radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Deskundigen zijn enthousiast maar ook kritisch over eerste commerciële ruimtewandeling: 'De ruimte wordt te vol'

Deskundigen zijn enthousiast maar ook kritisch over eerste commerciële ruimtewandeling: 'De ruimte wordt te vol'
Miljardair Jared Isaacman maakt voor het eerst een ruimtewandeling
Bron: AFP

Het is voor het eerst twee burgers gelukt om een 'wandeling' in de ruimte te maken. Ruimtevaartbedrijf SpaceX vervoerde miljardair Jared Isaacman en Sarah Gillis die in de middag 700 kilometer boven de aarde waren. Ruimtevaartdeskundigen zijn enthousiast.

"Fascinerend om te zien", dat zegt Philippe Schoonejans, voormalig projectmanager bij de European Space Agency (ESA). Ook zijn ruimtevaartcollega Tommaso Sgobba, deskundige op het gebied van veiligheid in de ruimte, vindt het interessant om te zien wat een commercieel bedrijf kan bereiken. Toch zet hij wel vraagtekens bij de veiligheid van zo'n missie. "Er zitten veel risico's aan verbonden."

Veel gevaren

De astronauten zijn namelijk niet ervaren. Zowel Isaacman en Gillis zijn beide geen opgeleide astronauten. Schoonejans van ESA vertelt dat je in de ruimte aan allerlei gevaren wordt blootgesteld. "Dat zijn er nogal wat. Er is natuurlijk een vacuüm, er is geen lucht, je kunt niet ademen", noemt hij op.

Daarnaast moet je een pak hebben dat volledig luchtdicht is. En dat is niet het enige gevaar. "In de ruimte is er niet echt een temperatuur. Aan de kant van de zon kan het honderden graden hoger zijn, dan aan de andere kant waar geen zon zit. Het kan dan zomaar -100 zijn. En dan is er nog het gevaar van de kosmische straling dat mogelijk kankerverwekkend is", legt Schoonejans uit.

Brandgevaarlijk

Ook Sgobba vertelt dat een ruimtemissie niet altijd zonder risico verloopt. Hij noemt daarbij als voorbeeld ruimtevaartuig Apollo 1, waarbij de driekoppige bemanning in 1967 om het leven kwam doordat er vuur was uitgebroken in het vaartuig. Het vuur kon zich snel verspreiden doordat de cabine met zuivere zuurstof was gevuld, wat heel brandgevaarlijk is.

Sgobba: "Sindsdien zijn er enorme hoeveelheid voorzorgsmaatregelen genomen in de selectie van materiaal. Zo werd er geen zuivere zuurstof meer gebruikt." Maar ruimtevaartschip SpaceX heeft beperkte ruimte. Dit heeft als gevolg dat als de astronaut het luik opendoet, de hele capsule drukloos wordt gemaakt waardoor er zuivere zuurstof in het vaartuig komt. "Er blijft dus een risico voor de brandveiligheid."

Bekijk ook

Minimale training

Hoewel Isaacman en Gillis geen opgeleide astronauten zijn, was dat voor deze missie ook niet nodig, zegt Schoonejans. De 'ruimtewandeling' bestond namelijk uit het opendoen van het luik waardoor ze ongeveer 10 minuten in de ruimte waren.

"Ze moesten alleen eventjes naar buiten, dus dat kan allemaal makkelijk met een minimum aan training. Zodra ze hele ingewikkelde missies moeten uitvoeren waar je veel 'engineering' kennis voor nodig hebt en uitgebreide training en psychologische training, dan wordt het natuurlijk een ander verhaal."

Wie kan dit betalen?

Toch denkt Sgobba dat de missie van vandaag een eerste deur opent naar meer commerciële ruimtemissies. "In de toekomst kun je meer commerciële missies krijgen van het soort waar we het vandaag over hebben. Dus zonder dat de overheid daar zicht op heeft."

Maar, vraagt de ruimtevaartdeskundige zich hardop af, het is de vraag wie zich dit allemaal kan veroorloven. "Er zijn op dit moment misschien een paar duizend mensen in staat om dit soort geld te betalen. Daarnaast weet ik niet of er veel mensen bereid zijn om dit soort avonturen te volgen. Ik denk niet dat de kosten van deze missie zullen veranderen. Gezien de huidige situatie zou ik zeggen dat de markt er misschien niet is."

