radio LIVE tv LIVE
meer NPO start
EenVandaag Opiniepanel

Gaan we na de verkiezingen rekeningrijden? Kiezers van bijna alle partijen zijn er klaar voor

Gaan we na de verkiezingen rekeningrijden? Kiezers van bijna alle partijen zijn er klaar voor
Bron: ANP

Met het klimaatakkoord in het achterhoofd moet er de volgende kabinetsperiode een besluit komen: gaan we per gereden kilometer betalen? Kiezers van bijna alle partijen zijn er klaar voor, blijkt uit onderzoek onder leden van het EenVandaag Opiniepanel.

Rekeningrijden voelt 'eerlijker', vinden ze. Het moet er voor zorgen dat er minder files ontstaan en het is beter voor het klimaat. Een bestuurder betaalt dan niet meer voor het hebben van een auto, maar voor elke kilometer die wordt gereden. En de motorrijtuigenbelasting wordt verlaagd. Het hebben van een auto wordt dan duurder dan het nemen van de trein.

Niet vanwege de files, maar voor het klimaat

"Rekeningrijden is echt een idee waar we aan hebben moeten wennen", zegt opiniepeiler Joyce Boverhuis van het Opiniepanel. Tien jaar geleden werd er voor het eerst gepeild wat leden ervan vonden. Toen was er nog onvoldoende draagvlak voor (38 procent). Sinds 2017 zien we een meerderheid voor rekeningrijden en uit de meest recente peiling blijkt dat 65 procent het een goed idee vindt.

"Juist nu in deze periode is dat wel vreemd", reageert Erik Verhoef, hoogleraar ruimtelijke economie aan de Vrije Universiteit. "Door corona zijn er nu namelijk helemaal geen files. Ik ben dus wel blij dat de kiezer doorheeft dat het fileprobleem er nog steeds is na alle lockdowns, ant we moeten er rekening mee houden dat mensen kunnen terugvallen in het oude gedrag." Mensen vinden nu vooral het klimaat een belangrijk argument voor rekeningrijden, zegt Boverhuis. "Dat is steeds hoger op de agenda komen te staan. En mensen bepalen daar echt hun stem op bij de verkiezingen."

Kiezers eerder dan politici

Als er na de Tweede Kamerverkiezingen een kilometerheffing komt, dan komt dat voor een gemiddelde personenauto, die ongeveer 1200 km per maand aflegt, mogelijk neer op ongeveer 80 euro per maand. "Maar elke partij heeft zijn eigen invulling over hoe dat eruit moet komen te zien. De VVD en het CDA willen die kilometerheffing bijvoorbeeld alleen voor elektrische auto's", zegt hoogleraar Verhoef. "Er zijn eigenlijk drie groepen: rekeningrijden voor het verbeteren van het milieu, voor het eerlijker betalen naar gebruik, of voor het genereren van inkomsten."

Maar ook bij een auto-partij als de VVD is het merendeel van de kiezers voor: "57 procent van de VVD-kiezers steunt het", zegt Boverhuis. "En dat zien we bij deze partij al een paar jaar. Je zou kunnen zeggen dat kiezers al eerder klaar waren voor rekeningrijden dan de politici zelf." Alleen bij Forum voor Democratie is een meerderheid van de ondervraagde kiezers (57 procent) tegen.

Lees ook

Spitsheffing

Nog een stap verder dan rekeningrijden is de spitsheffing. Mensen betalen dan extra als ze rijden op drukke tijdstippen of drukke trajecten. "Daar lopen kiezers iets minder warm voor", zegt Boverhuis. Vier van de tien deelnemers aan het onderzoek (39 procent) zijn hiervoor, de helft (49 procent) is er tegen. "Er is steun bij partijen zoals GroenLinks, D66 en Volt, maar kiezers van rechtse partijen zoals de VVD en PVV zijn in meerderheid tegen."

Verkeerseconoom Verhoef ziet op dit moment ook nog niet direct de noodzaak in van de spitsheffing. "Toch adviseer ik om rekening te houden met de spitsheffing, zodat het systeem klaar ligt als het toch nodig blijkt te zijn."

Lees ook

Waar wachten we op?

