Het Vaticaan overweegt het celibaat af te schaffen in het Amazonegebied, vanwege een ernstig tekort aan priesters. Door de afschaffing kunnen getrouwde ouderen uit de regio daar priester worden. Het is niet voor het eerst dat dat geprobeerd wordt.

Eind jaren 60 keek de voltallige wereldpers naar het plaatsje Noordwijkerhout, waar katholieke priesters vanuit het hele land samen kwamen om te spreken over de mogelijke afschaffing van het celibaat. De aanleiding voor de discussie was hetzelfde als die voor de problemen in het Amazonegebied nu. Priesters traden massaal uit, omdat zij zich niet aan de kuisheidsgelofte, het celibaat, konden en wilden houden.

Vreemde eend in de bijt

Bovendien waren het de jaren 60, waarin seksuele vrijheid steeds belangrijk werd gevonden. Uit angst voor een totale leegloop van de kerk, gingen Nederlandse vertegenwoordigers van het rooms-katholieke geloof met elkaar in gesprek.

Het overleg werd een strijd tussen progressieve en conservatieve priesters, waarbij de eersten ruim in de meerderheid waren in Noordwijkerhout. Het overleg stevende dus af op een afschaffing van het celibaat. Een van de opvallende conservatieve geluiden op het Pastorale Concilie, zoals het overleg was getiteld, was de jonge kapelaan Adrianus Simonus. Hij verklaarde eerder daarover in het programma Andere Tijden: "Ik vond dat niet leuk, om verschillende redenen niet. De hele ambiance, dat was zo uitgesproken progressief. Je was een vreemde eend in de bijt en ze wilden allemaal een bepaalde ideologie van het moderne leven doordrukken."

Koude douche voor moderne priesters

Op 7 januari 1970 werd het echt spannend, toen het voorstel voor afschaffing van celibaat in stemming werd gebracht. De uitslag was overweldigend: 93 stemden voor, 10 onthielden zich van stemming en 2 stemden er tegen. Maar de priesters die hiermee hoopten een kleine revolutie te veroorzaken, kwamen van een koude douche thuis.

Paus Paulus VI stond niet open voor een gesprek en maakte het zijn nieuwe missie om de Nederlandse veranderdrang te beteugelen. In de jaren erop stelde hij diverse conservatieve bisschoppen aan in Nederland om de progressieve wind te laten draaien. De eerste aanstelling, in 1970 in Rotterdam: Adrianus Simonus.

Casus urgent

"Maar in het Amazonegebied maakt men een betere kans op de afschaffing van het celibaat", zegt hoogleraar kerkgeschiedenis Paul van Geest. "Dit is wat ze noemen een casus urgent, een urgente kwestie." Het tekort aan priesters is in het Amazonegebied is nog veel groter dan in de jaren 60 in Nederland, legt Van Geest uit.

En als het in het Amazonegebied is gebeurd, is het natuurlijk de vraag hoe lang het gebod in andere delen van de wereld nog stand kan houden. "Dat wordt heel ingewikkeld", zegt Van Geest. "Het aantal uitzonderingen neemt steeds meer toe." In de toekomst dus een Rooms-Katholieke kerk zonder celibaat? Het zou zomaar kunnen.

De Consumentenbond doet vandaag een oproep in de Tweede Kamer: verlaag de btw op elektriciteit om de energierekening financieel behapbaar te houden. Maar is dat de oplossing? "Tijdelijke pleister."

De energierekening: voor veel mensen is het een grote zorg. Daarom roept de Consumentenbond op om het btw-tarief voor energie van 21 procent naar 9 procent te verlagen.

Hoge rekening profiteert

Dat er iets moet gebeuren is duidelijk, ook volgens energie-expert bij Milieu Centraal Gwen Jansen. Maar het voorstel van de Consumentenbond is volgens haar maar 'een tijdelijke pleister'. Daarbij is het vooral voordelig voor mensen die al veel stroom gebruiken, en niet voor mensen die juist proberen de energierekening laag te houden omdat ze al moeite hebben met betalen.

"Dit voorstel is eigenlijk vooral goed voor de mensen met een hoge energierekening, want die profiteren het meest", vertelt ze. "Maar juist de mensen die het heel hard nodig hebben, maar een lagere energierekening hebben, profiteren minder. Dus wij zijn voorstander van meer structurele maatregelen."

