Na een zomer waarin abortus het beslissende thema leek te worden, laait de discussie in aanloop naar de tussentijdse verkiezingen weer op. Niet alleen progressieve Amerikanen willen het recht op abortus herstellen, ook deze dominee is tegen een verbod.

Het Amerikaanse Hooggerechtshof besloot deze zomer om de bekende Roe vs. Wade-uitspraak te schrappen. Daarmee kwam er na bijna 50 jaar een eind aan het nationale recht op abortus in de Verenigde Staten. In sommige staten werd abortus vrijwel direct verboden.

Pro-choice of pro-life

De omstreden uitspraak van het door conservatieven gedomineerde Hof zorgde voor veel ophef, ook omdat volgens opiniepeilingen een meerderheid van de Amerikanen vóór het recht op abortus is.

Nu volgende week dinsdag de zogenoemde midterm-verkiezingen zijn, krijgt het thema abortus weer volop de aandacht. In het debat lijkt het soms alsof Amerikanen alleen pro-choice of pro-life zijn, maar de keuze is niet altijd zo duidelijk.

Tegen abortus én tegen verbod

Dat zegt ook dominee Clinton Stancil van de Wayman Methodistenkerk in Saint Louis, Missouri. Op grond van zijn christelijke geloof is hij tegen abortus, maar hij vindt wel dat de keuze altijd bij de vrouw moet liggen.

"Ik ben pro-life, maar ik geloof ook in het recht van een vrouw om te kiezen", vertelt hij. De dominee erkent dat zijn standpunt binnen de christelijke gemeenschap best bijzonder is. "Het is een worsteling geweest voor mij."

'Ik hoef de baby niet op te voeden'

Als zwangere vrouwen naar hem toe komen om advies te vragen over een abortus zal hij altijd adviseren om het kind te houden, vertelt Stancil. "Omdat ik geloof dat het leven heilig is."

Toch is de dominee niet voor een verbod op abortus, in tegenstelling tot veel andere kerkvoorgangers. "Ik ben niet naïef en begrijp dat het uiteindelijk hun keuze is. Ik ben niet degene die de baby moet opvoeden."

Armoede in achterstandsbuurten

Stancil zegt dat hij eerst erg pro-life was, maar dat hij door zijn werk in achterstandsbuurten van mening veranderd is. "Ik zag daar grote armoede, geweld en misbruik en kwam tot de conclusie dat ik het recht niet heb om zo'n beslissing voor een vrouw te maken."

Hij vertelt over een jonge vrouw die zijn kijk op abortus veranderde: "Ik wist dat ze in grote armoede leefde en dat het kind waarschijnlijk voortkwam uit verkrachting of incest. Ik adviseerde haar om het kind te houden, maar zij maakte een andere keuze. Ze behaalde haar masterdiploma en leidt nu een succesvol leven. Zij maakte de keuze op basis van haar omstandigheden en ik ben blij dat ze dat gedaan heeft."

'Abortus niet in een vacuüm'

De abortuskwestie is volgens hem ook niet los te zien van huidskleur, en het feit dat zwarte Amerikanen oververtegenwoordigd zijn in de armoedecijfers. "Je kunt niet over abortus praten in een vacuüm. Wetgevers zeggen het leven van een kind te willen redden, maar weigeren te praten over de situatie waar zo'n kind dan in opgroeit."

"Onze gemeenschap heeft veel armoede, slechte scholen, weinig gezonde supermarkten en veel jongeren eindigen in de criminaliteit", ziet Stancil. Hij wil dat er meer aandacht komt voor de situaties waarin kinderen opgroeien: "Het is arrogant om te zeggen dat je het begrijpt, als je nooit in de schoenen van de ouders hebt gestaan."

Loze beloften van pro-life-partijen

Volgens de dominee beloven veel partijen die tegen abortus zijn dat zij voor de baby zullen zorgen, maar doen ze dat niet. "Als de baby is geboren, zijn ze nergens te bekennen. Ze kopen geen liter melk en geen enkele luier, en ze pakken ook niet de armoede of het geweld in de buurten aan."

