In Afghanistan wordt het leven van vrouwen en meisjes steeds zwaarder. Met de Taliban aan de macht hebben ze weinig vrijheid. Een nieuwe deugdwet gaat nu nog verder. Vrouwen mogen niet meer naar school, zingen en zelfs niet meer spreken in het openbaar.

In Afghanistan wordt het leven van vrouwen en meisjes steeds zwaarder. Ze hebben sinds de machtsovername van Taliban steeds minder vrijheid. Een nieuwe deugdwet gaat nu nog verder. Vrouwen mogen niet meer naar school, zingen en zelfs niet meer spreken in het openbaar.

Taliban aan de macht

De 16-jarige Anahel* kan erover meepraten. "Vrouwen kunnen worden gearresteerd en geslagen door de Taliban. Het is verschrikkelijk pijnlijk. Deze wetten slaan nergens op. Het is onmenselijk. En ja, hiermee martelen ze vrouwen."

Na de aanslagen van 11 september 2001 in de Verenigde Staten is het twintig jaar lang oorlog in Afghanistan. Tot drie jaar geleden, als het westen zich terugtrekt. Er ontstaat een machtsvacuüm dat de Taliban opeist.

Deugdwet

Tussen 1996 en 2001 zijn ze ook al aan de macht. Dan gaat het land gebukt onder strikte, islamitische shariawetgeving. Bij de machtsovername in 2021 belooft de Taliban meer vrijheden voor de Afghaanse bevolking. Maar van die belofte is weinig meer over.

Een nieuwe deugdwet is twee weken geleden het meest recente voorbeeld. Werken mochten vrouwen al niet meer, maar de Taliban verbiedt meisjes nu ook om na de basisschool nog onderwijs te volgen. Zingen of in het openbaar praten is er ook niet meer bij. Hun stem zou 'te intiem' zijn. Naar buiten kan alleen onder begeleiding van een mannelijk familielid.

'In een kooi'

"Ik ga niet naar school, ik zit thuis", vertelt Anahel. "Dat is heel pijnlijk. Deze wetten zijn verschrikkelijk voor ons. Ik heb het nog nooit zo zwaar gehad. Het voelt alsof ik in een kooi zit."

Mensenrechtenactivist Somaia Ramish vluchtte drie jaar geleden naar Nederland. Ze heeft haar werk vanuit hier voortgezet en hoort veel verhalen zoals die van Anahel. "Dit is verschrikkelijk, vrouwen weten niet wat ze moeten doen. Ze kunnen niet eens naar buiten en er met iemand over praten."

Genderapartheid

De Verenigde Naties riepen de Taliban al op de wet in te trekken, maar Ramish zou meer daadkracht willen zien. "De internationale gemeenschap moet deze wet veroordelen en als misdaad erkennen, en daarmee naar het Internationaal Strafhof. En ze moeten dit erkennen als een vorm van genderapartheid."

Ondertussen spreken veel vrouwen zich afgelopen week uit op sociale media. Als protest tegen die wet is X afgelopen week overspoeld met video's waarin vrouwen hardop zingen met de hashtag #MyVoiceIsNotForbidden. Ook vanuit andere landen dan Afghanistan, als steunbetuiging.

Gedichten

Anahel protesteert vanuit anonimiteit, met gedichten. "Toen het hier nog goed ging, heb ik twee gedichtenbundels gepubliceerd. De eerste toen ik 15 was. En nu ik 16 ben, heb ik last van een trillende hand. Dat komt door de stress." Schrijven kan ze daarom op dit moment niet meer, zegt ze.

Een van haar gedichten is gepubliceerd in samenwerking met UNICEF. In de hoop dat ze dat later in alle vrijheid weer op kan pakken. "Ik hoop dat mijn leven gered wordt, op een of andere manier. En dat ik dan door kan gaan met studeren. Dat ik een stem kan zijn voor de vrouwen, kinderen en mensenrechten in Afghanistan."

*De naam van Anahel is om veiligheidsredenen gefingeerd. Haar echte naam is bekend bij de redactie.

In 2024 kozen bijna 10.000 Nederlanders voor euthanasie, 10 procent meer dan in een jaar eerder. Toch zitten er strenge voorwaarden aan verbonden. In deze video leggen we uit hoe het proces precies werkt en waarom veel verzoeken afgewezen worden.

Na de arrestatie van de vermoedelijke Rotterdamse serieschutter, Sendric S., reageerde de buurt opgelucht. Toch voelen sommige wijkbewoners zich na de 3 moorden nog altijd angstig, ziet de stadsmarinier. "Dat gevoel van onveiligheid gaat nog lang door."

Door 3 fatale schietpartijen in nog geen 2 weken tijd stond eind december het leven in het Rotterdamse stadsdeel IJsselmonde even stil. Uit het niets werden 3 mannen op straat neergeschoten. Het zorgde voor een uitzonderlijk advies: 'Ga bij voorkeur niet alleen naar buiten, vermijd donkere plekken.'

Meer ernstige incidenten

Stadsmarinier Wieke van de Haterd was betrokken bij het opstellen van dat advies. Een stadsmarinier is een ambtenaar die vanuit de gemeente werkt aan de veiligheid in de buurt. Van Haterd's werkterrein is IJsselmonde, waar de schietpartijen waren. Een wijk waar de afgelopen jaren het aantal ernstige incidenten is toegenomen, zegt ze.

Na de eerste schietpartij, was nog helemaal niet duidelijk wat er aan de hand was. "Wat maakt dat deze man specifiek is uitgekozen of is het toevallig?" Er werd tegelijkertijd ook onderzoek gedaan naar het wapen. "Toen is ook het tweede slachtoffer gevallen", vertelt ze. Er werden beelden vrijgegeven, maar het leidde nog niet tot de schutter. Het derde slachtoffer viel opnieuw in hetzelfde gebied. "Toen is de link gelegd: het gaat om dezelfde dader."

'Er was echt gevaar'

De politie schaalde volgens Van de Haterd snel op waardoor alle capaciteit beschikbaar was om de schutter snel te pakken. "Omdat er echt gevaar was dat hij weer zou toeslaan." De gemeente en politie kwamen samen tot het advies niet alleen naar buiten te gaan. "Daar hebben we lang over getwijfeld", zegt ze. "Want uiteindelijk gaat het ook uit van een maakbaarheid dat het niet kan gebeuren."

Maar de situatie was uitzonderlijk. "Het was duidelijk wat zich in IJsselmonde afspeelde, er leek echt een verband", legt ze uit. En veel was ook onzeker. Er was veel politie, zichtbaar en onzichtbaar in de wijk. Ook was er veel aandacht voor. "Wat doet dat met zo'n verdachte? Escaleert het meer, wordt de situatie gevaarlijker? Daar moet je toch rekening mee houden."

Bewoners ondersteunen

Na het derde slachtoffer gaat het ineens snel. Er wordt een duidelijke foto vrijgegeven en na een klopjacht kan de politie hem inrekenen. Beelden van de inval circuleren al snel via social media, het gaat om een flat in de buurt van de schietpartijen. De 24-jarige Sendric S. werd er aangehouden, die niet officieel woont in het gebouw. De opluchting is groot. "Omdat je echt bang bent dat er nog andere slachtoffers gaan vallen."

De strafzaak tegen S. begint, over een motief is niets bekend. Wijkmarinier Van de Haterd is nog erg bezig met het organiseren van de nazorg in de wijk. "Het effect van dat gevoel van onveiligheid dat gaat heel lang door", vertelt ze. "We zijn met z'n allen druk bezig om te kijken wat we kunnen doen om de bewoners hierin te ondersteunen".