Samen een nieuw bestaan opbouwen, met dat doel emigreerden Willem en Inge Nammensma 2 jaar geleden naar Lviv. Maar de oorlog in Oekraïne gooide roet in het eten. Willem woont en werkt er nog steeds, Inge en de kinderen verhuisden terug naar Nederland.

Oekraïne definitief verlaten ziet Willem niet zitten, nog niet in elk geval. Hij voelt zich als manager bij een grote aardappelproducent in het westen van Oekraïne verantwoordelijk voor zijn personeel en de aardappelen. Voor hem zit er op dit moment dus niets anders op dan heen en weer pendelen tussen het gezin in Friesland en het werk in Lviv.

Steeds pessimistischer

Vorige maand nog bracht Willem een paar weken door in Nederland met Inge en de kinderen. "Het was zo prettig om weer bij elkaar te zijn. Ons gezinsleven is erg veranderd sinds we niet meer fulltime samenwonen." Na jarenlang werken in het buitenland, was het juist de bedoeling om in Oekraïne dichter bij elkaar te zijn.

"Maar ik ben blij te zien dat ze hun weg weer vinden in Nederland. Ook zij hadden zich immers ingesteld op een definitieve verhuizing naar Oekraïne." Zo heeft Inge een bedrijf opgezet in hormoon- en voedingsadvies, dat begint te lopen, en vinden de kinderen hun weg op hun nieuwe school. "Al met al zijn er op dit moment mensen die veel meer lijden dan wij", relativeert de nuchtere Fries.

Brokstukken van raketten

Inmiddels zit Willem alweer bijna 3 weken in Lviv. En hoewel Poetins troepen voornamelijk in het oosten schade aanbrengen, zijn de gevolgen van de oorlog ook in het westen merkbaar. "Ik kom hier in de omgeving regelmatig brokstukken tegen van raketten."

Willem merkt bij zichzelf en bij de mensen om hem heen dat het vertrouwen op een snelle afloop van de oorlog steeds verder afneemt. "In het begin dachten we - hoopten we - dat het redelijk snel weer over zou zijn, maar we worden met z'n allen steeds pessimistischer, merk ik. Er wordt nog zo hard gevochten."

Willem en Inge
Bron: Eigen foto
Willem en Inge in Oekraïne

Bekijk ook

'Zelfs oorlog went'

Tegelijkertijd gaat in de stad ook het 'gewone' leven door, ziet hij. "Het klinkt gek, maar zelfs oorlog went op een gegeven moment. Ik word bijvoorbeeld niet meer nerveus als het luchtalarm afgaat." Dat was in het begin wel anders, herinnert hij zich.

"En het is ook gewoon zomer, mensen zitten op terrassen, gaan naar het zwembad, doen hun boodschappen. Die laatste worden wel steeds duurder en de koers van de grivna blijft maar zakken."

Moeizaam seizoen

Ook het werk gaat door, al verloopt ook dat stroef. "Onze aardappelen zijn van goede kwaliteit, ze blijven lang goed vergeleken met die van andere producenten. Dat is mooi natuurlijk, maar het betekent ook dat die van ons als laatste worden afgenomen door de fabrieken. Als die al draaien, want dat is negen van de tien keer ook niet zo. Dat maakt dat het seizoen moeizaam verloopt."

Over de financiële situatie van het bedrijf waar hij zelf werkt wil Willem niet uitweiden, maar hij maakt zich grote zorgen over Oekraïense boerenbedrijven in het algemeen. "Dit jaar zijn er nog volop aardappels en andere gewassen aangeplant, maar als de oorlog langer duurt, gaat bij veel bedrijven het licht uit, ben ik bang. Export is alleen mogelijk als de oorlog stopt."

Bekijk ook

'Weglopen te makkelijk'

Toch gaat Willem door, doet hij wat hij kan om de boel draaiende te houden. "Ondanks alles heb ik een ritme gevonden en de firma is goed voor me. Het voelt te makkelijk om nu weg te lopen."

"En daarnaast: ik zou echt niet weten wat ik nu in Nederland zou moeten. Ik wil weloverwogen keuzes maken over mijn volgende stap, mijn gezin daarbij betrekken. Daar gaat tijd overheen. Maar één ding is duidelijk: op deze manier houden we het geen 5 jaar meer vol."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.