Bekijk ook

Regels voor de ruimte

Tegelijkertijd roept het ook de vraag op of er geen regulering moet komen. Schoonejans vindt van wel. "De ruimte wordt veel te vol", zegt hij. "We zien dat nu al met die Starlink satellieten die Elon Musk zo ongeveer dagelijks de lucht inschiet en China die twee constellaties in de lucht wil."

Toch gaat het opstellen van een paar regels nog niet zo makkelijk in de ruimte. "De regels zijn tot nu toe vrijwillig. ESA is vrijwillig begonnen aan het beleid waarbij alles wat je erin schiet weer weggehaald wordt. Maar dat is nog niet wereldwijd verplicht. En het is ook nog de vraag wie dat dan moet verplichten? En moeten er ook straffen worden opgelegd als iemand zich daar niet aan houdt? Daar zijn nog veel afspraken over te maken."

'Wild-West cultuur en space cowboys'

Maar die regels zijn hard nodig voor de toekomst, denkt Schoonejans. Hij verwacht meer reizen naar de ruimte en het internationale ruimtevaartstation ISS. "We krijgen meer ruimte toeristen. Musk wil over 2 jaar al zijn Starship-raket naar Mars sturen. Weer 2 jaar later wil hij die met mensen naar Mars sturen. Dat is wel heel erg snel. Maar het is zeker dat er vele initiatieven zijn en ook commerciële initiatieven naar de maan."

Hij vervolgt dat we aan het begin staan van een situatie waar de ruimte niet alleen maar door overheden is geregeld, maar ook door de particuliere industrie. "Er is daardoor ook sprake van een 'Wild-West-cultuur' of 'space cowboys'", zegt hij. Maar op de vraag of dat nadelig is voor de ruimte, zegt Schoonejans van niet. "Het zorgt voor een versnelling van de vooruitgang en toegankelijkheid van de ruimte die belangrijk is want de ruimtevaart is niet meer weg te denken uit ons leven."

Voor het eerst hebben burgers een commerciële ruimtewandeling gemaakt.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Minder zorgstudenten in het mbo, terwijl personeelstekort groeit: 'We moeten ons rot schrikken als samenleving'

Het aantal studenten op mbo-opleidingen voor verpleegkundigen en verzorgenden blijft maar dalen. In de laatste 5 jaar ging het om een daling van 30 procent, terwijl er juist veel vraag is naar zorgpersoneel. De MBO Raad wil nu actie van het kabinet.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn
Bron: Unsplash

Een groep astronomen trekt aan de bel, want de kans dat een asteroïde de aarde gaat raken wordt steeds groter. In 2 weken tijd steeg deze van 2,6 naar 3,1 procent. "Historisch, maar niet te vergelijken met de asteroïde die dinosaurus heeft uitgeroeid."

De asteroïde, die volgens NASA op 22 december 2032 de aarde zou kunnen raken, heeft zelfs al een naam: 2024 YR4. Hij heeft een geschatte doorsnee van tussen de 40 en 90 meter, en verplaatst zich met een snelheid van meer dan 10 kilometer per seconde. Mocht hij de aarde raken, dan krijgen we dus met een flinke klap te maken.

'Neem het met een korrel zout'

Zijn we over 7 jaar in gevaar? Als je het aan ruimtevaartspecialist Angelo Vermeulen vraagt, niet. "Je moet het met een grote korrel zout nemen", merkt hij op. "Het is een vrij relatief hoog cijfer. Maar de gemeenschap van astronomen wereldwijd maakt zich eigenlijk geen zorgen."

"Want wat er meestal gebeurt, is dat naarmate men meer en meer informatie te weten komt over de baan en de snelheid van de asteroïde, door meerdere metingen te doen, ze zich eigenlijk realiseren dat de kans kleiner wordt dat hij de aarde zou raken."

Bekijk ook

Nog geen 'doomsdag'

"Dit is dus zeker nog geen 'doomsday-scenario'", zegt Vermeulen. Op het moment van de eerste observatie is de asteroïde namelijk nog ver verwijderd van de aarde. Het is een klein object in de verre verte. Om hem te spotten hebben astronomen een sterke telescoop nodig.