Het is volgens hem essentieel om niet alleen te kijken naar het leven van de ongeboren baby, maar ook oog te hebben voor het leven van het kind na de geboorte. "Die keuze zou niet moeten liggen bij witte wetgevers. Zwarte vrouwen moeten het recht hebben om te beslissen over hun eigen lichaam. Elke keer als witte wetgevers dat doen, loopt het slecht voor ons af."

'Niet de enige christen'

Stancil is op z'n zachtst gezegd niet blij met de recente ontwikkeling. "Ik vind het verwerpen van de Roe vs. Wade-uitspraak een tragedie." En hij is daarin volgens hem niet de enige binnen de christelijke gemeenschap. "Ik krijg veel reacties van andere kerken en de meeste zijn positief. Veel mensen hadden er nog niet veel over nagedacht, of durfden zich niet uit te spreken."

"Natuurlijk krijg ik ook negatieve reacties, maar daar trek ik me niks van aan", vervolgt de dominee. "Ik ben geen allemansvriend, ik probeer mensen te helpen. Soms betekent dat beslissingen maken die niet populair zijn, maar dat hoort erbij."

Verkiezingen een kantelpunt?

De midterm-verkiezingen van volgende week dinsdag zijn volgens Stancil dan ook een belangrijk moment: "Het kan een kantelpunt zijn." Hij verwacht dat veel vrouwen gaan stemmen, zowel in de stad als op het platteland. Hoewel peilingen nu laten zien dat abortus voor veel stemmers niet meer het belangrijkste thema is, heeft de dominee er vertrouwen in dat het toch veel mensen naar de stembus zal krijgen.

"Abortus is een onderwerp waar ook veel jongeren een mening over hebben. Ik zie dat jonge mensen niet willen dat de overheid hun rechten inperkt en controle uitoefent op de lichamen van vrouwen. Dus ik denk dat we een hoge opkomst gaan zien."

Het Veiligheidsberaad, de Brandweer en de vakvereniging Brandweervrijwilligers maken zich grote zorgen over de voorgenomen bezuiniging op het budget voor rampenbestrijding. De maatregel kan volgens hen grote gevolgen hebben voor de brandweerzorg.

Voorzitter Marcel Dokter van de Vakvereniging Brandweervrijwilligers kan het nog steeds niet geloven. In het hoofdlijnenakkoord van de coalitie is een bezuiniging van 10 procent afgesproken op de Brede Doeluitkering Rampenbestrijding. Dat is een bijdrage van het Rijk aan de veiligheidsregio's voor de bestrijding van rampen, branden en crises.

'Honderd kazernes sluiten'

"De brandweerzorg is de afgelopen jaren al enorm uitgekleed", zegt hij. "Sinds 1995 wordt er bezuinigd op de brandweer. Dat men nu, in tijden van internationale onrust, weersextremen en energietransitie, nog verder wil korten, is onbegrijpelijk."

Volgens Dokter kan een bezuiniging van 10 procent leiden tot de sluiting van honderd brandweerposten, vooral in kleinere dorpen en het buitengebied. Dit zou betekenen dat het voor de brandweer steeds moeilijker wordt om op tijd bij een brand te zijn. Ook zouden tussen de 2.000 en 2.500 brandweervrijwilligers verdwijnen.

Brandweer is al uitgekleed

Het is inderdaad niet de eerste bezuiniging waar de brandweer mee te maken krijgt. Sinds 1995 zijn er 91 brandweerposten verdwenen. Nederland heeft er nu nog 962. In diezelfde periode is het aantal vrijwiligers bij de brandweer met 4.000 mensen afgenomen, een daling van 15 procent.

Ook het wagenpark is uitgedund. Er zijn minder bluswagens, reddingsvoertuigen en andere materialen beschikbaar. "Als de politiek hiermee doorgaat, wordt het ronduit onverantwoord", zegt Dokter.

Langdurige stroomstoringen

Ondertussen nemen de risico's op rampen en calamiteiten alleen maar toe. De internationale spanningen stijgen, maar volgens directeur Jaap Donker van de veiligheidsregio Utrecht is er nog een veel directer gevaar: langdurige stroomstoringen.

