In de rubriek 'Eens Vandaag' gaat Radio EenVandaag terug naar een plaats die eerder volop in het nieuws was. Wat gebeurt daar nu, als de headlines zijn verdwenen?

Op vrijdag 12 maart opent koningin Maxima het vernieuwde concertgebouw Musis in Arnhem. Na een grondige verbouwing is de concertzaal uit 1847 compleet gerenoveerd. Deze nieuwbouw plus renovatie zou sowieso 20 miljoen kosten, maar tijdens de verbouwing kwam er een lijk uit de kast: er werd flink wat asbest gevonden waardoor de verbouwing 3,5 miljoen euro duurder uitviel. Een duurder uitgevallen cultuurproject is echter niks nieuws voor Arnhem. 

De provinciehoofdstad heeft een geschiedenis van kostenoverschrijdingen bij grote projecten. Hoogleraar bestuurskunde Paul Frissen komt in oktober vorig jaar met een vernietigend rapport over de verziekte bestuurscultuur in Arnhem. SP-Cultuurwethouder Gerrie Elfrink wordt in het rapport zelfs beticht van 'Bokito-gedrag'.

Hoe kan het toch dat het in Arnhem altijd weer te duur wordt? En hoe kijkt de 'gewone Arnhemmer' aan tegen cultuurtempel Musis? Verslaggever Harm van Atteveld duikt onder in de stad aan de Rijn.

Aflevering 1

In de eerste aflevering, aan de vooravond van de opening, leidt Musis-directeur Hans Verbugt ons rond in de compleet gerenoveerde concertzaal uit 1847 en de spiksplinternieuwe Parkzaal. Die zaal moet nieuw publiek naar de cultuurtempel van 20 miljoen euro lokken.

Aflevering 2

‘Niet lullen maar poetsen’. Dat is het credo van SP-wethouder van Cultuur Gerrie Elfrink. In de tweede aflevering een portret van de verantwoordelijk SP-wethouder die te boek staat als straatvechter. In een rapport van professor Frissen over de ruwe bestuurscultuur in het Arnhemse stadhuis werd Elfrink onlangs nog beticht van ‘Bokitogedrag’, een term waarin Elfrink zich niet echt kan vinden. Hij vindt dat hij in tegenstelling tot zij  voorgangers dingen voor elkaar krijgt in Arnhem.

Aflevering 3

Veronique Gallé van ondernemersvereniging City Centrum Arnhem is een echt Arnhems meisje. Ze is trots op het nieuwe Musis in het centrum van haar stad die na het vertrek van V&D en Bijenkorf wel een impuls kan gebruiken. Maar: zal er wel voldoende klandizie zijn voor de nieuwe cultuurtempel? Oud-voorzitter van Arnhemse Rekenkamer Ton van Beers plaatst kanttekeningen, maar Musis-directeur Hans Verbugt is optimistisch over de toekomst.

Aflevering 4

Harry van der Ploeg is al 25 jaar stadsverslaggever voor dagblad 'de Gelderlander'. In Radio Eenvandaag vertelt hij over Arnhem Cultuurstad en de kostenoverschrijdingen die daarmee gepaard gaan. Rode draad: welke politiek partij er ook op het pluche zit: ze willen allemaal bouwen aan de stad. En de Arnhemmer ‘nuilt’ er wel over, maar omarmt een nieuw project doorgaans als het er eenmaal staat.

Het Amerikaanse bedrijf Uber wil vanaf 2026 zelfrijdende taxi's aanbieden in Europa. Het bedrijf werkt nu samen met de Chinese ontwikkelaar Momenta om dit voor elkaar te krijgen. Maar is Nederland daar klaar voor? "Infrastructuur is goed geregeld."

Ruim 180 Surinamers hebben een verblijfsvergunning gekregen die ze na de onafhankelijkheid in 1975 zijn kwijtgeraakt. Maar door strenge eisen zijn er ook afwijzingen. Dat moet anders, vindt gemeente Amsterdam. "Het leidt tot schrijnende situaties."

Naast de verblijfsvergunningen die zijn afgegeven, zijn er nog ongeveer 25 in behandeling. Een van de mensen die nu al succesvol gebruik heeft kunnen maken van de regeling is Jayant Ganesh uit Den Haag. Hij woonde bijna 25 jaar zonder papieren in Nederland, maar krijgt nu een verblijfsvergunning.

'Ik kon die beslissing niet zelf nemen'

"Ik ben er heel erg blij mee, het neemt alle angst en stress weg. Ik hoef niet meer op de straat te lopen en bang te zijn dat ik word opgepakt en uitgezet", vertelt hij. "Het is een opluchting en het geeft ons ook de erkenning die wij verdienen, gezien het feit dat wij ons Nederlandschap nooit hebben afgestaan."

Ganesh was nog een kind toen Suriname onafhankelijk werd. "Ik kon dus niet de beslissing nemen of ik Nederlander wilde blijven of Surinamers wilde worden."

25 jaar ongedocumenteerd

In 2000 komt hij op zijn 29ste naar Nederland, maar papieren krijgt hij niet. "Gelukkig had ik hier een netwerk van familie en vrienden die mij opvingen. Ik heb meerdere keren bij de IND aangeklopt de afgelopen 25 jaar, maar steeds zonder succes."

Nu Ganesh wel een verblijfsvergunning heeft, voelt hij zich weer een vrij mens: "Ik kan nu legaal werk zoeken, ik kan in aanmerking komen voor een huurwoning en het belangrijkste, ik kan nu gewoon over straat lopen zonder dat ik bang ben dat er iets gebeurt."

Eenmalige speciale regeling

Om Surinamers als Ganesh tegemoet te komen, kwam voormalig staatssecretaris Van der Burg afgelopen jaar met een eenmalige, speciale regeling, waar Surinaamse oud-Nederlanders tussen 1 januari en 1 juli van dit jaar gebruik van kunnen maken.

Iedereen die geboren is voor 25 november 1975, de dag dat Suriname onafhankelijk werd, en die kan aantonen dat hij of zij langer dan 10 jaar in Nederland woont, komt in aanmerking voor een verblijfsvergunning.

500 zaken afgewezen

Maar die laatste eis, 10 jaar onafgebroken in Nederland wonen, zorgt er nu voor dat ruim 500 zaken van Surinaamse oud-Nederlanders zijn afgewezen. Zij konden niet bewijzen dat ze meer dan 10 jaar in Nederland woonden.

"Veel mensen vallen hierdoor buiten de boot", merkt wethouder van Amsterdam Rutger Groot Wassink. Zijn gemeente is verantwoordelijk voor de uitvoering van de regeling.

'Historisch onrecht'

Om deze groep mensen toch te helpen, pleit hij voor het verkorten van de eis, van 10 naar 5 jaar: "Zodat meer mensen gebruik kunnen maken van deze regeling."

"We hebben het hier over Nederlanders die ten onrechte niet de Nederlandse status hebben gekregen", gaat de wethouder verder. "Ik vind dat historisch onrecht en dat kunnen we nu rechtzetten."

Schrijnende situaties

Hij voorziet grote problemen voor deze groep als ze ongedocumenteerd blijven. "Het is voor die mensen buitengewoon vervelend en het leidt ook tot schrijnende situaties."

"Ze moeten dan illegaal wonen, illegaal werken en ze hebben geen toegang tot zorg. Het is een buitengewoon ingewikkeld bestaan voor deze mensen", aldus Groot Wassink.