Voor het rekeningrijden lijkt iedereen dus wél om. Het is wachten op de formatieonderhandelingen voordat we weten of dat er echt gaat komen, legt Verhoef uit. "In het verleden werden we tegengehouden door regeerakkoorden. Dan was in die formatie al besloten dat de kilometerheffing er niet kwam. Nu is het afwachten en kijken met welke vorm van kilometerheffing de coalitie komt, als hij er überhaupt komt."

De techniek die we dan moeten gebruiken is er al, zegt Verhoef. "Het is vergelijkbaar met de techniek die in telefoons zit, die geven ook constant aan wie waar is. Zo'n vergelijkbaar systeem zou gebruikt worden bij de kilometerheffing, met een belangrijke focus op het waarborgen van de privacy. Het kan allemaal wel, maar er zal wantrouwen zijn. En de overheid die een groot ict-project moet gaan opzetten, daar zal niet iedereen blij mee zijn."

info

Over het onderzoek

Het onderzoek is gehouden van 3 tot 5 maart 2021. Aan het onderzoek deden 32.449 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee. Het onderzoek is na weging representatief voor zes variabelen, namelijk leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2017.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Nabestaanden hopen dat rechtszaak meer duidelijkheid geeft over grafschennis kindergraven: 'Ze hebben mijn gezin kapot gemaakt'

Justitie vervolgt vier vrouwen voor grafschennis op een begraafplaats in Leusden. Zij zouden daar bijna 4 jaar geleden een 'paranormale sessie' hebben gehouden bij kindergraven. Nabestaanden hopen er nu eindelijk achter te komen wat er precies is gebeurd.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Door nieuwe regels Songfestival zijn Palestijnse én Pride-vlaggen straks verboden op podium: 'De EBU is bang'

Door nieuwe regels Songfestival zijn Palestijnse én Pride-vlaggen straks verboden op podium: 'De EBU is bang'
Songfestival-winnaar Nemo stond vorig jaar met de non-binaire vlag op het podium
Bron: Sarah Louise Bennett/EBU

De Palestijnse vlag of een regenboogvlag op het podium van het Eurovisie Songfestival? Dat is deze editie niet toegestaan: artiesten mogen alleen nog hun eigen vlag laten zien om 'politieke statements' te voorkomen. "De EBU is een bange organisatie."

De European Broadcasting Union (EBU) heeft het nieuwe vlaggenprotocol zelf niet bekendgemaakt, maar bevestigde wel berichten van de Deense omroep DR hierover. Hans Laroes, die jarenlang betrokken was bij de EBU als adviseur, vindt het een 'nogal onhandig' van de media-organisatie.

Vlag om identiteit te laten zien

De laatste jaren waren op het podium en in de green rooms - waar deelnemers wachten op de uitslag - nog verschillende vlaggen te zien, waaronder de Palestijnse vlag en de regenboogvlag. En op het podium nam zanger Nemo, die uiteindelijk won voor Zwitserland, vorig jaar de non-binaire vlag mee. Vlaggen zijn dan ook echt onderdeel van het Songfestival, zegt Laroes.

"Het hele Songfestival is erop gericht om mensen en landen en allerlei bevolkingsgroepen met elkaar te verbinden op een vrolijke manier. En dus ook mensen van allerlei identiteiten", legt hij uit. "En ik denk dat daarbij hoort dat die mensen ook hun identiteit laten zien. Dat kan via de vlag van je land, via de regenboogvlag en ook via een vlag waarin je Palestina steunt."

Bekijk ook

'Tegen geest van Songfestival'

Door het besluit van de EBU om alleen nationale vlaggen toe te staan op het podium kunnen deelnemende artiesten hun identiteit straks mogelijk niet volledig uiten. En dat vindt Laroes geen goede zaak: "Het is eigenlijk tegen de geest van het Songfestival in."

Hoe de organisator van het liedjesfestijn precies tot zo'n besluit komt, blijft volgens hem gissen. In principe wordt de uiteindelijke beslissing gemaakt door de producer van het Songfestival in overleg met het gastland, dit jaar dus Zwitserland. Maar de omroepen van andere deelnemende landen hebben volgens hem ook zeker invloed.

Onder hoge druk besloten?

Het zou dus zeker kunnen dat landen in dit geval invloed hebben uitgeoefend op de organisatie, zegt Laroes. "Er zijn ongetwijfeld een aantal omroepen die alvast bezwaar zijn gaan maken of bang zijn geworden." En dan gaan ze onder oplopende druk met elkaar appen, bellen en vergaderen, weet de voormalig EBU-adviseur.

