Duizenden gevluchte mensen uit Oekraïne worden de komende tijd ondergebracht bij gastgezinnen. Hoe vergaat het ze als ze eenmaal een huis hebben? Speciaal opgeleide vrijwilligers, zoals de 60-jarige Bart Rooijmans, houden contact en gaan op huisbezoek.

De beelden uit Oekraïne raakten een gevoelige snaar bij Bart Rooijmans uit Geldrop. Hij meldde zich dan ook meteen, toen hij zag dat het Leger des Heils vrijwilligers zocht die zich wilden ontfermen over Nederlandse gastgezinnen en hun Oekraïense gasten.

Schuldgevoel

En er speelde nog iets anders: hij had last van een schuldgevoel. "Ik ben nog steeds boos over het Oekraïne-referendum in 2016. Ik schaam me ervoor dat we destijds het associatie-verdrag hebben geblokkeerd", vertelt hij.

"We hadden coulanter moeten zijn. De meeste landen om ons heen waren voorstander, maar wij hebben Oekraïne echt laten zitten." Door zich nu in te zetten als vrijwilliger, hoopt hij dat een beetje goed te kunnen maken.

Wat vraag je wel of niet?

Niet lang na zijn aanmelding werd Rooijmans gebeld door de coördinator van het Leger des Heils en daarna volgden nog een aantal gesprekken. "Die gingen bijvoorbeeld over praktische zaken zoals dat het handig is om een eenvoudige Oekraïense woordenlijst paraat te hebben."

"Maar ook over welke dingen je wel of niet moet vragen aan iemand die gevlucht is uit een oorlogssituatie. Zo werd bijvoorbeeld genoemd dat je niet te veel moet 'boren' in de ellende die deze mensen hebben meegemaakt."

Uitbuiting op de loer

Daarnaast werd hij geïnstrueerd om alert te zijn op verdachte signalen. Er doen namelijk verhalen de ronde over vluchtelingen die worden ingezet voor huishoudelijk werk, of erger: die slachtoffer worden van mensenhandel.

"Ik vraag bijvoorbeeld aan vluchtelingen wat voor werk ze hier willen doen. En als ze al iets hebben gevonden, wat dat dan is. Als iemand dan een vaag verhaal afsteekt, moet je op je hoede zijn.

Eerste bezoek achter de rug

Inmiddels heeft Rooijmans zijn eerste gastgezin bezocht in Eindhoven. Een ouder echtpaar biedt onderdak aan een jong stel met twee kinderen van 3 en 5 jaar. Het is Rooijmans' taak om te monitoren hoe het hen vergaat. Waaraan hebben ze behoefte? Hoe is de verhouding met het gastgezin? Welke afspraken zijn er gemaakt?

Tijdens het bezoek bleek al snel dat er vragen waren. "Het gezin wilde weten of een kind van 5 al naar school kan en een kind van 3 naar de opvang. Ook wilden ze weten waar ze Nederlands konden leren en hoe het zat met zorgkosten. Ik heb ze daarmee kunnen helpen. Zo is er in Eindhoven een speciale school voor Oekraïense kinderen en een helpdesk die informatie verstrekt over taalcursussen."

Goed gevoel

De komende weken zal Rooijmans het gezin in Eindhoven af en toe bezoeken. En ze hebben contact via Whatsapp. Hij denkt dat het in dit geval wel los zal lopen. Hij heeft een goed gevoel bij het gastgezin en in de buurt zijn meerdere Oekraïners opgevangen en allerlei buurtinitiatieven ontplooid.

"Er is een bewoner die regelmatig een soort open huis houdt waar Oekraïners elkaar kunnen ontmoeten. En ook is er een actieve appgroep, waarin bijvoorbeeld gratis fietsen worden aangeboden. Maar het blijft wel belangrijk om de vinger aan de pols te houden."

Gelovig zijn niet nodig

Hoewel het Leger des Heils een christelijke organisatie is, mag je er als vrijwilliger ook werken als je a-gelovig bent, zoals Rooijmans: "Het gaat er vooral om dat je je werk goed doet", zegt hij.

"Ik kreeg een soort contract voor 1 dag in de week vrijwilligerswerk. Ook moest ik een document ondertekenen waarin stond dat ik wel sympathie heb voor de christelijke grondbeginselen. Dat vind ik prima, want het Leger doet goed werk."

Dichterbij Europa

Wat taal betreft komt het ook wel goed met Rooijmans. Als liefhebber van de Russische cultuur spreekt hij de taal een beetje. "Als je je verdiept in de geschiedenis van Rusland en Oekraïne word je getroffen door de ellende die over die volkeren is uitgestrooid."

Hij ziet de huidige oorlog als een kans om Oekraïne dichterbij Europa te trekken. "Ik hoop dat Oekraïne overleeft en zich op de langere termijn zo zal ontwikkelen als Polen, dat nu een sterk verbeterde welvaart kent."