tv LIVE radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Tilburg en NS-NedTrain verantwoordelijk voor 'onnodig leed' in chroom-6 zaak

Tilburg en NS-NedTrain verantwoordelijk voor 'onnodig leed' in chroom-6 zaak
Bron: ANP

Honderden mensen zijn blootgesteld aan de kankerverwekkende stof chroom-6. Dit had voorkomen kunnen worden: "Er is onnodig leed veroorzaakt."

De Onderzoekscommissie Tilburg Chroom-6 oordeelt hard over verschillende betrokkenen, waaronder de gemeente Tilburg, NS dochteronderneming NedTrain, het gemeentelijke reïntegratiebureau tROM en de Arbeidsinspectie. In een ruim veertig pagina's dik rapport spreekt de commissie van 'onnodig veroorzaakt leed' door 'verwaarloosde verantwoordelijkheden' en 'tekort schietende zorgplicht'. Daarnaast zou 'wezenlijke informatie niet zijn gedeeld'.

Luisteren

Luister hier naar het interview op radio EenVandaag met advocaat Rob Bedaux

Honderden mensen blootgesteld

Volgens de onderzoekers zijn enkele honderden mensen langere of kortere tijd blootgesteld aan schuurstof waarin onder meer het kankerverwekkende chroom-6 zat.

Deze mensen werden door de gemeente Tilburg onder druk gezet om werkervaring op te doen bij het gemeentelijke reïntegratiebedrijf tROM. Ze zouden anders hun uitkering verliezen. In een loods moesten de deelnemers van het reïntegratietraject de verf van oude treinstellen afschuren.

Lees ook

Gemeente Tilburg

Volgens de commissie is de gemeente Tilburg tekortgeschoten in haar wettelijke zorgplicht voor werknemers en deelnemers van tROM. De gemeente volgde de voorschriften van de Arbowet niet. Ook bleken de noodzakelijke beschermingsmaatregelen op het gebeid van veiligheid en gezondheid gebrekkig en niet toereikend.

De commissie wijst erop dat de gemeente niet wist van de aanwezigheid van chroom-6. Maar de gemeente verzuimde onderzoek te doen naar de samenstelling van de stof.

Reïntegratiebureau tROM

Volgens de commissie waren veel mensen bij het reïntegratiebureau onvoldoende voor hun taak uitgerust. Het rapport wijst op het verplichtende karakter voor de deelnemers (in het kader van de Wet Werk en Bijstand). Ondanks de goede bedoelingen had de gemeente te weinig oog voor de problemen van de deelnemers.

Het rapport spreekt van taalbarrières, drugsgebruik en crimineel verleden van enkele deelnemers, waardoor hoge eisen werden gesteld aan begeleiders. Het onderzoek twijfelt of het personeel in staat is geweest om personen met deze problematiek te begeleiden. Daarnaast wijst het onderzoek op de signalen over de onveiligheid die binnen kwamen bij het gemeentelijke reïntegratiebureau.

"Geen goede werkkleding. Geen mechanische ventilatie. Geen passende adembescherming. Geen valbeveiliging. Het is niet voorhanden op de locatie van tROM."

NS-NedTrain

Ook over het handelen van NS-NedTrain oordeelt de commissie scherp. NS-NedTrain wist als enige van de betrokken partijen van de gezondheidsrisico's van de verf. Ook beschikte NS-NedTrain over kennis van de gevaren van werken met schuurstof chroom-6. Deze informatie had het bedrijf moeten delen, maar deed dat niet. Ook kwam het bedrijf niet in actie toen er klachten kwamen over de arbeidsomstandigheden bij tRom.

Het rapport verwijst naar een bron waaruit blijkt dat de NS al sinds 1982 op de hoogte is van de schadelijkheid van schuurstof. Het treinbedrijf zou toen geïnformeerd zijn door de Duitse treinfabrikant Talbot.

