Gemeenten in de regio Ter Apel zijn ontevreden over de bereikbaarheid van asielminister Faber. Toen er afgelopen weekend de kans ontstond dat mensen buiten moesten slapen, was ze volgens drie burgemeesters niet bereid tot een spoedoverleg.

"Nu wordt de deur gewoon dichtgehouden qua communicatie." De houding die de nieuwe minister heeft laten zien, toen er afgelopen weekend op een haar na geen asielzoekers buiten sliepen, gaat volgens verschillende burgemeesters in de regio van Ter Apel 'alle perken te buiten'.

Minister laat het afweten

Verschillende burgmeesters laten aan EenVandaag weten dat ze afgelopen weekend hebben aangedrongen op een spoedoverleg met de Landelijke Regietafel Migratie & Integratie (LRT). Dat is een tafel waar het Rijk, de provincies en gemeenten samen zoeken naar oplossingen voor het asielvraagstuk.

Maar ze zeggen dat de minister van Asiel en Migratie Marjolein Faber niet bereid was om dat overleg te voeren. "Als er een probleem is, dan zorgt de minister ervoor dat je met elkaar rond de tafel gaat om te kijken wie wat moet doen. Dat doet zij niet", zegt burgemeester Eric van Oosterhout van Emmen.

Niet bereid tot spoedoverleg

Van Oosterhout kreeg zondagmiddag een telefoontje van burgemeester Jaap Velema van Westerwolde, de gemeente waar het aanmeldcentrum Ter Apel is. Velema vroeg hem om hulp om partijen bij elkaar te krijgen en zo snel mogelijk een oplossing te vinden.

"Het voorstel was concreet om op maandag de Landelijke Regietafel bij elkaar te roepen. Maar de minister was niet bereid om dat overleg te voeren", zegt Van Oosterhout.

Een gesprek tussen Milo Schoenmaker en Jaap Velema

'Kost ons heel veel moeite'

"Het kost ons als provinciale en lokale bestuurders heel veel moeite om met deze minister in contact te komen over asiel", vervolgt hij. "In Nederland zijn we gewend om het Rijk, provincies en gemeenten aan elkaar te koppelen bij de wat meer complexe vraagstukken. Als je een crisis wil creëren, krijg je zo vanzelf een crisis", zegt Van Oosterhout.

Het spoedoverleg is niet het enige gesprek over asiel dat de minister heeft verplaatst. Een woordvoerder van de Vereniging Nederlandse Gemeenten laat weten dat een gesprek met hen en de minister, dat voor morgen gepland stond, verplaatst is naar 4 oktober. Een reden is niet gegeven.

Geen toestemming voor tijdelijke bouwketen

Burgemeester Velema van Westerwolde concludeert ook dat de minister onvoldoende actie heeft ondernomen om ervoor te zorgen dat de problemen in Ter Apel niet zouden escaleren. Afgelopen weekend verbleven er meer dan 2.200 mensen in het asielzoekerscentrum in Ter Apel. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) heeft Velema verzocht om toestemming voor het plaatsen van portocabins, tijdelijke bouwketen.

De burgemeester gaf geen toestemming omdat volgens hem het gebruik van de cabins in strijd was met de vergunning en brandveiligheidsvoorschriften. "In die cabins kun je prima overdag verblijven, maar ze zijn absoluut niet toegerust om mensen daar te laten slapen. Ik moet dan meteen denken aan zoiets als de Schipholbrand en dat willen wij niet voor onze rekening nemen. Als dat gebeurt ben ik verantwoordelijk", zegt hij. Ondanks dat, zijn de portocabins zaterdagnacht toch in gebruik genomen door het COA.

Waar ging het mis afgelopen weekend? Een reconstructie

'Het is geen keuze'

Toen Velema aangaf dat hij het onacceptabel vond dat de cabins toch waren geplaatst, kreeg hij een keuze vanuit het COA en het ministerie: óf mensen verblijven op het veld voor ter Apel, óf Westerwolde geeft toestemming voor het gebruik van de cabins om mensen in te laten slapen.

"Het is geen keuze", zegt Velema over het telefoontje dat hij toen kreeg. Hij vindt het onterecht dat minister Faber het probleem bij hem neerlegt. "Ze heeft de mogelijkheid om mensen te plaatsen op andere locaties, of in hotels", zegt hij.

Onvoldoende actie ondernomen

"Er liggen dwingende afspraken tussen het ministerie en de Groninger gemeenten dat deze situatie zich in Ter Apel niet meer zou voordoen. Dat dan de noodopvang elders zou worden georganiseerd", zegt hij. "Toen ik er op zondagochtend achterkwam dat er weer dreiging was dat er mensen op het veld zouden komen, heb ik de VNG en het Interprovinciaal Overleg (IPO) gevraagd hoe het ministerie wil voorkomen dat mensen hier op het veld moeten slapen. Toen werd mij duidelijk dat daar helemaal geen contact is geweest", zegt hij.

Het scheelde weinig, of er sliepen die nacht mensen buiten. Door de inzet van buurtgemeente Stadskanaal, die de burgemeester zelf heeft moeten bellen voor hulp maandagnacht, zijn er groepen asielzoekers naar een sporthal gebracht waardoor er niemand buiten hoefde te slapen.

Niet blij met communicatie

Ook burgemeester Jaap Kuin van Pekela is niet blij met de manier van communiceren van asielminister Faber. Als voorbeeld noemt hij de situatie bij de nachtopvang in zijn gemeente. "Dan heb je een afspraak over de startdatum en de einddatum en vlak voor het einde komt er toch een vraag: kan het niet 4 dagen langer?" zegt Kuin.

Het is volgens hem onmogelijk om op deze manier te besturen. "Afspraak is afspraak en we hebben ook die afspraak met onze inwoners", zegt de burgemeester van Pekela en tweede man van de veiligheidsregio in Groningen.

'Ze wil het eerst erger maken'

Om ervoor te zorgen dat Kuin zijn gemeenteraad meekrijgt om de opvang 4 dagen langer open te houden, vraagt hij minister Faber aan het begin van de week om een brief waarin ze dit verzoek doet. "Dat duurt dan tot vrijdagmiddag 16.00 uur voordat dat briefje er is, terwijl op zondag de boel gesloten zou moeten zijn", zegt Kuin. "Dat vind ik niet adequaat reageren. De minister moet gewoon meteen de telefoon oppakken", zegt de burgemeester van Pekela.

Kuin hoopt niet dat de actie van Faber is omdat ze crisis in Ter Apel nodig heeft om de asielcrisis uit te kunnen roepen. "Maar ik zie wel dat mevrouw Faber het eerst erger wil maken voordat het opgelost wordt. Dat trekt de omgeving hier absoluut niet", zegt Kuin. In een reactie laat het ministerie weten dat er maandag een reguliere Landelijke Regietafel gepland stond. "Die is op verzoek van een van de deelnemers verzet maar zal zo snel mogelijk plaatsvinden. Ondertussen zijn we doorlopend in contact."