7 vragen (en antwoorden) over omscholen vanwege de coronacrisis: dit moet je weten

Denk jij door de coronacrisis na over omscholing, omdat je mogelijk je werk verliest? Volgens universitair docent arbeidsmarkt, Irmgard Borghouts, is het zaak dat we er aandacht aan besteden. "Ik vermoed dat het nodig gaat zijn."

1. Waarom zou ik me laten omscholen?

"Denk in mogelijkheden", zegt docent arbeidsmarkt Irmgard Borghouts aan de Tilburg University. "Als je het echt wil en je hebt (nog) een baan, dan is nu het moment om het gesprek aan te gaan met je werkgever." Borghouts deed onderzoek naar Van Werk Naar Werk-trajecten na de bankencrisis van 2008. "Het is heel belangrijk dat je intrinsiek gemotiveerd bent om te veranderen van sector. Maar kijk ook wat je kunt en wat de mogelijkheden zijn." Als evenementenopbouwer zit je nu zonder werk, maar ben je wellicht heel technisch en kun je die skills op een andere plek uitvoeren.

Borghouts ziet verschillende werkgevers het gesprek aangaan met hun personeel, om te vragen of ze nog op hun plek zetten. Maar het is geen goed idee om dat af te wachten. "Juist nu je nog een contract hebt, kun je gebruikmaken van elkaars kwaliteiten. Juist nu heb je misschien wel tijd en ruimte om je om- of bij te scholen."

2. Is omscholen een goed idee?

Omscholen heeft wel degelijk zin, zegt Borghouts. "Na de crisis in 2008 zagen we dat mensen die trainingen en cursussen volgden, minder lang werkloos waren dan degenen die dat niet deden. 70 procent van boventalligen in de financiële sector verhuisde toen naar een andere sector."

In haar onderzoek naar de bankencrisis gaf 80 procent van de mensen aan dat ze cursussen of trainingen kregen aangeboden. "Maar daar heeft niet iedereen gebruikt van gemaakt, namelijk maar 25 procent." Daarvan is het merendeel tevreden. "Maar dat stond los van de individuele begeleiding. Die werd toen aan iedereen aangeboden en gebruikt door 66 procent van de mensen. 78 procent vond dat nuttig."

3. Wat kost omscholen?

Borghouts durft geen prijskaartje aan omscholing te hangen. "Want het hangt heel erg af van wat je wil doen. Je kunt het op verschillende niveau's bekijken: de overheid die iets kan faciliteren, je huidige of nieuwe werkgever, of jijzelf met de transitievergoeding die je krijgt bij ontslag en vrij mag besteden.

4. Moet mijn huidige werkgever helpen?

"Als je bij een klein bedrijf werkt, heb je vette pech. Stel dat zo'n bedrijf failliet gaat, dan ben je eigenlijk te laat en kom je bij het UWV terecht. Het kan dat het UWV in zo'n geval omscholing aanbiedt", zegt Borghouts. Bedrijven die in zwaar weer verkeren en aanspraak willen maken op het noodfonds van de overheid, de NOW2-regeling, moeten wel een belofte doen om omscholen te stimuleren. "Maar het is niet zo dat elke werkgever ertoe verplicht is."

5. Wat kan er misgaan?

"Je moet het echt willen, dat is één. En je moet het ook kunnen. De capaciteit en vaardigheden hebben om zo'n traject te volgen. En je moet de gelegenheid krijgen, dus de tijd, middelen en faciliteiten. Als een van die factoren niet aanwezig is, zal zo'n omscholingstraject niet slagen", zegt Borghouts.

Borghouts zag in haar onderzoek naar de bankencrisis ook terug dat mensen zeiden dat ze het omscholen eerder hadden moeten doen. Wacht dus niet af.

6. Wat mag ik echt niet vergeten?

Je moet er rekening mee houden dat je er misschien op achteruit gaat. "Bijna de helft van de mensen die tijdens de bankencrisis de stap heeft gezet, is erop achteruitgegaan op gebied van salaris of bijvoorbeeld werktijden", zegt Borghouts.

"Dat kan een motief zijn om het niet te doen. Maar als je je baan toch al kwijtraakt, zit je ook met de gebakken peren", zegt ze. "Maar wacht gewoon niet af en kijk naar de mogelijkheden. Het salaris kan misschien minder zijn, maar het geluk juist heel groot."

7. In welke sector maak ik nu de meeste kans?

Volgens Borghouts zal de werkgelegenheid gelijk blijven of juist toenemen in de zorg, bij post- en koeriersbedrijven en bij de overheid. "Daar liggen dus kansen", zegt ze.

De sectoren die nu het hardst geraakt worden zijn volgens Borghouts de horeca, de cultuursector, uitzendbureau's, reisbureau's, de sport- en recreatiesector, de sierteelt (kamerplanten en snijbloemen) en de luchtvaart.