Arbeidsinspectie

Het rapport verwijt de Arbeidsinspectie dat die haar taak 'te beperkt opvatte'. De Arbeidsinspectie heeft alleen op incidenten bij tROM actie ondernomen en keek niet verder naar de arbeidsomstandigheden in bredere zin. De Arbeidsinspectie heeft wettelijk juist gehandeld, maar de Onderzoekscommissie verwachtte van de Inspectie een bredere blik op de problemen.

Lees ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom de waarde van Bitcoin hard is gedaald

De cryptomunt zit in zwaar weer. Door tegenvallende beloftes van Donald Trump en speculatieve beleggingen is de digitale munt in waarde gezakt. Vrijdag bereikte het zelfs het laagste niveau sinds 10 november, vlak na de Amerikaanse presidentsverkiezingen.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom jij uiteindelijk moet betalen voor het oplossen van krapte op het stroomnet

Waarom jij uiteindelijk moet betalen voor het oplossen van krapte op het stroomnet
Er is de komende jaren zo'n 195 miljard euro nodig om het stroomnet goed te laten werken
Bron: ANP

Het prijskaartje om de problemen op het te krappe stroomnetwerk in Nederland op te lossen is bekend: 195 miljard euro. Dat geld is nodig om de transitie van gas naar elektriciteit mogelijk te maken. Maar wie gaat dat betalen? "Er is geen gratis geld."

Er zijn steeds meer elektrische auto's, zonnepanelen, warmtepompen. Het zit wel goed met de energietransitie, zou je denken. Maar het stroomnet kan het niet aan. Dat moet worden uitgebreid. En om al die extra transformatorhuisjes, kabels en masten te bouwen is de komende 15 jaar bijna 200 miljard euro nodig. Dat blijkt vandaag uit een onderzoek van het Rijk dat volgende week wordt gepresenteerd, maar waarvan De Telegraaf al de conclusie heeft.

'Verbaast mij niet'

"Het is natuurlijk een enorm bedrag", zegt energie-econoom bij de Rijksuniversiteit Groningen Machiel Mulder. "Maar dat het veel zou zijn, is niet verbazingwekkend. Omdat we weten dat er heel veel moest gebeuren met het elektriciteitsnetwerk."

Dat heeft volgens de hoogleraar alles te maken met de energietransitie. "We gaan over van het gebruik van olie en gas naar elektriciteit. Maar dat netwerk is helemaal niet ontworpen voor deze transitie. We moeten veel meer energie gaan vervoeren via dat netwerk en daarom moet het worden uitgebreid."

Geen commerciële bedrijven

En daar is dus bijna 200 miljard euro voor nodig. Dat bedrag wordt in eerste instantie opgebracht door gemeentes, provincies, het Rijk en de banken. Zij zijn namelijk de aandeelhouders van netbeheerders zoals Liander, Enexis en Stedin. Maar die rekening komt uiteindelijk wel bij de stroomgebruiker terecht. Mulder: "Zo is het nu eenmaal in heel Europa geregeld, dat de stroomgebruikers betalen voor de kosten."

Netbeheerders zijn namelijk publieke bedrijven die geen winst mogen maken en kunnen de investeringen alleen maar bekostigen via de tarieven die zij in rekening brengen bij gebruikers. Dat zijn in Nederland bedrijven en huishoudens. De Autoriteit Consument & Markt (ACM) bepaalt hoeveel netbeheerders maximaal mogen vragen. "Zij zien erop toe dat de netbeheerders niet te veel kosten in rekening brengen en efficiënt werken. Dat ze niet teveel geld over de balk smijten", weet Mulder.

info

Hoe ziet de Nederlandse energierekening eruit?

De elektriciteitsrekening bestaat uit drie hoofdelementen.

  1. Leveringskosten: dit is het bedrag dat je betaalt aan je energieleverancier voor de hoeveelheid elektriciteit en gas die je daadwerkelijk verbruikt. Deze kosten zijn afhankelijk van het verbruik, het tarief en de vaste leveringskosten. Dit deel van de rekening kun je beïnvloeden door te kiezen voor een goedkopere energieleverancier of minder energie te verbruiken.
  2. Netbeheerkosten: dit zijn de kosten voor transport en onderhoud van het energienetwerk. Je betaalt deze aan je regionale netbeheerder (bijvoorbeeld Liander, Enexis of Stedin). De netbeheerder wordt bepaald door je woonadres en je kunt deze niet zelf kiezen. Dit deel van de rekening kun je niet beïnvloeden want de tarieven worden vastgesteld door de Autoriteit Consument & Markt.
  3. Overheidsheffingen en belastingen: de overheid heft belastingen op energieverbruik en gebruikt deze deels om duurzame energie te stimuleren. Dit beslaat ongeveer een derde van de totale energierekening.