"Het is op dit soort momenten een beetje een bange organisatie", gaat hij verder. "Dus omdat die verschillende standpunten van landen en omroepen eigenlijk boven die hele besluitvorming hangen, wordt er geprobeerd het allemaal zo rustig mogelijk te houden en ieder gedoe waar iemand boos van kan worden te vermijden. Dan ga je dus beslissen om geen vlaggen toe te laten."

'Niet nagedacht over regenboogvlag'

Het 'vlaggenverbod' is volgens Laroes vooral bedoeld om de Palestijnse vlag te weren van het podium. Dat daarmee bijvoorbeeld ook Pride-vlaggen in de ban worden gedaan, heeft de organisatie van tevoren misschien niet helemaal doorgehad, denkt hij.

"Ik denk dat ze vooral geen Palestijnse vlaggen willen laten zien en dat ze toen geaccepteerd hebben dat dan ook andere vlaggen als de regenboogvlag niet meer getoond worden", zegt hij. "Terwijl ik denk dat je daarmee juist een heleboel artiesten - en een heleboel mensen thuis - in hun hart raakt, en dat je daarmee dus ook je eigen Songfestival in het hart raakt."

Door nieuwe regels Songfestival zijn Palestijnse én Pride-vlaggen straks verboden op podium: 'De EBU is bang'

Bekijk ook

Andere manieren zoeken

Overigens verwacht Laroes niet dat de deelnemende zangers zich ook helemaal aan de nieuwe regels gaan houden. "Ik denk dat redelijk wat artiesten op zoek gaan naar manieren om toch iets te laten zien." Als voorbeeld noemt hij Madonna, die in 2019 op het Songfestival in Israël een gastoptreden gaf en toen ook een statement maakte met de Palestijnse én Israëlische vlag.

Het zal hem niet verbazen als meer artiesten op zoek gaan naar manieren om standpunt over de situatie in Israël en de Palestijnse gebieden te laten blijken. "En eigenlijk wordt dat ook uitgelokt door de EBU. Het is dan ook een wedstrijdje van: wie is nu het slimst."

'Onverstandig en niet sympathiek'

In een poging om mogelijk gedoe rond de Palestijnse vlag te voorkomen, veroorzaakt de EBU met deze nieuwe regels juist méér gedoe, constateert Laroes. Het protocol rond de vlagen krijgt nu namelijk heel veel aandacht, ziet hij gebeuren.

En daar zit ook veel negatieve aandacht bij: zo noemde lbhti-belangenverenging COC Nederland het besluit van de EBU afgelopen weekend 'volstrekt belachelijk'. Laroes snapt de verontwaardiging over het vlaggenverbod. "Ik vind het echt een onverstandige en onaardige, niet sympathieke en niet empathische beslissing."

Bekijk ook

AVROTROS 'snapt besluit'

AVROTROS, die namens Nederland meedoet aan het Songfestival, liet eerder in een schriftelijke verklaring weten dat het de nieuwe regels rond vlaggen op het podium snapt. "Het Eurovisie Songfestival is een niet-politiek event en in dat kader begrijpen we deze beslissing."

"Het gaat enkel om de officiële momenten dat het duidelijk moet zijn om welk land het gaat", verduidelijkt de omroep over het doel van het protocol. "Op alle andere momenten staat het ons vrij om te communiceren wat we willen."

Claude zonder Congolese vlag

De omroep voegt daaraan toe dat het het jammer vindt 'dat ook symbolen die verbonden zijn aan inclusiviteit en vrijheid van expressie, zoals de regenboogvlag, nu onderdeel zijn geworden van deze maatregel'. AVROTROS erkent dat een regenboogvlag geen politiek statement is, 'maar het gaat er bij de EBU om dat er één lijn wordt getrokken'.

Zanger Claude doet over 3 weken namens Nederland mee aan het Songfestival. Hij komt uit de Democratische Republiek Congo, maar mag de vlag van zijn geboorteland straks dus ook niet laten zien op het podium en in de green room. Het publiek in de zaal mag wel met elk soort vlag zwaaien, zolang die volgens de Zwitserse wet toegestaan is.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant