We hebben ernaar verlangd: de terugkeer naar wat ooit het 'normale' leven was. Maar die terugkeer kan ook angst aanjagen. "Een volle trein naar een groot, druk kantoor of geacht worden bedrijfsborrels bij te wonen, kan voor veel stress zorgen."

Er is nogal wat veranderd door de coronacrisis en dat zien we doorlopend terug in ons dagelijks leven en ons gedrag. Zo gingen we van soms massaal op elkaar gepakt zitten, naar 1,5 meter afstand houden, van elke dag naar kantoor naar thuiswerken en van gezellig bij elkaar naar elke avond thuis op de bank. Maar mocht je daar net aan zijn gewend, binnenkort draait alles weer om.

Angst voor het 'normale' leven

Veel mensen kunnen niet wachten om weer terug te keren naar wat ooit het normale leven was. Maar die terugkeer kan mensen ook angst aanjagen. Het is een fenomeen dat al ver voor corona bestond en bekend staat als re-entry anxiety of post-isolation anxiety. Het beschrijft wat mensen doormaken die een lange tijd geen deel uitmaakten van het dagelijks leven en weer terug moeten keren naar de maatschappij, zoals gevangenen en uitgezonden militairen.

Nu lijkt dit op grote schaal te gebeuren. "Veel mensen kunnen het gevoel krijgen dat nu alles weer kan, dat het nu ook weer allemaal moet", vertelt Chantal van der Leest, gedragspsycholoog en auteur van Waarom perfectionisten zelden gelukkig zijn.

'Dingen die hetzelfde blijven zijn veiliger'

Dat je moet wennen aan die verandering is niet gek, want het zit diep in ons gebakken dat we verandering lastig vinden, ziet Van der Leest. "Toen we oermensen waren en er iets in je leven veranderde, kon het een gevaar zijn. Dingen die hetzelfde blijven zijn een stuk veiliger."

"We hebben de afgelopen 15 maanden andere routines opgebouwd", vult geluksexpert Patrick van Hees van het CHAP Happiness Institute hier op aan. "Als je langere tijd in je eentje vanuit huis hebt gewerkt, kan het feit dat je weer in een volle trein naar een groot, druk kantoor moet gaan en bijvoorbeeld geacht wordt om bedrijfsborrels bij te wonen, voor veel stress zorgen. De omslag is dan namelijk ineens wel erg groot."

Sterker dan je denkt

We moeten dus opboksen tegen een oerdrift die ons beschermt tegen verandering. Toch onderschatten we hoe goed we hiermee om kunnen gaan, meent Van Leest. "We zijn heel flexibel. We denken dat we het niet goed aankunnen, maar mensen zijn sterker dan ze zelf zouden denken." Bedenk dat waar je terug naar gaat, niet nieuw voor je is, legt van Hees uit: "De meeste mensen zaten voor de coronacrisis ook met enige regelmaat in een bedrijfsgebouw of op een terras."

Het is dan misschien niet nieuw, maar het is sinds corona allemaal wel wat ingewikkelder geworden, waarschuwt sociologe Beate Volker van de Universiteit Utrecht. "Wat vroeger in je routine zat, waar je je hand niet voor omdraaide, moet nu weer in je systeem komen."

Sportblessure

Wat Patrick van Hees betreft kun je dat vermogen om weer te kunnen terugvallen op je oude routine, goed vergelijken met een sportblessure. "Het is vervelend als je niet kunt sporten. As de blessure dan genezen is, ben je even heel blij dat je weer kunt sporten, maar al snel is het weer gewoon. Je komt niet in een nieuwe situatie, maar keert weer terug naar iets dat je al langere tijd gewend was."

Die volle 5 dagen weer werken op kantoor overleef je dus heus wel, ziet ook gedragspsycholoog Van Leest. "Voorheen heb je dit ook gekund. Je vindt veel trucjes om het voor jezelf behapbaar te maken. Zoals het opzetten van noise cancelling headphones, een lunchwandeling, of een rustige avond."

Succesvolle extraverte mens

Met de trucjes van Van Leest kun je zelf enigszins de hoeveelheid prikkels in de hand houden. Handig, want het aantal prikkels dat je aankan, verschilt per persoon. "Introverte mensen hebben weinig prikkels nodig en dan zijn ze verzadigd", legt Chantal van der Leest uit. "Ze vinden het leven al snel spannend genoeg. Terwijl extraverte mensen meer prikkels nodig hebben om gelukkig te zijn"

Voor corona hadden we een maatschappij waar veel van een mens werd geëist en die heel erg ingericht was voor een bepaald type mens: voor de succesvolle, gelukkige, extraverte mens, die zich zo goed mogelijk weet te ontplooien. "Toen we in onze coronabubbel zaten, vielen deze verwachtingen even weg", zo schetst Van Leest de verandering in coronatijd.

Prikkels

Je zal alle mensen om je heen in eerste instantie een stuk vermoeiender vinden, vertelt Beate Volker. Je hoeft natuurlijk ook niet in een keer terug naar je oude levensstijl. Sterker nog, het is misschien beter om het rustig op te bouwen. "Ga niet direct van 0 naar 100, luister naar je lichaam en geest om te bepalen of je niet te hard van stapel loopt."

Je hoeft trouwens niet bang te zijn dat je hersens alle prikkels niet aankunnen, vertelt Van der Leest. "Ons lichaam redt zich wel." Je hebt automatische reacties die ervoor zorgen dat je iets aankan. "Als je merkt dat je veel te veel prikkels hebt, dan ga je naar huis of de drukte uit. Of je lichaam grijpt echt in en je valt in slaap. Aan ons de taak om te luisteren naar wat je lichaam zegt."

Mooi moment voor veranderingen

Volgens de gedragspsycholoog is dit een heel mooi moment om veranderingen door te voeren in je leven. Je kan bijvoorbeeld besluiten dat je het bij nader inzien toch niet zo prettig vindt om 5 dagen naar kantoor te gaan en liever een aantal dagen in de week thuis wil werken. "Daar is nu wel ruimte voor." Ook Patrick van Hees geeft dezelfde tip: bedenk welke goede dingen uit de coronaperiode je mee wil nemen en in stand wil houden.

Ook is het volgens sociologe Beate Volker een mooi moment om je netwerk opnieuw vorm te geven. Zo zijn er mensen die je heel erg hebt gemist, en die je binnenkort eindelijk weer vaker kan zien. Maar je zult er ook achter zijn gekomen dat je helemaal geen behoefte hebt aan contact met bepaalde mensen. "Laat dat gevoel ook toe."

Herstelperiode

"Geef ook ruimte aan eventuele gevoelens van rouw of frustratie, praat over je gevoelens", besluit Van Hees. "Dit versterkt ook de band met anderen. Als je het moeilijk hebt, zoek dan steun, bij familie, vrienden, collega's."

Je kunt de tijd niet terugdraaien, en we zullen ook niet teruggaan naar dezelfde maatschappij als voor corona, benadrukt hij. "We zijn allemaal geschrokken. Het zal niet zo zijn alsof er niks gebeurt is. We hebben heel wat te verwerken, als individu en samenleving. Er is nu eerst een herstelperiode nodig."