Het is in het regeerakkoord uit 2017 afgesproken, de invoering van een wet om buitenlandse financiering te stoppen. Maar die wet is er nog steeds niet en het duurt ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers allemaal te lang. Hij vindt dit 'zeer teleurstellend'.

'Traagheid', is de typering van Segers, traagheid ingegeven door handelsbelangen. Hij wijst op de urgentie, want het gaat wat hem betreft om onze vrijheid. Met de wet in de hand moet het mogelijk zijn geldstromen te blokkeren waarmee moskeeën worden gesteund waar een radicale versie van de islam wordt gepreekt.

'Misbruik van onze vrijheid'

Het gaat specifiek over geldstromen vanuit zogenaamde 'onvrije landen' naar Nederland, die het kabinet zou willen blokkeren. Deze landen, zoals golfstaten als Saoedi-Arabië, Qatar en Koeweit steunen met name moskeeën waar het salafisme wordt gepredikt, de strengste stroming binnen de islam.

"Met dat geld worden onder andere lessen gefinancierd, waarin kinderen wordt geleerd dat afvalligen de doodstraf verdienen en overspel gestraft moet worden met steniging. Deze groeien op met de rug naar de Nederlandse samenleving. Ze maken misbruik van onze vrijheid om diezelfde vrijheid aan te vallen", legt Segers uit.

'Kabinet, kom hier snel mee'

Segers heeft de traagheid al vaker achter de schermen aangekaart bij verantwoordelijk minister Wouter Koolmees maar treedt nu naar buiten. "Er is angst voor verlies van contacten en het mislopen van handel. En natuurlijk is het pijnlijk voor onze ambassadeurs als er landen worden aangemerkt als 'onvrij' en de financiering wordt gestopt. Maar we kunnen het ons niet veroorloven er niets aan te doen."

Het is wat hem betreft geen reden om te wachten met wetgeving om deze financiering te stoppen. Hij noemt het 'zeer teleurstellend' en maant het kabinet tot spoed: "Dit is traagheid. En ik houd niet van traagheid. Zeker niet als het gaat om onze vrijheid. Daarom roep ik het kabinet op: kom hier heel snel mee! Komend jaar is het jaar van de waarheid. Over een jaar moet die wet door Tweede en Eerste Kamer zijn goedgekeurd."

Olie- en gasbedrijven Shell en Total trekken zich voorlopig terug uit een project voor CO2-opslag onder de Noordzee. Ze vinden de aanleg van de pijpleidingen die dit mogelijk moeten maken nog te risicovol.

Op basis van een tip van de AIVD werd in april de advocaat van Ridouan Taghi, Vito Shukrula, gearresteerd. AIVD-baas Erik Akerboom vertelt dat de dienst wil voorkomen 'dat criminele netwerken worden aangestuurd vanuit de gevangenis via een advocaat'.

Shukrula's arrestatie op donderdag 10 april leidde tot geschokte reacties in de advocatuur. Hij werd aangehouden na een bezoek aan zijn cliënt Ridouan Taghi in de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in Vught. Volgens het Openbaar Ministerie (OM) zou Shukrula zich schuldig hebben gemaakt aan 'deelname aan een criminele organisatie'.

Strafrechtelijk onderzoek

Wat deze zaak zo bijzonder maakt, is de doorslaggevende rol die veiligheidsdienst AIVD in Shukrula's arrestatie heeft gespeeld. Het strafrechtelijk onderzoek naar de advocaat begon namelijk in december na een tip van de inlichtingendienst.

In een zogenoemd ambtsbericht aan het OM meldde de AIVD dat Shukrula berichten van zijn cliënt Taghi zou doorspelen aan personen in het criminele netwerk van Taghi.

Zorgen over communicatie

Hoewel AIVD-baas Erik Akerboom niet op individuele zaken kan ingaan, zegt hij tegen EenVandaag dat de AIVD zich zorgen maakt over de mogelijkheden tot communicatie, die criminelen vanuit de gevangenis nog kunnen hebben met hun netwerk.

"Een van de belangrijkste dingen die wij willen voorkomen is dat criminelen - ook als ze zitten opgesloten in de gevangenis - kunnen blijven spreken met hun criminele netwerk. Want hiermee kunnen ze nog altijd een dreiging uitoefenen op de samenleving."

Niet meer aansturen vanuit gevangenis

Het feit dat de AIVD deze tip doorgaf aan het OM, doet vermoeden dat de dienst zich vaker bezighoudt met verdachten in het Marengo-proces. De criminele organisatie van Taghi in het bijzonder.

Akerboom: "Dat we standaard meeluisteren met de telefoongesprekken tussen advocaten en deze personen, dat kan niet de conclusie zijn. Het gaat ons erom dat de communicatie vanuit de gevangenis stopt en dat niet langer de criminele netwerken kunnen worden aangestuurd. Bijvoorbeeld via een advocaat."

Kritische brief

Bovendien is het vanzelfsprekend dat de AIVD in actie komt, als er sprake is van 'bedreiging van de rechtstaat', vervolgt Akerboom. "Als deze criminele netwerken zich bezighouden met het bedreigen en zelfs liquideren van personen die onze rechtstaat vertegenwoordigen, dan kunnen ze erop rekenen dat ze in het vizier van van de AIVD komen. Dat is evident."

Een maand voor de arrestatie van Shukrula was er nog forse kritiek op de werkwijze van de AIVD. Twee toezichthouders van de geheime dienst concludeerde in een kritische brief dat de AIVD zich niet altijd aan de regels houdt.

Vaker onderzoek naar criminelen

De wet schrijft namelijk voor dat dat inlichtingendienst criminelen alleen mag onderzoeken als ze de nationale veiligheid in het gevaar brengen. Daar blijkt de AIVD zich volgens de eigen toezichthouders niet altijd aan te houden.

De dienst doet te vaak onderzoek naar criminelen waarbij de nationale veiligheid helemaal niet in het geding is.

'Beter onderbouwen'

Akerboom: "Als er een directe geweldsdreiging is van een politicus, een advocaat of een journalist, dan melden wij dat direct bij de politie, zodat die kan ingrijpen. Maar er zijn ook strafbare feiten die niet direct raken aan de nationale veiligheid, maar waar soms wel een crimineel netwerk achter ligt."

De AIVD-baas zegt dat de dienst zich wel degelijk aan de regels houdt. "Dit is de reden dat wij toezichthouders hebben. Die kijken altijd met ons mee, en fluiten ons ook terug als we te ver gaan. Dus als de toezichthouder dit zegt, zullen we nog beter onderbouwen dat er directe link is met de nationale veiligheid."

Nog 60 dagen in hechtenis

De 36-jarige Shukrula is de derde advocaat van Taghi die is opgepakt. In oktober 2021 werd Taghi's neef Youssef Taghi opgepakt en in april 2023 werd Inez Weski gearresteerd.

Shukrula was sinds november vorig jaar advocaat van Taghi. Samen met raadsheren Carlo Crince le Roy en Sultan Kat stonden zij Taghi bij. Na de arrestatie van Shukrula legden ook de overgebleven twee advocaten de verdediging van Ridiouan Taghi neer. Afgelopen vrijdag werd het voorarrest verlengd van de voormalig advocaat van Taghi. De raadkamer van de rechtbank in Amsterdam besloot dat Shukrula nog 60 dagen in hechtenis moet blijven.