De SP wordt kritischer en scherper op migratie en integratie. Of zoals voorman Jimmy Dijk het zelf zegt: "Duidelijker." De socialisten willen het thema niet meer aan rechts overlaten. "Ik vind migratie en integratie een knetterlinks verhaal."

"Wat rechts doet, de PVV en de VVD voorop, is constant maar maniertjes vinden om het verdienmodel van arbeidsmigratie in stand te houden", zegt SP-leider Jimmy Dijk. "En aan de andere kant wijzen zij alleen maar naar asiel, terwijl het dezelfde partijen zijn die heel graag bommen gooien op verre landen - Irak, Afghanistan - waardoor vluchtelingenstromen op gang zijn gekomen."

Maximaal aantal nieuwkomers

Als het aan de SP ligt, groeit Nederland met maximaal 40.000 arbeidsmigranten, expats, buitenlandse studenten én asielzoekers per jaar. Deze eeuw ligt dat aantal aanzienlijk hoger, per jaar kwamen er per saldo zo'n 95.000 mensen bij. De afgelopen 5 jaar waren dat er ruim 122.000. Nieuwkomers moeten van de SP bovendien, sneller dan nu, de taal leren en integreren.

"Dan kun je er ook voor zorgen dat je sociale voorzieningen zoals onze zorg, onze woningbouw, de sociale zekerheid, op peil kunt gaan brengen", zegt Dijk, die in EenVandaag voor het eerst de uitwerking van zijn nieuwe migratie en integratieplannen toelicht.

Arbeidsmigratie

Om het aantal migranten in Nederland - van arbeidsmigratie tot asielmigratie - daadwerkelijk naar beneden te krijgen, denkt de SP-leider aan een reeks maatregelen.

Zo wordt het maximum aantal arbeidsmigranten gebaseerd 'op basis van de capaciteit van de arbeidsinspectie'. De SP wil arbeidsmigranten - en expats - registreren en via werkvergunningen laten werken. Bij misstanden worden boetes aan bedrijven opgelegd, die worden uitgekeerd aan arbeidsmigranten voor 'eventuele terugkeer of als overbruggingsbudget.'

Sectoren afstoten

Om het aantal arbeidsmigranten nog verder naar beneden te brengen wil Dijk ook hele sectoren afstoten.

"De distributiecentra aan de randen van de grens in bijvoorbeeld Limburg, die dienen daar alleen maar toe omdat het hele goedkope arbeid is waar mensen keihard worden uitgebuit." In theorie zou je zo tienduizenden mensen kunnen tegenhouden op de Nederlandse arbeidsmarkt.

Asielmigratie

Als het om asiel gaat, hamert Dijk op goede 'opvang- en aanmeldcentra aan de randen van Europa'. "Zodat mensen niet nadat ze een woestijn of een zee overgestoken zijn, ook nog een heel continent moeten oversteken om vervolgens in Budel of Ter Apel aan te komen. Dat is onhoudbaar en inhumaan. Als je het op die manier Europees regelt, kun je het ook beter spreiden over alle landen in Europa. Dat zal ervoor zorgen dat je minder asielaanvragen in Nederland krijgt."

Eenmaal in Nederland moeten asielzoekers - zoals de regel nu ook al luidt - binnen 6 maanden horen of ze mogen blijven. "Er wordt al jaren gesproken over verkorting van de procedures. Maar er wordt ook al jaren door - met name - de VVD keihard bezuinigd op de IND."

Klasse vraagstuk

Volgens Dijk moet er juist 'gigantisch' in de IND worden geïnvesteerd, zodat er kleine opvanglocaties kunnen komen die niet meer dan vijftig tot honderd asielzoekers tellen. "We zien het nu in een noodopvang: 373 miljoen euro aan commerciële noodopvang. Laten we dat geld niet besteden aan commerciële beunhazen."

Als je alles afpelt, is het een ouderwets 'klasse vraagstuk'. Volgens de voormalig fractievoorzitter uit de gemeente Groningen zijn het altijd de minder 'draagkrachtige gemeenten' die asielzoekers opvangen. "Groningen, Drenthe, Friesland, Flevoland. Alle gemeentes daar vangen op en we zien dat de twintig rijkste gemeenten amper vluchtelingen opvangen."

Integratie

Dijk hamert op nog een ander punt: integratie. "Vanaf de eerste dagen moeten mensen die hier komen de taal leren. Het minimale taalniveau moet niveau B1 zijn en moet voor iedereen gelden. Dus ook voor arbeids-, kennis- en studiemigranten", zegt Dijk. Het rijk betaalt de lessen voor asielzoekers, het bedrijfsleven en onderwijsinstellingen voor andere nieuwkomers.