"Dan probeer je zo goed mogelijk de baan en de snelheid op te meten", legt hij uit. "Het percentage gaat dan vaak schommelen, soms omhoog en dan soms weer omlaag. Wanneer hij dichterbij de aarde zit kunnen we hem veel makkelijker observeren en opmeten." Pas dan kunnen astronomen écht spreken over de kans op een inslag. "Maar in het verleden is eigenlijk altijd gebleken dat die kans dan 0 procent werd en dat het dan langs de aarde heen vliegt."

Meerdere asteroïden in zonnestel

Naast 2024 YR4 vliegen er meer dan een miljoen asteroïden door het zonnestel, weet Vermeulen. Tussen Mars en Jupiter zit een asteroïdengordel waar een groot deel van deze 'mini planeetjes' vliegen. "Die zitten daar eigenlijk vrij veilig, want ze draaien in een baan om de zon. Ze zijn geen bedreiging."

"Maar er zijn dus ook asteroïden die los door het zonnestelsel vliegen." En voor die losse - zoals 2024 YR4 - moeten we uitkijken. "Ze zouden mogelijk op de aarde kunnen neerstorten. En dat is in het verleden al gebeurd, er zijn genoeg voorbeelden. De bekendste is natuurlijk het uitsterven van de dinosauriërs, veroorzaakt is door zo'n inslag."

Bekijk ook

Zeer zeldzame gebeurtenis

Ook in de Amerikaanse staat Arizona sloeg zo'n 50.000 jaar geleden een asteroïde in. Onderzoekers schatten in dat deze een diameter van ongeveer 50 meter had en rond de 300.000 ton woog. "Je kan hem bezichtigen, een prachtige geologische formatie", noemt de ruimtevaartspecialist het.

De aarde blijft dus niet gespaard van zulke inslagen, vertelt Vermeulen. "Maar dat het zal gebeuren in een tijdbestek van een mensenleven is zeer zeldzaam."

DART

Ook vertelt de ruimtevaartspecials dat NASA technologie heeft ontwikkeld om de banen van asteroïden te wijzigen, zodat ze de aarde niet raken. "Tijdens die missie, genaamd DART, heeft men met een ruimte toestel van ongeveer 600 kilo recht op een asteroïde laten inslaan om te zien of we de baan van die asteroïde konden wijzigen."

"En dat is een groot succes geworden", gaat hij verder. De baan is zelfs veel meer veranderd dan gehoopt. "Dus we kunnen asteroïden wel van een baan doen afwijken. En als je dat op tijd doet, zelfs al is het een kleine wijziging, dan heeft het groot effect wanneer het in de buurt van de aarde komt."

Bekijk ook

Tsunami als gevolg

Maar stel het gebeurt wel, hoe zou dat er dan uit zien? "De gevolgen van zo'n inslag zijn niet te overzien", antwoordt Vermeulen. "Maar het zal minder apocalyptisch zijn dan wat je ziet in films."

En dat komt vooral doordat het grootste oppervlak van de aarde, ongeveer 70 procent, bedekt is met water. "In het Los Alamos National Laboratory heeft men een computersimulatie laten maken (van een asteroïde inslag, red.). En zo hebben ze ontdekt dat het best meevalt. Wat je krijgt is een tsunami, en het blijkt dat maar een fractie van de totale energie van die asteroïde omgezet wordt in golven. De golven zullen niet zo heel ver reizen. Dus we kunnen daar ook wel wat wat geruster over zijn."

Aardbevingen en klimaatverandering

Wel kan die eventuele inslag op 22 december 2032 voor seismisch effecten zorgen, zoals een aardbeving. "En in een gebied waar veel vulkanische activiteit is, kan het die activiteit gaan uitlokken. Want je krijgt bij een inslag sowieso een enorme schokgolf als een asteroïde in de atmosfeer ontploft of op aarde neerstort." Hij vergelijkt het met honderdmaal de kracht van een bom van Hiroshima.

"En als zo'n ding in de atmosfeer komt, genereert dat verder ook heel veel hitte waardoor het branden kan veroorzaken", gaat Vermeulen verder. "Dat is een effect dat lang na de inslag nog kan blijven doorwerken, het werpt allerlei stoffen in de atmosfeer op, die dan een deel van het zonlicht kunnen blokkeren en waardoor je het klimaat kan gaan verstoren."

Kans op een asteroïde inslag op aarde wordt steeds groter, maar volgens deze ruimtespecialist hoeven we niet bang te zijn

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant