Beschonken op de fiets: het mag niet, het is gevaarlijk en toch vindt een meerderheid het heel normaal

Algemeen geaccepteerd, je eigen verantwoordelijkheid en een kleine pakkans. Zomaar wat redenen voor fietsers om de fiets te pakken met te veel alcohol op. 44 procent deed dat het afgelopen jaar. Ogenschijnlijk onschuldig, maar ook levensgevaarlijk.

Want het aantal incidenten met beschonken fietsers is de afgelopen jaren flink toegenomen en dat baart artsen op de spoedeisende hulp zorgen. "Laatst hadden we een jonge dame die zo hard van haar fiets gevallen was dat ze een hele rij tanden miste", vertelt spoedeisende hulp arts David Baden van het Diakonessenhuis in Utrecht.

'Veel slachtoffers met hun fiets'

Hij gaat verder: "Op uitgaansavonden of dagen dat mensen meer drinken, zoals bij sportwedstrijden, is het altijd drukker op de spoedeisende hulp. Veel van de slachtoffers zijn gevallen met hun fiets."

Niet voor niks mogen fietsers in Nederland maximaal 0,5 promille alcohol in hun bloed hebben, dezelfde grens als bij automobilisten. Maar uit onderzoek onder bijna 10.000 fietsers uit het EenVandaag Opiniepanel blijken zij die grens in grote getalen te overschrijden. 27 procent deed dat het afgelopen jaar meerdere keren; 17 procent een enkele keer.

'Denk er niet over na'

Belangrijkste verklaring voor dit gedrag is de maatschappelijke acceptatie, in de samenleving als geheel, in hun omgeving en bij henzelf. 57 procent vindt het 'normaal' om met 3 glazen alcohol of meer de fiets te pakken.

Een fietser schrijft daarover: "Ik denk eigenlijk nooit na over deze vraag. Ik drink en ga dan op de fiets naar huis, of ik nu veel of weinig alcohol op heb." Iemand anders schrijft over het gemak waarmee hij op de fiets stapt: "Zolang ik nog vooruit kom, blijf ik fietsen."

Geen alternatief

Opvallend is dat de acceptatie vooral hoog is onder jonge fietsers. 73 procent zegt dat de fiets een geaccepteerd vervoermiddel is als je gedronken hebt. Voor hen speelt ook mee dat alternatieven nog minder aantrekkelijk, te duur of er gewoon niet zijn op momenten dat ze hebben gedronken.

"Ik begrijp dat dit niet verstandig is", zegt iemand daarover, "maar aangezien taxi's erg duur zijn en openbaar vervoer 's nachts niet rijdt, is dit mijn enige optie." Een ander schrijft: "Mijn dichtstbijzijnde uitgaansgelegenheid ligt op 5 kilometer afstand, dus als ik op stap wil en bier wil drinken, heb ik weinig keus dan op de fiets te gaan."

Eigen verantwoordelijkheid

Verder hebben fietsers het idee dat je anderen niet zo snel kan duperen als in de auto. Omvallen, tegen een boom oprijden, in de sloot fietsen: op de fiets kun je vooral jezelf wat aan doen en dat is je eigen verantwoordelijkheid, is de gedachte.

Een kwart van de fietsers (25 procent) geeft in het onderzoek toe wel eens te zijn gevallen met te veel alcohol op. Voor de meesten viel de schade na die val mee, 23 procent hield daar niets of nauwelijks wat aan over; 2 procent had zwaarder letsel. Iemand schrijft ter illustratie: "Ik ben met de fiets de Singelgracht in Amsterdam in gereden toen daar ijs op lag en hield daar een schedelbasisfractuur aan over."

Weinig controle

Daarbij weet lang niet iedereen dat er grenzen zijn als het gaat om het gebruik van alcohol op de fiets. 4 op de 10 (39 procent) zijn niet op de hoogte van de regel dat je niet met meer dan 0,5 promille alcohol in je bloed op de fiets mag zitten.

61 procent weet dat wel, maar doet het toch. Voor die fietsers is de lage veronderstelde pakkans ook een factor. Van alle fietsers achten 9 op de 10 de kans klein dat ze op de routes die zij als fietser wel eens afleggen, worden gecontroleerd op alcohol. Volgens driekwart (77 procent) is die kans zelfs heel klein.