1,5 meter afstand houden, dat is moeilijk. Zeker als we met de feestdagen meer mensen thuis ontvangen. De overheid probeert met campagnes mensen bewust te maken van het feit dat het virus makkelijk overspringt. Maar hoe effectief zijn die campagnes?

Afgelopen week lanceerde de overheid een campagne om te zorgen dat we ons met de feestdagen aan de maatregelen houden. Doormiddel van rode truien, proberen de makers duidelijk te maken dat je het virus snel overdraagt als je bij iemand in de buurt komt. In deze spot, in tegenstelling tot sommige buitenlandse spots, geen overvolle ic's om ons te waarschuwen voor het gevaar. Is een tv-spot wel effectief?

Effectiviteit

"Ze richten zich nog steeds als vadertje overheid op het hele volk. Dat is van de jaren 80 van de vorige eeuw", zegt Cor Hospes, van 'Merkjournalisten', een content marketingbureau. Hij vindt de overheidscampagnes niet effectief omdat de doelgroep niet duidelijk is: "Ze moeten veel meer denken in publiek. Je moet bedenken wie is mijn publiek? Als je je richt op iedereen bereik je niemand."

Hoogleraar gezondheidscommunicatie Bas van den Putte sluit zich hierbij aan, al vindt hij het wel belangrijk dat er ook breed gecommuniceerd wordt. Het spotje met de rode truien vindt hij geslaagd. "Mensen moeten zowel weten wat de gevaren van corona zijn, als beseffen dat ze het zelf ook aan elkaar kunnen overdragen." Het is belangrijk om mensen daaraan te herinneren: "Uiteindelijk moet je wel een reden hebben om je anders te gedragen, die reden is wel de negatieve emotie. Als er niks aan de hand zou zijn, dan heb je ook geen reden om je anders te gedragen."

Emotionelere filmpjes

Volgens Van den Putte kunnen emotionelere filmpjes effectief zijn: "Op dit moment wegen mensen het heel erg op rationeel niveau, maar je moet het mensen ook invoelbaar maken. Dat doe je door de emoties eromheen in te zetten." Maar de Nederlandse overheid kiest daar niet voor: "Je kan je een spotje voorstellen, die ook goede doelen voor hongergebieden maken. Dat kan in principe wel, maar de overheid heeft daar niet voor gekozen." Dat kan zijn omdat de overheid probeert neutrale informatie te geven, legt Van den Putte uit.

Ook Hospes denkt dat emotionelere spotjes effectief kunnen zijn: "Ze doen het wel met sigaretten, dat lijkt wel te werken." Hij vertelt dat mensen hun gedrag veranderen als ze weten waarom ze het doen. "Als ze denken: what's in it for me. Ik ga pas gedrag veranderen als ik er wat aan heb. Als ik niet een impuls heb om mijn gedrag te veranderen dan ga ik het niet doen." Bij sigaretten gebeurt dat wel door met confronterende afbeeldingen te laten zien dat roken erg schadelijk is.

Gerichte campagne

Hospes denkt dat er door gerichtere campagnes meer mensen kunnen worden bereikt. "Stel je pakt scholieren van de lagere school, die willen we bewegen zodat ze afstand houden van hun opa's en oma's. Dat ze tegen hen zeggen: 'Pas even op'." Hen kan je volgens Hospes bereiken via verschillende social media. Hiervoor moet je volgens hem met die doelgroep in gesprek: "Daar komen dan allemaal dingen uit, waar je dan op aan kan haken in de campagne. Maar de overheid denkt te veel uit zichzelf. Je moet bedenken wat wil het publiek eigenlijk horen."

"Daarom zie je het met pubers en met studenten misgaat", vertelt Hospes. "Je moet intensief met ze om de tafel zitten. Binnen alle jongerengroepen heb je allemaal micro-influencers nodig." BN'ers hebben weinig zin volgens Hospes: "Die worden betaald, dat zien tieners ook."

Te laat

Dit spotje met de rode truien komt volgens Hospes en Van den Putte wel veel te laat: "Het is mooi dat het gebeurt, het was nog mooier geweest als het een paar weken eerder was begonnen", vindt Van den Putte. Hij vindt ook dat er wel meer spotjes mogen komen: "Elke dag moet er tientallen keren worden gecommuniceerd. Mensen weten de maatregelen wel, maar mensen hebben voor zichzelf redenen omdat niet te doen. Je moet ze vertellen dat die redenen vaak niet kloppen."

Dat adviseert Van den Putte ook aan de overheid: "Het komt daar langzaam wel door, maar de overheid krijgt heel veel adviezen. Langzamerhand zie je onze adviezen wel doorsijpelen. Het spotje van de feestdagen, van de rode truien. Dat is vooruitgang, maar het is nog steeds te weinig."

Bredere communicatie

Nu vindt een groot deel van de communicatie tijdens de persconferentie plaats, dat mag breder volgens Van den Putte: "Communiceren per persconferentie, is als management per e-mail. Dat is onvoldoende om te communiceren, de kracht van reclame is namelijk herhaling." Dus na de persconferentie meer spotjes.

Volgens Van den Putte moet je nu drie dingen communiceren: "Mensen bewust maken dat ze zelf ook bijdragen aan besmettingen. De redenen weghalen waarom mensen denken dat ze zich zelf niet aan de maatregelen hoeven te houden. De eigen waarheden dus weghalen. En ten slotte duidelijk maken hoe je de maatregelen kunt naleven in lastige situaties." Dus concrete tips geven.

Het was lang een discussiepunt in Den Haag, maar nu komt het er hoogstwaarschijnlijk toch: een vuurwerkverbod. Voor vuurwerkhandelaren is het een grote klap, zo ook voor Hans Schram uit Castricum. "Ik dacht dat ik veilig zat voor de komende jaren."