Dijk: "Ik kom het nog geregeld tegen als wij de buurt in gaan. Laatst trof ik een moeder aan de deur, die spreekt de taal niet, die had wel kinderen. Ik kan me niet voorstellen hoe zij haar kinderen naar het schoolplein brengt en vervolgens met ouders in gesprek gaat over overblijfdagen. Kijk, dat is niet integreren en dat is slecht voor onze samenleving, voor onze gemeenschap, maar ook voor de migrant."

Koerswijziging

De grote vraag is waarom de SP nu pas met dit verhaal komt. Jarenlang liet de SP boven de markt hangen waar zij nu precies staan in het migratiedebat, vooral als het gaat om asielmigratie. Jaren geleden bleek al uit onderzoek van EenVandaag dat SP-kiezers vinden dat de partij zich veel strenger moet opstellen als het gaat over asielzoekers.

"We hebben gemerkt dat als we met mensen in buurten en wijken in gesprek gingen, ze ook graag wilden dat de SP een duidelijker verhaal heeft op migratie", geeft Dijk toe. "Ze hebben hier zorgen over de sociale voorzieningen. Afgelopen zomer hebben we daar over nagedacht en hebben we inderdaad een nieuwe, scherpere analyse, een duidelijkere analyse gemaakt over hoe wij met migratie om willen gaan in het land."

Felle kritiek integratie in het verleden

Daarmee zegt Jimmy Dijk - met enige trots - terug te keren naar de roots van zijn partij in de jaren 80, toen de partij felle kritiek uitte op de integratie van gastarbeiders.

In het inmiddels roemruchte pamflet 'Gastarbeid en Kapitaal' stelde de SP nieuwkomers voor de keuze: of na 2 jaar de Nederlandse nationaliteit aannemen en integreren, of terugkeren met een flinke vertrekbonus van 75.000 gulden - omgerekend naar vandaag zo'n 178.000 euro.

Aanval op PVV

Linkse critici noemden het destijds al snel een 'oprotpremie' en een poging van de SP stemmers van de rechtsradicale partij Centrumdemocraten van Hans Janmaat te kapen.

Volgens Dijk is het juist een links verhaal dat over emancipatie en integratie ging. Een verhaal dat nu gebruikt lijkt te worden om de aanval in te zetten op de PVV, een partij waaraan de SP bij de laatste verkiezingen opnieuw veel kiezers verloor.

Kiezer terugwinnen?

Is de koerswijziging bedoeld om die kiezer terug te winnen? "Het is een antwoord op die mensen die daar vragen over hebben", besluit Dijk.

Hij vindt dat de PVV de kiezer heeft verraden. "Als je kijkt naar het eigen risico dat afgeschaft zou worden, de huren zouden met 20 procent verlaagd worden, de bezuinigingen op de sociale zekerheid, het onderwijs: allemaal beloftes die de PVV niet nagekomen is. En als ik zie wat zij nu op migratie voor elkaar krijgen, dan zie ik eigenlijk alleen nog maar een minister die met verkeersborden in de weer is."

'SP lang onduidelijk geweest'

Voor SP-kiezers betekenen de plannen van Dijk in ieder geval meer helderheid over waar de partij staat op het thema immigratie. Onderzoek onder het EenVandaag Opiniepanel laat zien dat de koers van de partij onder Dijk tot nu toe voor iets meer dan de helft (54 procent) van de kiezers duidelijk was. Sommige van deze kiezers laten wel weten goed bekend te zijn met de standpunten over arbeidsmigratie, maar dat de partij zich wat hen betreft 'niet voldoende uitspreekt' over het bredere thema.

Bovendien vinden 4 op de 10 SP-kiezers (40 procent) dat hun partij te lang onduidelijk is geweest over waar de partij voor staat op het gebied van immigratie. Zij merken vooral een verschil sinds het vertrek van oud-partijleider Jan Marijnissen. 'Hij was duidelijk en werd afgemaakt. Daarna was er lange tijd een soort angst bij de partij om zich uit te spreken", vindt een SP-kiezer.

Achterban verdeeld over maximum

Over het voorstel van de SP om immigratie naar Nederland te beperken, zijn SP-kiezers verdeeld. Iets meer dan de helft (56 procent) ziet wel iets in een maximum, een derde (32 procent) niet. Het hanteren van een hard getal is volgens tegenstanders een 'schijnoplossing', en 'te cru' voor mensen die in nood verkeren. "Het zou kunnen, maar je moet rekening houden met crisissituaties en dan verruimen", zegt een SP-kiezer.

Ook de vraag hoe hoog dat aantal zou moeten laat de achterban verdeeld. 3 op de 10 (31 procent) kunnen zich vinden in het voorgestelde maximum van 40.000. Tegelijkertijd is die maatstaf voor een kwart (24 procent) te streng, en voor een even grote groep (24 procent) juist niet streng genoeg.