Mensen met problematische schulden zien door de bomen vaak het bos niet meer. Om het schuldeigenaren makkelijker te maken uit de rode cijfers te komen, wil de Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet (NVVK) dat er een nationaal overheidsfonds komt.

700 duizend huishoudens hebben te maken met 'problematische schulden', onoplosbare schulden die eigenlijk onoplosbaar zijn. "We houden mensen nu gevangen waar we eigenlijk voortdurend aandacht aan moeten besteden, zonder dat er oplossingen komen", vindt Geert van Dijk, directeur van de NVVK.

Tientjesschulden

Sandra van den Hoek uit Dieren weet hoe het is om van een financieel gezonde situatie in de schulden terecht te komen. Ze werkte als gemeenteambtenaar in de gemeente Diemen. In de jaren negentig werd ze afgekeurd. In 2006 werd ze weer deels goedgekeurd, maar werken ging niet. Ze ging van de WW naar de bijstand.

De krappe beurs dwong haar tot scherpe keuzes. "Ik kijk altijd naar mogelijkheden voor bezuinigen. Ik ga naar de kledingbank, de voedselbank en schrap overbodige uitgaven." Desalniettemin raakte Sandra in de schulden. Naast rood staan, had ze voornamelijk 'tientjesschulden', schulden door kleinere aankopen en abonnementen.

Schuldenstress

Sandra zocht hulp, maar werd door de gemeentelijke schuldhulpverlening van het kastje naar de muur werd gestuurd. Omdat hulp lang op zich liet wachten, liep de schuld alleen maar op. De betalingsachterstanden, boetes en rentes zorgden uiteindelijk voor een schuld van 14.000 euro.

De dagelijkse geconfronteerd met schulden leverde Sandra 'schuldenstress' op. "Mentaal was het heel zwaar. Het eerste jaar heb ik mijzelf alleen maar voor mijn hoofd geslagen: hoe heeft het zo kunnen lopen? Het is dat ik vrienden had die me konden helpen op dat moment, anders was ik naar de IJssel gegaan en erin gelopen", vertelt Sandra.

Over het voorstel van de NVVK is Sandra enthousiast: "Het kan echt iedereen overkomen. Het is maar een klein stapje van welvaart naar armoede voor veel mensen. Eén loket was veel overzichtelijker geweest."

'Maatschappelijk probleem'

Namen koepelorganisatie voor schuldhulpverlening, NVVK, pleit directeur Geert van Dijk voor de oprichting van een nationaal fonds dat schulden opkoopt. Problematische schulden zijn volgens hem 'een groot maatschappelijk probleem'.

"In plaats van 14 à 15 schuldeisers hebben mensen dan te maken met één partij die ook een goed saneringsplan kan maken. Het fonds kan met schuldeisers redelijke afspraken over condities waaronder schulden kunnen worden geregeld. Van incasseren gaan we dan naar investeren", legt Van Dijk uit.

3 miljard euro

Uit de praktijk blijkt volgens Van Dijk vaak genoeg dat mensen behoefte hebben aan zo'n centrale aanpak. "Veel gezinnen komen pas na vijf jaar in beeld met een hulpvraag, omdat ze helemaal vastlopen. Dan zitten ze met een gemiddelde schuld van 40.000 euro. Voor mensen met een laag inkomen is dat niet te overzien. Dat leidt tot ontzettende stress."

Het fonds, waar 3 miljard euro in zou moeten komen, zou zich in de optiek van Van Dijk dubbel en dwars terugverdienen. "Je krijgt tegenwoordig geld toe op lenen. Als het kan voor economie en infrastructuur, waarom dan niet ook in het sociaal domein voor die groep die op dit moment het meest knel zit? Als je structureel iets aan de schulden doet, neemt stress af. Dat is maatschappelijk gezien ook voordelig: zorgkosten nemen af", zegt de NVVK-directeur.

Lees ook

Niet heel enthousiast

De Tweede Kamer spreekt aanstaande donderdag met staatssecretaris Tamara van Ark (VVD) over het armoede- en schuldenbeleid. Haar partijgenoot Martin Wörsdörfer toont zich vooralsnog niet heel enthousiast over het voorstel van de NVVK.

Hij wijst erop dat al gemeenten zijn die met een soortgelijk fonds op gemeentelijk niveau werken. "Ik denk niet dat dit het ei van Columbus is. Je gaat ermee voorbij aan het echte probleem. Je wilt voorkomen dat mensen in de schulden komen. Het fonds lost dat niet op", zegt Wörsdörfer

Toeslagencircus

Het VVD-Kamerlid zal daarom vooral inzetten op maatregelen die "mensen van jongs af aan leren omgaan met geld"."En ik wil kritisch kijken naar bedrijfsmodellen waarin wellicht bedrijven kwetsbare groepen opzadelen met allerlei aankopen."

Daarnaast vindt Wörsdörfer dat er binnen de overheid hoognodig wat moet veranderen om de aanpak van schulden succesvol te kunnen laten zijn. De overheid is namelijk een van de grootste veroorzakers van schulden.

"Je hoort vreselijke verhalen over hoe het ene overheidsonderdeel geld geeft en het andere enorme kosten maakt om schulden te innen. Er moet veel beter worden gecommuniceerd. Dat geldt ook voor hert hele toeslagencircus. Op het moment dat er iets gebeurt met iemand zou het handig zijn als je dat ergens bij één overheidsloket meldt waarna het doorsijpelt naar, bijvoorbeeld, de Belastingdienst zodat die weet dat de toeslag verandert."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.