Beter isoleren

Minder btw betalen klinkt als een goed idee, maar houdbaar is het niet volgens Jansen. "Want uiteindelijk gaat die btw weer omhoog, dus je kan beter kijken hoe deze mensen op de langere termijn geholpen kunnen worden."

Maar er zijn volgens de energie-expert wel andere maatregelen die genomen kunnen worden om de energierekening betaalbaar te houden. "Verreweg op één staat het beter isoleren en ventileren van de woningen. Energie die je niet verbruikt hoef je ook niet te betalen. 2 op de 3 woningen zijn nog slecht geïsoleerd en 9 op de 10 slecht geventileerd. Dat zorgt voor veel hogere kosten dan nodig is."

Inzet energiecoaches

Maar volgens Jansen kunnen zogenaamde energiecoaches ook een groot verschil maken. Dat terwijl in bijvoorbeeld de gemeente Amsterdam de huis-aan-huisbezoeken met de energiecoaches worden stopgezet. "Uit onderzoek van TNO blijkt heel duidelijk dat energiecoaches, heel goed werk leveren en dat zij de maatschappelijke kosten ook op termijn heel erg laag kunnen houden. Ook voor de gezondheid van heel Nederland is dat goed."

Het is een laagdrempelige manier om mensen te helpen, zegt Jansen. "Je ziet dat heel veel energiehulp mensen nog niet bereikt. De deuren blijven dicht, vooral bij mensen die de energierekening niet kunnen betalen. Daar is schaamte en wantrouwen. Hoe kom je daar wel binnen? Door heel dicht bij deze mensen te staan." Volgens de experts is dat het geval met energiecoaches. "Die werken ook vaak met vrijwilligers uit de buurt, die wel binnenkomen bij deze mensen."

Radiatorfolie, douchetimers en tochtstrips

Claar Wachter is zo'n energiecoach bij organisatie !WOON die bewoners in Amsterdam bijstaat. Zij weet precies waar ze op moet letten als ze bij mensen over de vloer komt, en heeft een aantal trucjes die ze altijd aanbeveelt. Bijvoorbeeld een timer voor in de douche: "Na 5 minuten geeft die een geluid als een sirene." Of folie achter de verwarming: "Dat zorgt dat je niet de buitenmuur verwarmt, maar dat alles binnen blijft."

En zo kan ze nog even verder gaan: tochtstrips, de instellingen van de cv-ketel en zelfs de brievenbus komen aan bod bij haar huisbezoeken. Daar ziet ze ook wat de hoge rekening met mensen kan doen. "Ik kom ook wel bij mensen die hun verwarming niet aan durven te zetten vanwege de energierekening. Dat is ook niet goed voor de gezondheid."

'Het is altijd zinvol'

Het werk van Claar wordt gewaardeerd door de mensen die het nodig hebben. "Mensen zijn blij als ik uitleg hoe de verwarming werkt: dat je niet de radiatoren aan en uit moet doen, maar de thermostaat moet gebruiken. Of mijn uitleg over de radiatorfolie of over ventileren. Het is altijd zinvol, ook als het alleen is om mensen gerust te stellen dat ze het meeste goed doen."

Een lagere btw is volgens Claar helemaal niet zo'n slecht idee. "Er zit nu wel heel veel belasting op voor de consument, dus ik ben het wel eens met de redenatie." Verder is de energiecoach het met Milieu Centraal eens dat goede isolatie in woningen de meest duurzame oplossing is. "Dat scheelt enorm."

Investeren in energiehulp

Helemaal tegen het idee van de Consumentenbond is Jansen van Milieu Centraal overigens niet. "Elke poging om te zorgen dat die energierekening betaalbaar wordt, is hartstikke goed want het is heel erg nodig. Maar", gaat ze verder, "wij denken dat er een betere maatregel is."

"Wij zijn er groot voorstander van dat het energiehulp-werkveld eigenlijk versterkt wordt om hun werk nog beter te kunnen doen. Dat ze de tools krijgen, de content, de kennis om de mensen ook structureel te kunnen helpen", sluit ze af.