Netbeheerkosten gaan over de kop

Huishoudens betalen dit jaar zo tussen de 400 en 520 euro per jaar aan netbeheerkosten, afhankelijk van de netbeheerder in die regio. Dat bedrag kan de komende jaren gaan verdubbelen, zegt de energie-econoom.

"Het kan wel oplopen tot 1.000 euro. Maar dan moet je je wel goed realiseren: tegenover deze hogere netwerkkosten, heb je een verlaging van energiekosten. Want als we onze gasketel eruit gooien en gaan vervangen door een warmtepomp, dan hebben we geen gasrekening meer."

Rekening naar Brussel kan niet

En Brussel dan? Kan die de investeringen niet betalen? "De rekening doorsturen naar Brussel, dat is een beetje vreemd, eigenlijk", vertelt Mulder.

Hij legt uit: "Nederland is niet het enige land, alle landen hebben hiermee te maken. Alle landen hebben te maken met de energietransitie, dus overal gaat de rekening omhoog. Dus als wij dat zouden doen, dat doorsturen naar Brussel, dan willen andere landen dat ook. Dus daar schieten we niet zoveel mee op."

Bekijk ook

Andere alternatieven?

Er is volgens Mulder wel discussie over de manier waarop het onderhoud van het elektriciteitsnetwerk wordt betaald, en of dit anders zou moeten.

"Sommigen willen de stroomproducenten meer laten betalen. Dat de rekening wat minder naar de consument toe gaat en iets meer naar de bedrijven die elektriciteit opwekken."

'Er is geen gratis geld'

Een ander alternatief waar over wordt nagedacht, is om de rekening niet neer te leggen bij de elektriciteitsgebruiker, maar bij de belastingbetaler. Dat de overheid investeert in netwerken en dat alle kosten ook daar terechtkomen. En dan betaalt de netgebruiker misschien een vast bedrag en dat kan hetzelfde blijven.

Maar ook dan komt uiteindelijk de rekening toch weer terug bij de burgers terecht, zegt Mulder. "Want ja, de overheid heeft geld nodig om dat te kunnen betalen. Dus dat leidt dan tot hogere belastingen of minder geld beschikbaar voor onderwijs of zorg. Er is geen gratis geld."

Bekijk ook

Investeringen dan maar uitstellen?

Ook het uitstellen van de investering zou allerlei nadelige gevolgen hebben, zegt Mulder. "Je ziet nu al dat heel veel bedrijven tegen de grenzen van het elektriciteitsnetwerk aanlopen. Ze willen graag uitbreiden, ze willen graag verduurzamen maar dat gaat niet omdat er te weinig capaciteit op het netwerk is."

Daarnaast blijft Nederland dan langer afhankelijk van het gebruik van aardgas. "En de prijzen daarvan zijn heel hoog en afhankelijk van geopolitieke omstandigheden. En die zijn heel onzeker. Dus het is beter om zo snel mogelijk van het gas af te gaan, dan hebben we dat risico niet meer."

Energierekening voorspelbaarder

Als we onze energie zelf gaan opwerken, wordt de energierekening veel voorspelbaarder. "En dat is een groot voordeel. Bij uitstel blijven we afhankelijk van de onzekere gasprijzen", gaat Mulder verder.

"En dan heb je nog het milieuaspect, hè? Want daar gaat het uiteindelijk ook om, dat we gewoon minder fossiele energie gaan gebruiken. Dan stoten we meer C02 uit en dan heb je allerlei nadelige gevolgen voor het klimaat."

Energienet verstopt: kost heel veel geld

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant