heel erg mijn best en dan krijg je wat minder erkenning dan je zou willen."

Maar over het algemeen gaat het Yoeri niet om hemzelf: "Juist omdat het zo leuk en toegankelijk is, is het jammer dat mensen er niet van weten. Ik zou willen dat meer mensen er kennis mee zouden maken."

Om het overvolle stroomnetwerk te ontlasten, wordt gezocht naar creatieve oplossingen. Minister Sophie Hermans en staatssecretaris Chris Jansen sluiten vandaag een 'netcongestiedeal' met de ov-sector om netcongestie tegen te gaan.

Elektrische auto's, zonnepanelen, warmtepompen: ons stroomnetwerk is overvol. Netcongestie wordt dat genoemd.

File op het net

"We kunnen spreken van file op het elektriciteitsnet", zegt energieanalist Sanne de Boer van de Rabobank. "Vergelijk het met de de snelweg. Als iedereen tegelijk wil invoegen, dan kan dat niet."

"Hetzelfde gebeurt op het stroomnet. De afgelopen jaren heeft iedereen meer elektriciteit verbruikt, en vaker op hetzelfde moment. Dat past niet."

Deal met de ov-sector

Om deze zogenoemde netcongestie te bestrijden, is de komende 15 jaar een investering van 195 miljard euro nodig, volgens het Rijk. In de tussentijd wordt er gezocht naar creatieve oplossingen.

Minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei en staatssecretaris Chris Jansen van Openbaar Vervoer en Milieu sluiten daarom vandaag een 'netcongestiedeal' met de openbaar vervoerssector. Het idee is dat het openbaar vervoer gaat helpen om de druk op het elektriciteitsnet te verminderen.

Efficiënter gebruikmaken van infrastructuur

"Op deze manier kunnen we efficiënter gebruikmaken van de infrastructuur die er al is", legt De Boer uit. "Openbare vervoersbedrijven maken gebruik van hun eigen elektriciteitsnetten. Op sommige momenten zijn die kabels hard nodig, bijvoorbeeld in de ochtend- en avondspits", legt ze uit.

"Maar wanneer er minder openbaar vervoer rijdt, kunnen de kabels gebruikt worden om auto's of elektrische bussen op te laden. Hier hoef je dus geen extra kabels voor in de grond te leggen."

Idee op een bierviltje

Het Rotterdamse ov-bedrijf RET is al volop bezig met duurzaam gebruik van energie. "Naast het delen van ons stroomnet, hebben we nu ook een batterij in de buurt van de Erasmusbrug geplaatst", vertelt technicus Leo Vliegenthart van de RET.

"5 jaar geleden heb ik het idee op een bierviltje geschreven. Het woord 'netcongestie' bestond toen nog niet eens."

Batterij die werkt als powerbank

"Op het moment dat er een tram voorbij rijdt, en die remt, dan levert die tram energie terug aan de batterij. De batterij wordt op deze manier continu opgeladen en werkt kostenefficiënt", legt Vliegenthart uit. "De batterij fungeert als powerbank."

De opgeslagen stroom kan weer gebruikt worden om andere voertuigen op te laden. "Op deze manier proberen wij de 'file' op het stroomnet te omzeilen en dragen wij 20 tot 25 procent bij aan de laadsector van Rotterdam."

Alleen geschikt voor kleine hoeveelheden

Maar ondanks de voordelen van zo'n batterij blijft energieanalist De Boer sceptisch. "Batterijen zijn zeker functioneel", zegt ze. "Maar ze nemen ook veel ruimte in."

"Bovendien zijn batterijen alleen geschikt om kleine hoeveelheden energie voor korte tijd op te slaan", vervolgt ze. "Helaas kunnen we de overtollige zonnestroom van de zomer niet bewaren tot aan de winter."

Klein deel van de oplossing

Volgens De Boer is het getekende convenant tussen het Rijk en de ov-sector niet de hele oplossing voor netcongestie. "We moeten niet verwachten dat we hierdoor uit de problemen zijn. Het is ook nodig om de netten te verzwaren, maar dit kost veel tijd en geld."

"Slimmer gebruikmaken van de infrastructuur die we hebben, is een 'no-brainer'. Maar het blijft een klein deel van de oplossing."

Asielminister Faber wil geen handtekening zetten onder koninklijke onderscheidingen voor vijf oud-COA-medewerkers, werd gisteren bekend. Kan dat zomaar? Historicus Kemal Rijken zet de feiten over onderscheidingen voor ons op een rij.