"Mensen hebben geen idee hoe zwaar belast ons stroomnet is", zegt hij, "We zitten aan de grens. Als er iets misgaat, is er nauwelijks ruimte om in te grijpen. Een grote storing kan dan weken duren. Dat is een grootschalige calamiteit waar we ons op moeten voorbereiden."

Onvrede over bezuinigingen

De bezuinigingen zijn een slechte zaak, vindt ruim driekwart (76 procent) van ondervraagden in een onderzoek onder ruim 20.000 leden van het EenVandaag Opiniepanel.

"Gezien de instabiele situatie in de wereld zou er juist meer geld bij moeten", vindt een deelnemer. "Dan doen we voor Defensie toch ook?" Een kleine groep van 8 procent kan zich wel vinden in die bezuinigingen. Zij vinden vooral dat mensen zichzelf beter voor moeten bereiden op rampen, en het niet erg is als hulpdiensten kijken waar het efficiënter kan.

Zelfredzaamheid

Dat is ook waar de regering voor kiest. Het roept burgers op om zich beter voor te bereiden op noodsituaties. In december stuurden de ministeries van Defensie en Justitie en Veiligheid nog een brief aan de Tweede Kamer, waarin werd opgeroepen om Nederland weerbaarder te maken tegen calamiteiten.

Burgers worden aangeraden om noodpakketten in huis te halen om zichzelf minimaal 72 uur te kunnen redden. Uit de peiling van het Opiniepanel blijkt dat 28 procent van de deelnemers dat al gedaan heeft. 29 procent overweegt dat binnenkort te doen.

'Nieuwe taken, nieuwe knaken'

"Dat is precies wat wij als veiligheidsregio's ook zeggen", zegt Donker. "Maar als wij ook extra taken krijgen van de overheid, moeten we daar wel de middelen voor hebben." Er liggen al plannen klaar om brandweerkazernes en andere openbare gebouwen te gebruiken als steunpunten bij langdurige stroomuitval.

Burgers zouden daar bijvoorbeeld hun telefoon kunnen opladen of noodhulp kunnen krijgen, legt de voorzitter van de veiligheidsregio uit. "We kunnen deze plannen morgen uitvoeren, maar dan moet er geld bij, en niet een bezuiniging van 10 procent. Nieuwe taken? Dan ook nieuwe knaken."

Onduidelijkheid over rol Defensie

Deze week publiceerde de Algemene Rekenkamer een kritisch rapport over de rol van Defensie bij rampenbestrijding. Volgens collegelid Barbara Joziasse is het onduidelijk wat Defensie nog kan betekenen als de krijgsmacht zich volledig moet richten op de bescherming van het grondgebied.

"De vraag is welke gevolgen de nadruk op de eerste hoofdtaak van Defensie heeft voor de ondersteuning bij rampen en crises. Op dit moment is daar geen zicht op. Onze oproep aan de minister is: zorg ervoor dat duidelijk wordt wat we van elkaar kunnen verwachten."

SP eist schrappen bezuiniging

SP-Kamerlid Michiel van Nispen diende eerder al met succes een motie in om te voorkomen dat de brandweer de gevolgen van deze bezuiniging zou voelen. Toch is de maatregel nog steeds niet van tafel.

"We dienen nu een nieuwe, minder vriendelijke motie in", vertelt het Kamerlid. "Deze bezuiniging móét en zál van tafel. Er is al veel te hard bezuinigd op de brandweer. Nu dreigen er ongelukken, en dat kunnen we niet accepteren."

'Meer duidelijk in Voorjaarsnota'

Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid Ingrid Coenradie zegt de zorgen van de veiligheidsregio's te begrijpen. Tijdens haar werkbezoeken aan brandweerkazernes heeft ze die zorgen meermaals gehoord.

"We hebben de afgelopen jaren gezien hoe essentieel de veiligheidsregio's zijn bij het beschermen en helpen van mensen", laat ze weten. "In de Voorjaarsnota wordt duidelijk of er middelen beschikbaar komen voor de noodzakelijke versterking van de weerbaarheid van de samenleving."