Brandweer wil graag meer vrouwen in dienst, maar moet volgens expert eerst werkomgeving veranderen

Ook bij de brandweer dreigen personeelstekorten. Om dat te voorkomen wordt er ingezet op het aannemen van vrouwen, want daar ligt een groot potentieel: maar 1 op de 50 brandweerwagenchauffeurs is vrouw. De brandweer moet actiever zoeken, vinden experts.

De 32-jarige Roxanne de Vries is al 10 jaar brandweervrouw. Als er met gillende sirenes moet worden uitgerukt, bestuurt zij de bluswagen. En dat is best bijzonder: "Ik ken nog twee andere vrouwen in de regio die achter het stuur van de brandweerwagen zitten, maar dan houdt het ook op. Het zijn er heel erg weinig."

Zorgelijk

En dat is zorgelijk, vindt koepelorganisatie Brandweer Nederland. Net zoals veel andere sectoren kampt ook de brandweer met vergrijzing en met dreigende personeelstekorten.

"Alleen daarom al moeten we het potentieel niet onbenut laten. 50 procent van de bevolking is vrouwelijk, dat wil je ook bij de brandweer enigszins terugzien", benadrukt woordvoerder Petra de Kam.

'We weten niet wat vrouwen tegenhoudt'

Ook om andere redenen is deze scheve man-vrouwverhouding niet wenselijk. "We weten dat teams structureel beter functioneren en ook beter presteren als ze gemengd zijn", vertelt De Kam. In de praktijk valt het qua diversiteit alleen enorm tegen binnen de brandweer. Maar zo'n 1 op de 60 brandweerlieden is vrouwelijk.

"We weten niet zo goed wat vrouwen tegenhoudt", geeft de woordvoerder toe. "Misschien ligt het voor een deel aan de beeldvorming. Mensen denken bij de brandweer nog steeds aan een typisch mannenberoep. Uiteraard komt er ook een fysieke kant bij kijken, maar het is echt te doen, ook voor vrouwen. Techniek en kracht kun je gewoon bijscholen."

Brandweer kan meer doen

Hoogleraar strategisch personeelsmanagement Yvonne Benschop vindt dat de brandweer meer kan doen om vrouwen binnen te halen: "Als er zo weinig vrouwen bij een bepaalde beroepsgroep te vinden zijn, kun je je afvragen of dat aan hen ligt of toch aan de omgeving waarin ze zich bevinden."

Het kan om heel subtiele patronen gaan waardoor vrouwen afgeschrikt worden. "Als je er aandacht aan besteedt kun je op allerlei mechanismen stuiten die vrouwen buiten de deur houden: het gevoel dat ze niet helemaal op hun plek zijn, er niet helemaal bijhoren, of de grapjes of opmerkingen die ze te horen krijgen."

Flauwe grappen

Ook brandweer-chauffeur Roxanne heeft hier ervaring mee. "Soms wordt er een flauw grapje gemaakt. Laatst had een collega bijvoorbeeld schade. 'Zelfs Roxanne rijdt beter dan jij' zeiden ze toen."

"Toch heb ik de leukste baan van de wereld, dat vind ik in ieder geval", voegt ze zelfverzekerd toe. "Ik hoop echt dat er meer vrouwen bij komen. Vroeger ging je als vrouw gewoonweg niet bij de brandweer, maar nu is dat toch wel aan het veranderen. Het gaat wel erg langzaam."

Proactiever zoeken

De brandweer moet proactiever zoeken om meer vrouwen te enthousiasmeren en ze vervolgens ook te houden, vindt hoogleraar Benschop. "Als de brandweer echt af wil van die enorm scheve man-vrouwverhouding, dan moet men heel actief vrouwen zoeken, benoemen en werven."

"Het idee van 'Wij willen wel, maar ze komen niet' is niet voldoende. Ga naar sportclubs, studentenverenigingen, en richt de werkomgeving vervolgens zo in dat vrouwen graag willen blijven."

'Afgelopen tijd veel meer aanmeldingen van vrouwen'

Brandweer Nederland ziet de noodzaak van meer proactieve werving ook: "Als je de enige vrouw bent in een team, dan is dat soms moeilijk vol te houden", denkt Petra de Kam. "We willen heel graag meer vrouwen bij de brandweer, vrijwillig of beroeps. En natuurlijk wil je ze ook houden. Leiderschap is hierbij enorm belangrijk, de wil om het onderwerp überhaupt bespreekbaar te maken."

Er is ook goed nieuws volgens de brandweer-woordvoerder: "In de afgelopen tijd kregen we veel meer aanmeldingen van vrouwen, en gedurende de toelatingsprocedure en de opleiding vallen deze vrouwen ook niet af. Je ziet echt een duidelijke toename in sommige regio's."

Quotum vooralsnog geen optie

Er is ook intensief gesproken over het invoeren van een vrouwenquotum, vertelt woordvoerder De Kam. "Maar ondanks dat inclusie en diversiteit inmiddels worden omarmd door de brandweer, wil men niet aan een quotum." Naast een quotum is ze ook voorstander van andere opties zoals bezoeken aan sportclubs en scholen.

Roxanne is in ieder geval niet meer weg te slaan bij de brandweerkazerne: "Ik ben trots dat ik als brandweerchauffeur kan en mag werken. Ik houd van die adrenaline, en dat je dan ook rust moet kunnen bewaren in alle hectiek. Je moet heel goed anticiperen wat andere weggebruikers doen als jij aan komt racen met die grote wagen. En die doen soms hele gekke dingen, dat is zeker."