Voldoende drinkwater lijkt vanzelfsprekend in Nederland. Maar waterbedrijven maken zich zorgen, ze zijn bang dat er binnen een paar jaar drinkwatertekorten zullen ontstaan. "Wie er aan zet is om dit te voorkomen? Ik zou zeggen: wie niet?"

Drinkwater wordt de komende jaren schaars in Nederland. Onder meer het plan om in de komende jaren ruim 800.000 woningen bij te bouwen zorgt ervoor dat ook de vraag naar drinkwater aanzienlijk gaat toenemen. "Tegen 2030 zal er veel meer water nodig geleverd moeten worden om aan de vraag te beantwoorden", zegt Beerd Volkers, strategisch omgevingsmanager van waterbedrijf Vitens.

'Reserve wordt opgemaakt'

Daarvoor heeft het bedrijf nieuwe winvergunningen voor drinkwater nodig van de provincies. "Maar de tijd die we nodig hebben om vervolgens een nieuwe productielocatie daarvoor te bouwen ligt tussen de 8 en 20 jaar. Als we over minder dan 6 jaar al water moeten leveren voor al die extra woningen, dan we hebben we echt een probleem." Vitens is het grootste drinkwaterbedrijf van Nederland, het levert water aan ruim 5,5 miljoen mensen en bedrijven, onder meer in Flevoland, Friesland, Gelderland, Utrecht en Overijssel.

Op dit moment heeft Vitens nog 8 procent reserve aan drinkwater, dat is water dat in principe niet nodig is om aan de huidige vraag te voldoen. "Alleen wordt die reserve steeds verder opgemaakt", waarschuwt Volkers. "Eerder was een reserve van 20 procent normaal. Dus als te snel veel nieuwe woningen gebouwd worden, en het inwoneraantal groeit en ook de economie, dan lopen we te hard door onze reserve heen."

Verschil per provincie

De problemen die Vitens schetst komen ook bij andere waterbedrijven voor. "Het hangt een beetje ervan af in welke provincie je kijkt", zegt Pieter Litjens, voorzitter van de Vereniging van Waterbedrijven in Nederland (Vewin).

"In onze vereniging zitten alle 10 waterbedrijven. Het ene waterbedrijf heeft meer te maken met vervuiling van de bronnen voor drinkwater, het andere met een sterke toename aan woningen, het derde weer met industrieën die enorme hoeveelheden water nodig hebben", vertelt hij. "Dat zijn bijvoorbeeld de chemische sector en raffinaderijen, maar ook de paper- en voedingsindustrie."

Kwaliteit onder druk

De zorgen over drinkwater draaien niet alleen om de stijgende vraag. Ook de kwaliteit van drinkwater staat in toenemende mate onder druk. "Verontreinigingen afkomstig uit de landbouw, industrie en huishoudens zorgen ervoor dat de kwaliteit van drinkwaterbronnen eerder slechter wordt."

"De ambitie is om uiterlijk in 2027 de afgesproken doelen te bereiken uit de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). Maar dat doel is ernstig in gevaar", zegt Litjens. "Daarnaast wordt het ook steeds duurder om alle vervuiling eruit te halen."

Vechten om schaarse grond

Wat er moet gebeuren is voor de waterbedrijven duidelijk. "We hebben snel nieuwe vergunningen nodig om water uit te de bodem te halen", zegt Litjens. "Met de aangekondigde bouw van 800.000 nieuwe woningen hebben alle drinkwaterbedrijven nieuwe bronnen nodig. Daarnaast hebben we hebben meer ruimte nodig voor zuiveringsinstallaties en opslag."

Maar al deze stappen zijn niet zomaar te realiseren. Dat ligt aan het trage vergunningstelsel dat waterbedrijven moeten doorlopen voordat er nieuwe bronnen aangeboord kunnen worden. Ook de krappe ruimte in Nederland is een probleem. Woningbouw kost ruimte, maar ook industrie, landbouw, natuur en dus de waterbedrijven vechten om schaarse grond.

'Wat er niet in gaat, hoeft er niet uitgehaald worden'

Daarnaast moet er minder vervuild worden, benadrukt Litjens. "Wat er niet in gaat hoeft er ook niet uitgehaald te worden. Het is ontzettend ingewikkeld en kostbaar om water te reinigen totdat het drinkwaterkwaliteit heeft."

De robuustheid van ons watersysteem moet volgens Litjens ook beter. "Waterschappen moeten water beter kunnen opvangen als er overschot is." Verder moet de kwaliteit van de bronnen verbeteren, benadrukt hij. "Industrieën moeten meer doen om verontreiniging tegen te gaan en water te besparen. Water is de bron van leven, die bron willen we zo schoon mogelijk houden."

Iedereen aan zet

De vereniging wil zo snel mogelijk om tafel gaan met alle betrokken om drinkwatertekorten vóór te zijn. "Wie er aan zet is? Je kunt beter vragen 'wie niet?'. Wijzelf natuurlijk, maar ook de provincies en het rijk, dat duidelijkere kaders moet stellen."

Litjens wil dat de nieuwe minister van Infrastructuur en Waterstaat, Barry Madlener, de zorgen van de waterbedrijven weg gaat nemen. "Ik hoop dat de minister het enorme belang van schoon drinkwater onderkent en de nodige stappen vanuit het ministerie gaat aanjagen."

In 2024 kozen bijna 10.000 Nederlanders voor euthanasie, 10 procent meer dan in een jaar eerder. Toch zitten er strenge voorwaarden aan verbonden. In deze video leggen we uit hoe het proces precies werkt en waarom veel verzoeken afgewezen worden.

Na de arrestatie van de vermoedelijke Rotterdamse serieschutter, Sendric S., reageerde de buurt opgelucht. Toch voelen sommige wijkbewoners zich na de 3 moorden nog altijd angstig, ziet de stadsmarinier. "Dat gevoel van onveiligheid gaat nog lang door."

Door 3 fatale schietpartijen in nog geen 2 weken tijd stond eind december het leven in het Rotterdamse stadsdeel IJsselmonde even stil. Uit het niets werden 3 mannen op straat neergeschoten. Het zorgde voor een uitzonderlijk advies: 'Ga bij voorkeur niet alleen naar buiten, vermijd donkere plekken.'

Meer ernstige incidenten

Stadsmarinier Wieke van de Haterd was betrokken bij het opstellen van dat advies. Een stadsmarinier is een ambtenaar die vanuit de gemeente werkt aan de veiligheid in de buurt. Van Haterd's werkterrein is IJsselmonde, waar de schietpartijen waren. Een wijk waar de afgelopen jaren het aantal ernstige incidenten is toegenomen, zegt ze.

Na de eerste schietpartij, was nog helemaal niet duidelijk wat er aan de hand was. "Wat maakt dat deze man specifiek is uitgekozen of is het toevallig?" Er werd tegelijkertijd ook onderzoek gedaan naar het wapen. "Toen is ook het tweede slachtoffer gevallen", vertelt ze. Er werden beelden vrijgegeven, maar het leidde nog niet tot de schutter. Het derde slachtoffer viel opnieuw in hetzelfde gebied. "Toen is de link gelegd: het gaat om dezelfde dader."

'Er was echt gevaar'

De politie schaalde volgens Van de Haterd snel op waardoor alle capaciteit beschikbaar was om de schutter snel te pakken. "Omdat er echt gevaar was dat hij weer zou toeslaan." De gemeente en politie kwamen samen tot het advies niet alleen naar buiten te gaan. "Daar hebben we lang over getwijfeld", zegt ze. "Want uiteindelijk gaat het ook uit van een maakbaarheid dat het niet kan gebeuren."

Maar de situatie was uitzonderlijk. "Het was duidelijk wat zich in IJsselmonde afspeelde, er leek echt een verband", legt ze uit. En veel was ook onzeker. Er was veel politie, zichtbaar en onzichtbaar in de wijk. Ook was er veel aandacht voor. "Wat doet dat met zo'n verdachte? Escaleert het meer, wordt de situatie gevaarlijker? Daar moet je toch rekening mee houden."

Bewoners ondersteunen

Na het derde slachtoffer gaat het ineens snel. Er wordt een duidelijke foto vrijgegeven en na een klopjacht kan de politie hem inrekenen. Beelden van de inval circuleren al snel via social media, het gaat om een flat in de buurt van de schietpartijen. De 24-jarige Sendric S. werd er aangehouden, die niet officieel woont in het gebouw. De opluchting is groot. "Omdat je echt bang bent dat er nog andere slachtoffers gaan vallen."

De strafzaak tegen S. begint, over een motief is niets bekend. Wijkmarinier Van de Haterd is nog erg bezig met het organiseren van de nazorg in de wijk. "Het effect van dat gevoel van onveiligheid dat gaat heel lang door", vertelt ze. "We zijn met z'n allen druk bezig om te kijken wat we kunnen doen om de bewoners hierin te ondersteunen".