Een op de drie jongeren is bereid een jaar in het leger te gaan: 'We mogen best iets over hebben voor dit land'

Een jaar in dienst, zoals tot 1996 normaal was voor de meeste jonge mannen, zou een goede oplossing zijn om de personeelstekorten bij Defensie terug te dringen. Een derde van de jongeren tussen de 18 en 35 jaar (32 procent) ziet het wel zitten.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder 1.700 leden van het Opiniepanel tussen de 18 en 35 jaar. Jonge mannen (42 procent) zijn vaker bereid om het leger in te gaan dan jonge vrouwen (22 procent).

'Waarom zou ik iets terug doen?'

"Het is zo belangrijk om nu onze defensie goed op orde te hebben en ik zou daar graag mijn steentje aan bij willen dragen", zegt een deelnemer aan het onderzoek. Een ander: "Ik vind dat we wel iets over mogen hebben voor dit land, want de vrijheden en rechten die we hier hebben, kom je niet vaak tegen in andere landen."

De meeste jongeren zijn kritisch. Sommigen willen niet vechten, anderen voelen zich gewoon niet geroepen: "De overheid doet heel weinig voor mij, waarom zou ik iets terugdoen?" Ook denken deelnemers dat ze niet geschikt zijn, of ze hebben er geen tijd voor: "Ik heb al genoeg te doen in mijn leven. Een voltijd studie, werken, een sociaal leven. Ik heb helemaal geen tijd om een jaar in dienst te gaan."

Actieve dienstplicht

Er gaan stemmen op om de actieve dienstplicht in een nieuwe vorm in te voeren. In dat plan zouden jongeren tussen de 18 en 25 jaar kunnen kiezen tussen een jaar bij het leger of een maatschappelijke diensttijd, zoals in de zorg. Zes op de tien deelnemers vinden dat een goed idee: 55-plussers zijn wel een stuk enthousiaster (75 procent) dan jongeren onder de 35 (42 procent).

Voorstanders noemen de personeelstekorten in verschillende sectoren als defensie en de zorg, die teruggedrongen kunnen worden door zo'n verplicht dienjaar. Ook vinden - vooral oudere - deelnemers dat het goed zou zijn voor 'de jeugd': "Het is een goede manier om de jongeren meer ruggengraat en verantwoordelijkheidsgevoel bij te brengen."

Enquête over de krijgsmacht

Staatssecretaris van Defensie Christophe van der Maat onderzoekt ook de mogelijkheid om 17-jarigen met een enquête uit te vragen of zij een vrijwillige bijdrage willen leveren aan de krijgsmacht. Daarin zou worden gevraagd naar competenties en motivaties om eventueel het leger in te gaan.

Zes op de tien vinden dat een goed idee, zowel jonge als oudere deelnemers. "Misschien breng je daarmee mensen op een idee dat ze anders niet zouden krijgen", zegt een deelnemer. Maar er is ook kritiek. Sommigen vinden het te vrijblijvend en twijfelen of het zoden aan de dijk zet, anderen noemen de personeelstekorten in andere sectoren als de zorg en het onderwijs: "Krijgen ze daar dan ook een enquête over?"

Staat van het leger

Sinds de oorlog in Oekraïne begon, hebben verschillende Europese legerleiders gewaarschuwd dat heel Europa serieus rekening moet houden met een oorlog met Rusland. Experts twijfelen of ons leger daar wel klaar voor is. Deelnemers aan het onderzoek delen die twijfels: zes op de tien maken zich zorgen over de staat van het Nederlandse leger.

Niet over de militairen zelf, zeggen ze: "Dat zijn capabele, nobele mensen, maar ze zijn gewoon zwaar ondergefinancierd", volgens een deelnemer. En die financiering ziet een ander nog niet zo snel opgelost: "Er is nog veel geld nodig om het leger in staat van echte paraatheid te brengen, maar er moet óók meer geld naar de NAVO en naar Oekraïne."

Munitiefabriek en voorrang voor Defensie

De problemen bij Defensie zitten niet alleen in het gebrek aan personeel, er is ook te weinig materieel. Volgens militair experts zou Nederland er goed aan doen opnieuw een munitiefabriek te openen: de laatste sloot in 2002 vanwege een gebrek aan vraag. Twee op de drie deelnemers (67 procent) vinden dat een goed idee.

Ook is geopperd dat bepaalde grondstoffen met voorrang naar de Europese defensie-industrie gestuurd moeten worden om zo de productie van materieel te versnellen. Daar zijn meer twijfels over: 46 procent vindt het een goed plan, 30 procent vindt het een slecht plan en 24 procent weet het niet. "Waar worden die grondstoffen dan weggehaald? Wat kan er dan niet meer gemaakt worden?" vraagt iemand zich af.

Zorgen blijven groot

De zorgen over de oorlog in Oekraïne zijn bij deelnemers nog altijd groot. Bijna driekwart vreest de gevolgen die die oorlog voor Europa heeft, zes op de tien vrezen voor de gevolgen voor Nederland en de wereld. De verwachting bij deelnemers is dat de oorlog voorlopig niet tot een einde komt. "En er is best een kans dat ook andere landen aangevallen worden", denkt een deelnemer.

Daarnaast maken mensen zich zorgen over de kosten. Niet alleen de directe kosten van de oorlog, maar ook de indirecte, gestegen kosten van boodschappen en energie.