"Ik kan het wel loslaten, maar mijn vertrouwen in de overheid zakt tot onder de grond", zegt veehouder Casper van de Wetering. Hij voldoet al 3 jaar niet aan de natuurwetgeving. De kans bestaat dat hij daardoor de helft van zijn koeien moet wegdoen.
Al sinds zijn 18de is Casper veehouder in het Brabantse Almkerk. Hij begon er als stagiaire en werd al vrij snel vennoot. Toen zijn voorganger in 1991 met de boerderij begon waren er 38 koeien en 28 kalveren. Nu staan er 75 koeien en 50 kalveren; bijna een verdubbeling.
Illegaal
Casper is bezig biologisch boer te worden, verder maakt hij kaas van zijn melk, die hij verkoopt in zijn eigen winkel.
"De regels worden scherper en ik loop liever een beetje vooruit dan achter de feiten aan, we willen ons onderscheiden", zegt de Brabantse veehouder. De mest kan hij kwijt op eigen land, precies zoals de overheid het wil. En toch is zijn bedrijf nu illegaal, omdat er geen geldige natuurvergunning is.
'Vergunning was niet nodig'
"Die natuurvergunning was niet nodig," zegt Casper, "omdat onze stikstofbelasting te laag was. We konden volstaan met een PAS-melding." En hij is niet de enige: 3.600 bedrijven, vooral veehouderijen, hadden onder het Programma Aanpak Stikstof (PAS) geen vergunning nodig als ze weinig stikstof in de natuur uitstootten.
Een zogenoemde PAS-melding was genoeg, dat scheelde een hoop rompslomp. Maar de Raad van State haalde in mei 2019 een streep door die afspraak. Het kabinet wil de duizenden bedrijven die daardoor illegaal werden legaliseren, maar er is niet genoeg stikstofruimte.
Bekijk ook
'Wereld op z'n kop'
Als er geen oplossing komt moet Casper meer dan de helft van zijn koeien wegdoen. "Dat is een onwezenlijke gedachte, niet realistisch, ook al zou ik 3 euro voor een liter melk krijgen." Het is de wereld op z'n kop, vindt hij. "Wij hebben alles volgens de regels gedaan. Als de regels dan tijdens de wedstrijd veranderen, kan ik daar niks aan doen."
3 jaar na de uitspraak van de Raad van State weet Casper nog niet waar hij aan toe is. Het kabinet heeft dan wel beloofd dat zijn bedrijf gelegaliseerd wordt, maar het is nog lang niet duidelijk wanneer dat gaat gebeuren. Want er is onvoldoende stikstofruimte in het land.
MOB is niet de schuldige
Johan Vollenbroek van milieuorganisatie MOB wil niet op het kabinet wachten. Hij voert de druk op het kabinet op en eist dat de vijf provincies met de meeste veehouderijen optreden tegen de illegale veehouders.
Maar veehouder Casper neemt Vollenbroek niets kwalijk. "Ik geef MOB niet de schuld, die hebben de wet niet ingevoerd. Zij proberen de overheid een spiegel voor te houden. Dat vind ik heel goed, ons als boeren is dat nog niet gelukt."
Bekijk ook
Bizar als dit van je wordt afgepakt
"Die stal stond er al, deze hebben we nieuw gebouwd en die schuur hebben we helemaal vernieuwd. Als dit zo van je wordt afgepakt, is dat toch bizar?" Ook een veehouder uit Noord-Holland kan niet geloven dat hij mogelijk afscheid moet nemen van de helft van zijn veestapel.
Hij en zijn vrouw willen niet bij naam genoemd worden, de schrik zit er flink in. Samen runnen zij sinds 1999 een boerderij met 120 melkkoeien. Nu is hun toekomst niet meer zeker. Ook zij hebben namelijk geen natuurvergunning, wat betekent dat ze illegaal zijn.
2007 stal uitgebreid
"In 2007 is de stal uitgebreid, een natuurvergunning was toen niet nodig is ons gezegd", vertelt zijn vrouw. "We moesten een 'besluit landbouw en milieu' indienen en als je onder de 200 koeien zou blijven was dat op dat moment voldoende."
In 2018 vroeg het echtpaar toch een natuurvergunning aan omdat ze verder wilden uitbreiden. MOB tekende bezwaar aan, maar dat bezwaar hield geen stand. Ze kregen de natuurvergunning. Maar door de uitspraak van de Raad van State over het beleid rondom het Programma Aanpak Stikstof in 2019, werd die vergunning toch vernietigd.
Bekijk ook
Al 3 jaar in onzekerheid
"Dat is verschrikkelijk natuurljk. Je hoopt dat je op dat moment alles weer op orde hebt. Nu is de vergunning vernietigd en zitten we al 3 jaar te wachten op wat we moeten doen", zegt de vrouw.
"We moeten nu aanvullende gegevens aanleveren om de vergunning weer op orde te krijgen, dat kan alleen als we minder stikstof uitstoten. Met een emissiearme vloer bijvoorbeeld. Maar de werking van die vloeren is inmiddels zo onzeker. Samen met de adviseur hebben we besloten om af te wachten, omdat we hopen dat er voor ons ook hulp komt van de overheid."
Geen hulp van de overheid
Maar voor deze groep doet de overheid niets. "Dat vind ik echt niet kunnen", zegt ze. "We hebben onze vergunning op dezelfde regels en wetten gekregen als de PAS-melders, dus we hebben hetzelfde recht om gelegaliseerd te worden."
"Eigenlijk nog meer recht", vult haar man aan. "We worden teruggezet terwijl we onze vergunning al in orde hadden. We voldeden aan alle eisen van de overheid."
Bekijk ook
Slapeloze nachten
Slapeloze nachten hebben ze ervan. En de onzekerheid heeft zijn weerslag in het gezin. Zij: "Heel veel spanning, het komt vaak ter sprake." De tranen staan haar in de ogen.
Het is de vraag of het bedrijf rendabel kan draaien met de helft minder koeien. Hij: "De hypotheek moet ook betaald worden, maar je hebt dan wel de helft minder inkomsten. Dan zal ik er weer ander werk bij moeten zoeken. Dat is diep triest." Hun drie dochters hebben plannen het bedrijf op termijn over te nemen, maar ook dat is nu onzeker geworden.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.
