radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Begint een beter milieu bij jezelf, of juist bij anderen? 'Het is een valse discussie'

Begint een beter milieu bij jezelf, of juist bij anderen? 'Het is een valse discussie'
Bron: Pexels

Simpele oplossingen om klimaatverandering tegen te gaan liggen soms voor de hand, maar mensen lijken er niet bepaald warm voor te lopen. Volgens experts wil iedereen zich best aanpassen, maar wordt het ons door de overheid te moeilijk gemaakt.

Een van die oplossingen is volgens econoom Barbara Baarsma pleit de Carbon Wallet, een app die bijhoudt wat je verbruikt. Daarbij kunnen mensen met een lager inkomen hun portie CO2-uitstoot verkopen aan mensen die meer willen vliegen of vlees willen eten. De belasting van het klimaat zou daarmee worden ingeperkt en de lasten eerlijker verdeeld. Een mooi idee, toch?

'Ideeën uit frustratie'

Daar denken velen echter anders over: na de aankondiging van de Carbon Wallet maakte vooral een storm van kritiek los. Het zou onhaalbaar zijn. Jaap Tielbeke, journalist en schrijver van 'Een beter milieu begint niet bij jezelf', ziet uitvindingen als de Carbon Wallet als 'een noodkreet'. "Dit soort ideeën ontstaan uit de frustratie dat het maar niet lukt om serieus klimaatbeleid te voeren."

De oplossing ligt volgens hem bij de politiek. "Het ligt voor de hand", stelt de journalist. "Stoppen met subsidies voor fossiele brandstoffen en vergunningen voor nieuwe luchthavens. De truc is om daar te beginnen. Dat kan makkelijk."

Pijn oneerlijk verdeeld

Dat overheden het probleem subsidiëren, vindt ook econoom en filosoof Ingrid Robeyns. "Onze overheid geeft nu 18 miljard euro uit aan indirecte subsidie voor fossiele brandstoffen. Als je dat vertaalt naar ons aantal gezinnen, is dat 2250 euro per gezin. Je zou dat geld aan hen kunnen geven om hun huis te verduurzamen en isoleren."

Ze wijst erop dat burgers belasting betalen over het gebruik van benzine en elektra, "maar grootgebruikers en industrie hebben deze belasting niet. De vliegsector betaalt bijvoorbeeld geen belasting over kerosine, dat is decennia geleden afgesproken." Dat kan anders, zegt Robeyns. "Je zou als overheid een voorbeeldrol kunnen nemen."

Bekijk ook

Logisch dat we nog vliegen

Tielbeke geeft als voorbeeld de discussie rondom vliegen. "We weten dat we zo niet door kunnen blijven gaan. Nu praten mensen elkaar vliegschaamte aan: 'Foei ga jij nog op vliegvakantie?' Maar mensen vliegen nog omdat kerosine nog niet wordt belast", stelt hij.

De schrijver ziet graag dat de duurzame optie standaard wordt. "Ik denk dat best veel mensen bereid zijn hun reisgedrag aan te passen. Maar nu denken mensen: ik zal wel gekke henkie zijn, superveel geld voor een lange treinreis terwijl ik mijn buurman de hele wereld over zie vliegen."

'Het is alle hens aan dek'

"We moeten kijken naar voorstellen die echt iets veranderen", beaamt Robeyns. "Wij stoten 9 ton broeikas per persoon per jaar uit, in Afrika is dat minder dan een ton. In dat opzicht rust er op ons een praktische en morele plicht om daar wat aan te doen."

Het afschaffen van fossiele subsidies is volgens Robeyns het laaghangende fruit. "Er is vaak discussie: moeten overheden er wat aan doen, of ligt die verantwoordelijkheid bij de burger? Maar het is een valse discussie. Het is alle hens aan dek, voor iedereen. En overheden moeten de grote stappen maken."

