Linkse kiezers zijn verdeeld over de beperking van migratie naar Nederland, maar ze hebben er wel bijna allemaal zorgen over. Over hoe de opvang eruit moet zien, spanningen in de samenleving en de gevolgen voor de woningmarkt.
Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder ruim 29.000 leden van het Opiniepanel. Zorgen over immigratie zijn er vooral bij rechtse kiezers, maar uit het onderzoek blijkt dat ook de helft (51 procent) van stemmers op linkse partijen, zoals GroenLinks-PvdA, SP en D66, over het algemeen vindt dat het aantal immigranten moet worden ingeperkt.
Opvanglocaties en woningmarkt
Hoewel de zorgen over immigratie breed gedeeld worden, lopen de redenen tussen kiezersgroepen ver uiteen. Voor de meeste linkse kiezers (66 procent) is een gebrek aan opvangplekken het grootste aandachtspunt. "Als er niets verandert wat betreft opvang en huisvesting wordt het onmogelijk mensen normaal op te vangen zonder dat ze buiten moeten slapen", vindt een GroenLinks-PvdA-stemmer.
Een ander punt, dat zowel bij links als rechts hoog op de agenda staat, is huisvesting. Bijna de helft (44 procent) van linkse kiezers maakt zich zorgen over de effecten van immigratie op de woningmarkt. Zij kijken vooral naar expats, die door belastingvoordelen voor 'exorbitante prijzen' en 'druk op de woningmarkt' zouden zorgen.
Over dit onderzoek
Het onderzoek is uitgevoerd van 7 tot en met 8 oktober 2024. Aan het onderzoek deden 29.552 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee. Daarvan stemden er 11.866 bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen op een van de linkse partijen GroenLinks-PvdA, D66, SP, Partij voor de Dieren, ChristenUnie of VOLT. Wanneer in dit artikel wordt gesproken over 'linkse kiezers', gaat het over een samenvoeging van deze kiezersgroepen. Aan het onderzoek deden te weinig stemmers op DENK mee om betrouwbare uitspraken over te doen. Om die reden is deze kiezersgroep niet meegenomen in de samenvoeging van linkse kiezers. De uitkomsten zijn gewogen en representatief voor zes variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur, gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2023.
Toenemende polarisatie
Daarnaast is een behoorlijke groep (51 procent) van de linkse kiezers bang dat immigratie leidt tot toenemende spanningen tussen groepen in Nederland. Sommigen van hen geven aan bang te zijn dat 'andere normen en waarden' druk kunnen zetten op bijvoorbeeld de acceptatie van vrouwen en lhbti+'ers in Nederland.
Maar vaker wordt er gewezen naar de rol van de politiek. Veel deelnemers geven aan dat immigratie in hun ogen vaak gebruikt wordt als 'excuus voor falend politiek beleid'. Volgens hen doen rechtse partijen lijken alsof asielzoekers de oorzaak zijn van alle problemen in Nederland. Een denkbeeld dat alleen maar voor meer polarisatie in Nederland zorgt, zeggen deze deelnemers.
Wel inperken, geen maximum
Sommige partijen zijn voor het stellen van een maximum aan het aantal migranten dat naar Nederland komt. Hoewel een flink deel minder immigratie wil, zien de meeste linkse kiezers (64 procent) daar niets in.
"Het is wel goed om een richtlijn te hebben, maar een hard maximum is onrealistisch en onwenselijk", vindt een D66-stemmer. Bovendien benadrukken veel kiezers dat het aantal vluchtelingen 'niet te voorspellen is' met de onstabiliteit in de wereld, en er voor mensen in nood 'altijd een plek moet zijn'.
SP'ers strenger op migratie
Opvallend is de positie van SP-kiezers. Van deze linkse kiezers is een ruime meerderheid (80 procent) voor het beperken van immigratie en denkt ruim de helft (57 procent) dat een maximum aantal zou helpen.
Net als bij veel andere kiezers gaan hun zorgen over de woningmarkt, spanningen in de samenleving en de opvang van asielzoekers. Maar SP-kiezers maken zich ook relatief vaak druk over de gevolgen van immigratie voor enkele 'typische SP-thema's', zoals gezondheidszorg en sociale voorzieningen. "Nederland moet humaan zijn, maar er zijn nu al zoveel problemen met armoede en in de zorg. Hoe meer mensen, hoe groter de problemen worden. Het is niet rechts om je daar zorgen over te maken", vertelt een SP-kiezer.
Niet iedereen moet worden geweerd
Dat grote groepen kiezers zich zorgen maken over immigratie, betekent niet dat alle migranten volgens hen moeten worden geweerd. Van alle kiezers vindt bijvoorbeeld een meerderheid (67 procent) dat vluchtelingen voor oorlog en geweld in eigen land hier mogen komen. Alleen bij kiezers van de PVV (40 procent), JA21 (36 procent) en FVD (28 procent) is daar maar een minderheid voor.
Ook voor arbeidsmigranten binnen de EU en politieke vluchtelingen moet plek zijn in Nederland, zeggen de meeste mensen. Meer weerstand, ook bij veel linkse kiezers, is er tegen de opvang van economische migranten, arbeidsmigranten van buiten de EU en mensen die op de vlucht slaan voor veranderend klimaat in eigen land.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.