Rijken noemt het 'zeer uitzonderlijk' dat de minister de voordracht voor een koninklijke onderscheiding niet wil ondertekenen. "We hebben dit in de parlementaire geschiedenis in de laatste 80 jaar niet gezien." Hij beantwoordt vier vragen over wat er komt kijken bij het krijgen van een koninklijke onderscheiding en deze situatie.

1. Hoe gaat het toekennen van onderscheidingen in zijn werk?

Voordat de minister een handtekening moet zetten, is daar al een heel proces aan voorafgegaan, weet Rijken. "Een voorbeeld: iemand heeft 40 jaar lang vrijwillig voor de tennisvereniging gewerkt en de mensen op de tennisvereniging vinden dat deze persoon een lintje verdient. Dan gaan die mensen in eerste instantie brieven schrijven over die persoon", vertelt de historicus.

"Die aanbevelingsbrieven worden gestuurd naar de desbetreffende gemeente waar die persoon woont, en die worden allemaal gecontroleerd." Vervolgens maakt de burgemeester de beslissing of iemand in aanmerking komt. "Dan tekent de Commissaris van de Koning en daarna de Kanselarij der Nederlandse Orden." Die beheert de registers van onderscheiden personen en regelt de lintjes.

"En daarna pas gaat het naar het ministerie en de bewindspersoon. Die tekent dan ook. In de meeste gevallen. Vervolgens zet de koning nog zijn handtekening." Nadat de koning de onderscheiding heeft getekend, kan het lintje door de burgemeester worden uitgereikt.

2. Waarom is hier een minister voor nodig?

"In principe is de minister altijd verantwoordelijk en dat heeft te maken met de ministeriële verantwoordelijkheid", vertelt Rijken.

Hij legt uit: "De koning is niet verantwoordelijk voor zijn inhoudelijke daden. Dat zijn de ministers volgens de Grondwet. In dit geval, als de koning tekent, dan betekent dat dat er een minister of een staatssecretaris ook al moet hebben getekend."

"Dus als de koning uiteindelijk een handtekening moet zetten op de koninklijke onderscheiding dan moet dat gedekt zijn, zoals dat heet, door een minister of een staatssecretaris. En daarom is die handtekening nodig."

3. Waarom is het zo uitzonderlijk dat minister Faber weigert?

"De minister mag het doen, maar het is wel uitzonderlijk", vertelt Rijken. "Wat de minister in principe heeft gedaan, is een pure politieke daad. Gewoon om een frame neer te zetten: 'Ik ben tegen deze medewerkers en ik ben tegen asielzoekers en het is mijn beleid niet.'" Ze zet het weigeren dus in om te communiceren waar ze tegen is, volgens de historicus.

En dat is nog niet eerder op deze manier gebeurd, weet Rijken. "Er zijn geen gevallen bekend waarbij de minister zo nadrukkelijk naar buiten trad en zei: 'Ik teken niet omdat het niet mijn politiek is.' En dat komt ook omdat de lintjes zijn staatsonderscheidingen neutraal zijn."

"Die worden gegeven aan mensen die zich meestal decennia lang, vaak vrijwillig, hebben ingezet voor andere mensen. Het is in Nederland dus zo dat de regering en politici niet bepalen wie wel of geen lintje krijgt. Het komt vanuit de samenleving. En dat gegeven wordt dan beloond namens de Staat", legt Rijken uit. "Een koninklijke onderscheiding is dus neutraal en is daardoor ook geen politieke beslissing."

4. Wat betekent het volgens jou dat Faber weigert?

Hierdoor kan een precedent ontstaan, vertelt Rijken. "Het risico dat je nu krijgt, is dat er in de toekomst kabinetten zullen zijn en ministers zullen zijn die zeggen: 'Dit is in het verleden zo gegaan met mevrouw Faber, en deze persoon bevalt mij niet, dus ik ga daarvoor liggen en ik teken niet.' Dat kan nooit de bedoeling zijn van een neutrale staatsonderscheiding, die de koninklijke onderscheidingen toch zijn."

Betekent het dat deze mensen hun lintje niet krijgen? "Nee", zegt Rijken. "Het is namelijk zo dat een andere bewindspersonen ook kan tekenen. Dat zal gewoon ook gebeuren en deze vijf mensen krijgen gewoon een lintje."