'Nood is enorm hoog': Nederland moet zich beter voorbereiden op oorlogsdreiging, vinden CDA-Kamerlid Derk Boswijk en oud-militairen

Nederland moet overschakelen op een zogeheten 'oorlogseconomie'. Dat schrijft CDA-Kamerlid Derk Boswijk in een initiatiefnota aan de Tweede Kamer. Oud-militairen steunen zijn oproep, omdat er een volgens hen een schrijnend tekort is aan munitie in Europa.

De Kamer praat vanavond met staatssecretaris Christophe van der Maat over de begroting van Defensie. Daar zal Boswijk onder andere vragen om meer geld en betere plannen voor de productie van munitie.

'Gigantische mismatch'

"De situatie is heel nijpend", begint Boswijk. "Dat was 'ie al in 2016. We kennen de verhalen van militairen die tijdens een oefening 'pang pang' moesten roepen, omdat er zelfs geen losse flodders waren. Dat is eigenlijk nooit goed hersteld."

"Nu zien we in Oekraïne dat Rusland op topdagen 60.000 granaten afvuurt. De Verenigde Staten hebben bijvoorbeeld 2 maanden de tijd nodig om zoiets te produceren. Dus je ziet een gigantische mismatch."

Oorlogseconomie

Daarom wil Boswijk overschakelen op een oorlogseconomie. "Dat hadden we veel eerder moeten doen. Er wordt nauwelijks nog geproduceerd. En alles wat er wordt geproduceerd, wordt geëxporteerd naar landen buiten de Europese Unie en de NAVO, omdat die contracten er al waren. Rusland heeft bijvoorbeeld de auto-industrie al omgebouwd naar een defensie-industrie, terwijl onze voorraden steeds kleiner worden."

Het is volgens Boswijk 'ontzettend naïef' dat het zover heeft kunnen komen. "We leven nu 80 jaar in vrede. Maar juist om in vrede te kunnen blijven leven, moet je je voldoende voorbereiden op het moment dat dat niet meer zo is." Wat de CDA'er betreft gaat Nederland ook munitie produceren.

'Landen kijken naar elkaar'

Dat in Nederland 'niks gebeurt, ondanks vele moties de afgelopen 4 jaar', frustreert Boswijk. "Helemaal als je weet dat in heel veel andere NAVO-landen eigenlijk diezelfde discussie plaatsvindt. Dat heel veel landen naar elkaar kijken en denken: 'Dat gaat mijn buurman wel oplossen'."

"Er is eigenlijk nauwelijks regie tussen de landen. Niemand pakt aan het einde van de dag de regie. Dat kunnen we ons gewoon niet veroorloven in deze tijd."

Deskundigen zijn kritisch

Boswijk is niet de enige die wil dat Nederland over gaat op een oorlogseconomie. Hooggeplaatste militairen zoals voorzitter Rob Bauer van het Militair Comité van de NAVO 2 weken geleden en ook andere militair deskundigen zeggen dat Nederland zich bewuster zou moeten zijn van oorlogsdreiging.

Oud-commandant Landstrijdkrachten Mart de Kruif is zeer kritisch op het - volgens hem ontbrekende - gevoel van urgentie over dit probleem bij het huidige kabinet en de kamer.

'2 miljard lost problemen niet op'

Het kabinet wil nu 2 miljard euro extra uitgeven aan munitie. Dat lijkt een enorm bedrag, maar het lost het probleem zeker niet meteen op, zegt De Kruijff: "In 4 jaar gaat het niet lukken om onze voorraden aan te vullen."

"Je beleid moet zijn dat je voorraden hebt - een soort buffer waarmee je tegenslagen kunt opvangen. Nou, die hadden we al niet. En je moet productiecapaciteit hebben, waar je snel kunt opschalen als het moet. Die hebben we ook nog niet."

Te laat wakker

Wat uiteindelijk ideaal zou zijn, is een verdeling van de productie binnen Europa, volgens De Kruif. Daarin zou het ene land granaten voor kanonnen maken, het andere tanks en het andere kogels voor geweren. "Maar zo ver zijn we nog niet. Het wordt nu pas actueel, nu er weer dreiging is. Nu wordt iedereen wakker."

"Het zou daarom ook hartstikke handig zijn als je in Nederland ook je eigen industrie hebt. Dan heb je het voor een gedeelte zelf in de hand. En je staat er veel beter voor in de wereld, zodat je ook van andere landen snelle munitie kan krijgen. Maar ook hiervoor geldt: het kost veel tijd voordat je zo'n fabriek hebt opgezet en we praten er pas over als er een reële dreiging is."

Geen taboes meer

Ook als er snel vrede is op het Europese continent, terwijl Nederland fabrieken heeft gebouwd, is Boswijk niet bang dat Nederland met een eventuele voorraad blijft zitten. "Helaas is er ook weer een instabiele situatie in het Midden-Oosten. De garantie aan bedrijven dat ze hun productie kwijt kunnen, kan je wat mij betreft gewoon geven als overheid."

"De Deense overheid heeft gewoon zelf een munitiefabriek overgenomen. Ze hebben daar dus staatsgeproduceerde munitie. Ik sta open voor alle ideeën. Ik denk dat de nood enorm hoog is en dat er geen taboes moeten zijn." Daar sluit De Kruif zich bij aan. "Het is letterlijk een race tegen de klok. De prijs van die race wordt nu vooral betaald door het Oekraïense volk. Elke dag."