Bekijk ook

'Realiseer wat er op het spel staat'

Er zullen sectoren moeten krimpen, zoals de vliegindustrie en de bioindustrie, zegt de econoom. "Daar komen ook weer anderen voor in de plaats. We hebben vroeger ook de mijnen gesloten, en alle mensen die daarin werkten zijn ergens anders terecht gekomen."

"Realiseer even wat er op het spel staat", benadrukt ze. "Denk aan de grote overstromingen in Limburg vorig jaar, denk aan de dodelijke hittegolf in India en Pakistan dit jaar. Dat gaat steeds vaker gebeuren, en heftiger."

'Aanmoedigen in plaats van het vingertje'

Robeyns stelt daarbij dat de 'grote klappers' door de overheid en industrie moeten worden gemaakt, maar dat ook elk individu flink kan bijdragen. "We moeten aanvaarden dat we op klimaatgebied boven onze stand hebben geleefd. De rijke klasse nog meer dan de middenklasse."

"Dus laten we ook naar onszelf kijken, maar laten we dat doen op een milde manier, waarbij we elkaar niet de hele tijd de maat nemen", wil ze iedereen tot slot meegeven. "Positief aanmoedigen in plaats van vingertje zwaaien. Een vegetarische lunch is al een eerste stap."

Bekijk hier de reportage

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Minder zorgstudenten in het mbo, terwijl personeelstekort groeit: 'We moeten ons rot schrikken als samenleving'

Het aantal studenten op mbo-opleidingen voor verpleegkundigen en verzorgenden blijft maar dalen. In de laatste 5 jaar ging het om een daling van 30 procent, terwijl er juist veel vraag is naar zorgpersoneel. De MBO Raad wil nu actie van het kabinet.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn
Bron: Unsplash

Een groep astronomen trekt aan de bel, want de kans dat een asteroïde de aarde gaat raken wordt steeds groter. In 2 weken tijd steeg deze van 2,6 naar 3,1 procent. "Historisch, maar niet te vergelijken met de asteroïde die dinosaurus heeft uitgeroeid."

De asteroïde, die volgens NASA op 22 december 2032 de aarde zou kunnen raken, heeft zelfs al een naam: 2024 YR4. Hij heeft een geschatte doorsnee van tussen de 40 en 90 meter, en verplaatst zich met een snelheid van meer dan 10 kilometer per seconde. Mocht hij de aarde raken, dan krijgen we dus met een flinke klap te maken.

'Neem het met een korrel zout'

Zijn we over 7 jaar in gevaar? Als je het aan ruimtevaartspecialist Angelo Vermeulen vraagt, niet. "Je moet het met een grote korrel zout nemen", merkt hij op. "Het is een vrij relatief hoog cijfer. Maar de gemeenschap van astronomen wereldwijd maakt zich eigenlijk geen zorgen."

"Want wat er meestal gebeurt, is dat naarmate men meer en meer informatie te weten komt over de baan en de snelheid van de asteroïde, door meerdere metingen te doen, ze zich eigenlijk realiseren dat de kans kleiner wordt dat hij de aarde zou raken."

Bekijk ook

Nog geen 'doomsdag'

"Dit is dus zeker nog geen 'doomsday-scenario'", zegt Vermeulen. Op het moment van de eerste observatie is de asteroïde namelijk nog ver verwijderd van de aarde. Het is een klein object in de verre verte. Om hem te spotten hebben astronomen een sterke telescoop nodig.

"Dan probeer je zo goed mogelijk de baan en de snelheid op te meten", legt hij uit. "Het percentage gaat dan vaak schommelen, soms omhoog en dan soms weer omlaag. Wanneer hij dichterbij de aarde zit kunnen we hem veel makkelijker observeren en opmeten." Pas dan kunnen astronomen écht spreken over de kans op een inslag. "Maar in het verleden is eigenlijk altijd gebleken dat die kans dan 0 procent werd en dat het dan langs de aarde heen vliegt."

Meerdere asteroïden in zonnestel

Naast 2024 YR4 vliegen er meer dan een miljoen asteroïden door het zonnestel, weet Vermeulen. Tussen Mars en Jupiter zit een asteroïdengordel waar een groot deel van deze 'mini planeetjes' vliegen. "Die zitten daar eigenlijk vrij veilig, want ze draaien in een baan om de zon. Ze zijn geen bedreiging."

"Maar er zijn dus ook asteroïden die los door het zonnestelsel vliegen." En voor die losse - zoals 2024 YR4 - moeten we uitkijken. "Ze zouden mogelijk op de aarde kunnen neerstorten. En dat is in het verleden al gebeurd, er zijn genoeg voorbeelden. De bekendste is natuurlijk het uitsterven van de dinosauriërs, veroorzaakt is door zo'n inslag."

Bekijk ook

Zeer zeldzame gebeurtenis

Ook in de Amerikaanse staat Arizona sloeg zo'n 50.000 jaar geleden een asteroïde in. Onderzoekers schatten in dat deze een diameter van ongeveer 50 meter had en rond de 300.000 ton woog. "Je kan hem bezichtigen, een prachtige geologische formatie", noemt de ruimtevaartspecialist het.

De aarde blijft dus niet gespaard van zulke inslagen, vertelt Vermeulen. "Maar dat het zal gebeuren in een tijdbestek van een mensenleven is zeer zeldzaam."

DART

Ook vertelt de ruimtevaartspecials dat NASA technologie heeft ontwikkeld om de banen van asteroïden te wijzigen, zodat ze de aarde niet raken. "Tijdens die missie, genaamd DART, heeft men met een ruimte toestel van ongeveer 600 kilo recht op een asteroïde laten inslaan om te zien of we de baan van die asteroïde konden wijzigen."

"En dat is een groot succes geworden", gaat hij verder. De baan is zelfs veel meer veranderd dan gehoopt. "Dus we kunnen asteroïden wel van een baan doen afwijken. En als je dat op tijd doet, zelfs al is het een kleine wijziging, dan heeft het groot effect wanneer het in de buurt van de aarde komt."

Bekijk ook

Tsunami als gevolg

Maar stel het gebeurt wel, hoe zou dat er dan uit zien? "De gevolgen van zo'n inslag zijn niet te overzien", antwoordt Vermeulen. "Maar het zal minder apocalyptisch zijn dan wat je ziet in films."

En dat komt vooral doordat het grootste oppervlak van de aarde, ongeveer 70 procent, bedekt is met water. "In het Los Alamos National Laboratory heeft men een computersimulatie laten maken (van een asteroïde inslag, red.). En zo hebben ze ontdekt dat het best meevalt. Wat je krijgt is een tsunami, en het blijkt dat maar een fractie van de totale energie van die asteroïde omgezet wordt in golven. De golven zullen niet zo heel ver reizen. Dus we kunnen daar ook wel wat wat geruster over zijn."

Aardbevingen en klimaatverandering

Wel kan die eventuele inslag op 22 december 2032 voor seismisch effecten zorgen, zoals een aardbeving. "En in een gebied waar veel vulkanische activiteit is, kan het die activiteit gaan uitlokken. Want je krijgt bij een inslag sowieso een enorme schokgolf als een asteroïde in de atmosfeer ontploft of op aarde neerstort." Hij vergelijkt het met honderdmaal de kracht van een bom van Hiroshima.

"En als zo'n ding in de atmosfeer komt, genereert dat verder ook heel veel hitte waardoor het branden kan veroorzaken", gaat Vermeulen verder. "Dat is een effect dat lang na de inslag nog kan blijven doorwerken, het werpt allerlei stoffen in de atmosfeer op, die dan een deel van het zonlicht kunnen blokkeren en waardoor je het klimaat kan gaan verstoren."

Kans op een asteroïde inslag op aarde wordt steeds groter, maar volgens deze ruimtespecialist hoeven we niet bang te zijn

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant