radio LIVE
meer NPO start

Terug naar het oude normaal kan je onzeker en angstig maken: 'Ga niet direct van 0 naar 100'

Terug naar het oude normaal kan je onzeker en angstig maken: 'Ga niet direct van 0 naar 100'
Bron: ANP

We hebben ernaar verlangd: de terugkeer naar wat ooit het 'normale' leven was. Maar die terugkeer kan ook angst aanjagen. "Een volle trein naar een groot, druk kantoor of geacht worden bedrijfsborrels bij te wonen, kan voor veel stress zorgen."

Er is nogal wat veranderd door de coronacrisis en dat zien we doorlopend terug in ons dagelijks leven en ons gedrag. Zo gingen we van soms massaal op elkaar gepakt zitten, naar 1,5 meter afstand houden, van elke dag naar kantoor naar thuiswerken en van gezellig bij elkaar naar elke avond thuis op de bank. Maar mocht je daar net aan zijn gewend, binnenkort draait alles weer om.

Angst voor het 'normale' leven

Veel mensen kunnen niet wachten om weer terug te keren naar wat ooit het normale leven was. Maar die terugkeer kan mensen ook angst aanjagen. Het is een fenomeen dat al ver voor corona bestond en bekend staat als re-entry anxiety of post-isolation anxiety. Het beschrijft wat mensen doormaken die een lange tijd geen deel uitmaakten van het dagelijks leven en weer terug moeten keren naar de maatschappij, zoals gevangenen en uitgezonden militairen.

Nu lijkt dit op grote schaal te gebeuren. "Veel mensen kunnen het gevoel krijgen dat nu alles weer kan, dat het nu ook weer allemaal moet", vertelt Chantal van der Leest, gedragspsycholoog en auteur van Waarom perfectionisten zelden gelukkig zijn.

Lees ook

'Dingen die hetzelfde blijven zijn veiliger'

Dat je moet wennen aan die verandering is niet gek, want het zit diep in ons gebakken dat we verandering lastig vinden, ziet Van der Leest. "Toen we oermensen waren en er iets in je leven veranderde, kon het een gevaar zijn. Dingen die hetzelfde blijven zijn een stuk veiliger."

"We hebben de afgelopen 15 maanden andere routines opgebouwd", vult geluksexpert Patrick van Hees van het CHAP Happiness Institute hier op aan. "Als je langere tijd in je eentje vanuit huis hebt gewerkt, kan het feit dat je weer in een volle trein naar een groot, druk kantoor moet gaan en bijvoorbeeld geacht wordt om bedrijfsborrels bij te wonen, voor veel stress zorgen. De omslag is dan namelijk ineens wel erg groot."

Sterker dan je denkt

We moeten dus opboksen tegen een oerdrift die ons beschermt tegen verandering. Toch onderschatten we hoe goed we hiermee om kunnen gaan, meent Van Leest. "We zijn heel flexibel. We denken dat we het niet goed aankunnen, maar mensen zijn sterker dan ze zelf zouden denken." Bedenk dat waar je terug naar gaat, niet nieuw voor je is, legt van Hees uit: "De meeste mensen zaten voor de coronacrisis ook met enige regelmaat in een bedrijfsgebouw of op een terras."

Het is dan misschien niet nieuw, maar het is sinds corona allemaal wel wat ingewikkelder geworden, waarschuwt sociologe Beate Volker van de Universiteit Utrecht. "Wat vroeger in je routine zat, waar je je hand niet voor omdraaide, moet nu weer in je systeem komen."

Sportblessure

Wat Patrick van Hees betreft kun je dat vermogen om weer te kunnen terugvallen op je oude routine, goed vergelijken met een sportblessure. "Het is vervelend als je niet kunt sporten. As de blessure dan genezen is, ben je even heel blij dat je weer kunt sporten, maar al snel is het weer gewoon. Je komt niet in een nieuwe situatie, maar keert weer terug naar iets dat je al langere tijd gewend was."

Die volle 5 dagen weer werken op kantoor overleef je dus heus wel, ziet ook gedragspsycholoog Van Leest. "Voorheen heb je dit ook gekund. Je vindt veel trucjes om het voor jezelf behapbaar te maken. Zoals het opzetten van noise cancelling headphones, een lunchwandeling, of een rustige avond."

info

Tips voor de terugkeer naar het post-coronaleven

  • Pak je oude levensstijl rustig weer op en luister goed naar je lichaam
  • Ben je moe? Pak je rustmomenten en sla het feestje dan even over
  • Bedenk voor jezelf wat je wil meenemen uit de coronatijd en geef dit aan bij je collega's, vrienden en familie
  • Praat over gevoelens als rouw en frustratie
  • Zie het als een mooi moment om je netwerk opnieuw vorm te geven. Welke mensen heb je gemist en wie niet?
  • Kom je er zelf niet uit? Zoek dan professionele hulp bij een ervaren coach of psycholoog

Succesvolle extraverte mens

Met de trucjes van Van Leest kun je zelf enigszins de hoeveelheid prikkels in de hand houden. Handig, want het aantal prikkels dat je aankan, verschilt per persoon. "Introverte mensen hebben weinig prikkels nodig en dan zijn ze verzadigd", legt Chantal van der Leest uit. "Ze vinden het leven al snel spannend genoeg. Terwijl extraverte mensen meer prikkels nodig hebben om gelukkig te zijn"

Voor corona hadden we een maatschappij waar veel van een mens werd geëist en die heel erg ingericht was voor een bepaald type mens: voor de succesvolle, gelukkige, extraverte mens, die zich zo goed mogelijk weet te ontplooien. "Toen we in onze coronabubbel zaten, vielen deze verwachtingen even weg", zo schetst Van Leest de verandering in coronatijd.

Prikkels

Je zal alle mensen om je heen in eerste instantie een stuk vermoeiender vinden, vertelt Beate Volker. Je hoeft natuurlijk ook niet in een keer terug naar je oude levensstijl. Sterker nog, het is misschien beter om het rustig op te bouwen. "Ga niet direct van 0 naar 100, luister naar je lichaam en geest om te bepalen of je niet te hard van stapel loopt."

Je hoeft trouwens niet bang te zijn dat je hersens alle prikkels niet aankunnen, vertelt Van der Leest. "Ons lichaam redt zich wel." Je hebt automatische reacties die ervoor zorgen dat je iets aankan. "Als je merkt dat je veel te veel prikkels hebt, dan ga je naar huis of de drukte uit. Of je lichaam grijpt echt in en je valt in slaap. Aan ons de taak om te luisteren naar wat je lichaam zegt."

Lees ook

Mooi moment voor veranderingen

Volgens de gedragspsycholoog is dit een heel mooi moment om veranderingen door te voeren in je leven. Je kan bijvoorbeeld besluiten dat je het bij nader inzien toch niet zo prettig vindt om 5 dagen naar kantoor te gaan en liever een aantal dagen in de week thuis wil werken. "Daar is nu wel ruimte voor." Ook Patrick van Hees geeft dezelfde tip: bedenk welke goede dingen uit de coronaperiode je mee wil nemen en in stand wil houden.

Ook is het volgens sociologe Beate Volker een mooi moment om je netwerk opnieuw vorm te geven. Zo zijn er mensen die je heel erg hebt gemist, en die je binnenkort eindelijk weer vaker kan zien. Maar je zult er ook achter zijn gekomen dat je helemaal geen behoefte hebt aan contact met bepaalde mensen. "Laat dat gevoel ook toe."

Herstelperiode

"Geef ook ruimte aan eventuele gevoelens van rouw of frustratie, praat over je gevoelens", besluit Van Hees. "Dit versterkt ook de band met anderen. Als je het moeilijk hebt, zoek dan steun, bij familie, vrienden, collega's."

Je kunt de tijd niet terugdraaien, en we zullen ook niet teruggaan naar dezelfde maatschappij als voor corona, benadrukt hij. "We zijn allemaal geschrokken. Het zal niet zo zijn alsof er niks gebeurt is. We hebben heel wat te verwerken, als individu en samenleving. Er is nu eerst een herstelperiode nodig."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Geen bus meer in de avond of op zondag: reizigersvereniging noemt bezuinigingen ov 'desastreus'

Geen bus meer in de avond of op zondag: reizigersvereniging noemt bezuinigingen ov 'desastreus'
Een bus van de Haagse vervoersmaatschappij HTM
Bron: ANP

De bezuiniging van 335 miljoen euro op het openbaar vervoer, die het kabinet volgend jaar wil doorvoeren, heeft mogelijk ingrijpende gevolgen voor het busvervoer. Dat zegt reizigersvereniging Rover.

Rover bracht voor het busvervoer in kaart wat de bezuinigingen voor gevolgen kunnen hebben. De scenario's die daaruit volgen, kun je 'extreem' noemen. Samengevat: of de prijzen gaan flink omhoog, of er wordt een grote hap uit de dienstregeling genomen, of het wordt een combinatie van beide.

Veel onduidelijk

"Vooropgesteld: de werkelijke gevolgen weet nu nog niemand", zegt directeur Freek Bos van Rover. "Het zou bijvoorbeeld ook kunnen dat er geen enkele bus minder gaat rijden, maar dat de kaartjes 25 procent duurder worden."

Hij vervolgt: "Of de kaartjes worden 15 procent duurder en een relatief klein deel van de bussen en trams wordt geschrapt."

Scenario's van bezuinigingen op openbaar vervoer

Helemaal geen bus meer

Rover maakte per provincie scenario's: welke hap moet er uit de dienstregeling worden genomen als er geen forse prijsstijgingen zouden komen om de bezuiniging mee te dekken? Het zijn minimale varianten, maar zelfs die zijn al 'zeer ingrijpend' te noemen. "Op zondag helemaal geen bus meer, bijvoorbeeld. En er zijn ook regio's waar je er rekening mee moet houden dat daar 's avonds geen bus meer rijdt", vervolgt Bos.

Rover gaat nu het publiek vragen welk scenario er in hun regio zeker niet gekozen mag worden. Op de website van de reizigersvereniging kun je je provincie kiezen en je mening geven over de toekomst van het openbaar vervoer daar.

Terugdraaien

Bos legt zich nog niet neer bij de zwarte scenario's, benadrukt hij. "Wij hebben de gevolgen in kaart gebracht, omdat het kabinet dat niet heeft gedaan. De bezuiniging is in principe al ingeboekt, maar in september is er gewoon weer een miljoenennota. En dan kunnen ze het weer terugdraaien."

Een vervoerregio die hard wordt geraakt door de plannen van het kabinet, is de Metropoolregio Rotterdam Den Haag: hier moet maar liefst 72 miljoen euro op het openbaar vervoer bezuinigd worden.

Bekijk ook

Administratieve fout

Een deel van de landelijke bezuinigingen zijn het gevolg van een 'administratieve fout', gaf het kabinet in april toe. Het gaat om 110 miljoen euro die wordt bezuinigd op de zogenoemde Brede Doelgroepuitkering Verkeer en Vervoer (BDU). Dat is een financiële bijdrage die provincies en stadsregio's jaarlijks ontvangen van het ministerie voor de uitvoering van verkeer en vervoer op lokaal en regionaal niveau.

Dat de bezuinigingen toch worden doorgevoerd, leidt tot boosheid bij Jeffrey Keus. Hij is wethouder in Leidschendam-Voorburg en portefeuillehouder ov-exploitatie van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag.

Desastreus

"Het kan gebeuren dat je een fout maakt. Maar dan ga je hem ook herstellen. De fout is wel erkend, maar hij is niet hersteld. En dat maakt dat wij nu behoorlijk veel problemen hebben in deze regio. Uiteindelijk moeten we het openbaar vervoer voor onze inwoners op een goede manier regelen. Zonder deze middelen gaat dat echt een stuk moeilijker."

Het schrappen van buslijnen vindt Keus niet wenselijk, maar uitsluiten kan hij het niet. "En ja, dat zou wel echt desastreus zijn, ook voor mensen die afhankelijk zijn van deze bussen."

Bekijk ook

Geen herstel van fout

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat verwijst in een reactie naar een Kamerbrief van 25 april. Daaruit bijkt dat staatssecretaris Chris Jansen de administratieve fout niet gaat herstellen. Hij wijst erop dat de coalitiepartijen daar in de Voorjaarsnota geen geld voor hebben vrijgemaakt.

"Helaas heb ik moeten concluderen dat er bij de Voorjaarsnotabesluitvorming geen middelen beschikbaar zijn gekomen voor het compenseren van het effect van de generieke korting op specifieke uitkeringen op de BDU. Ik blijf hierover in gesprek met de regio om te bezien op welke wijze kan worden gezorgd dat het openbaar vervoer in de vervoerregio's betrouwbaar, comfortabel en betaalbaar blijft."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Kersentelers zijn bang voor minder oogst door suzuki-fruitvlieg: 'Het is 2 voor 12'

Kersentelers zijn bang voor minder oogst door suzuki-fruitvlieg: 'Het is 2 voor 12'
Kersenteler Arie Hakkert maakt zich zorgen om zijn oogst
Bron: EenVandaag

Nederlandse kersentelers maken zich zorgen om hun oogst dit jaar. Ze zijn bang dat die ten onder gaat aan de 'suzuki-fruitvlieg'. De oogst is volgens de telers nog te redden, maar dan moet het gewilde bestrijdingsmiddel wel op tijd goedgekeurd worden.

De kersentelers wachten op een verlossend bericht van landbouwminister Femke Wiersma. Zij moet bepalen of gebruik van het bestrijdingsmiddel Tracer dit jaar wordt toegestaan, En dat wordt nog spannend, want toenmalig minister Piet Adema zei vorig jaar dat het toen de laatste keer was dat een uitzondering gemaakt werd voor het bestrijdingsmiddel.

Al 10 jaar uitzondering

Het bestrijdingsmiddel Tracer is namelijk nog altijd niet goedgekeurd door het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb). Die instantie beoordeelt of een bestrijdingsmiddel gebruikt mag worden.

Zolang het Ctgb zijn oordeel nog niet heeft gegeven, kan de verantwoordelijk minister een vrijstelling voor gebruik geven. En dat gebeurt in dit geval al 10 jaar op rij.

Bekijk ook

Perfect jaar voor kersen

Kersenteler Arie Hakkert uit de Betuwe vertelt dat het tot nog toe een perfect jaar is voor de kersenteelt: "We hebben prachtig weer gehad in de bloeiperiode. Weinig nattigheid en de temperatuur was goed. Dus we verwachten een goede oogst dit jaar."

Volgens Arie is de ideale temperatuur voor de kers tussen de 20 en 25 graden. De kersen hangen er nu nog groen bij, maar uiteindelijk krijgen ze de bekende rode kleur. "We hopen half juni te beginnen met oogsten. De kersen zullen waarschijnlijk begin juni een gele kleur krijgen en gaan dan over naar rood."

Suzuki-fruitvlieg

Maar ondanks dat het zo'n goed jaar is voor de kers, is Arie bang voor zijn oogst. De Nederlandse kers heeft er sinds een jaar of 10 namelijk een nieuwe vijand bij: de suzuki-fruitvlieg. Een beestje dat oorspronkelijk afkomstig is uit Zuidoost-Azië en in 2008 voor het eerst werd opgemerkt in Europa.

Vooral kersentelers hebben last van de fruitvlieg. "Deze fruitvlieg kan door de schil van het fruit kruipen en legt daar eitjes onder. Daar komen larven uit die de vrucht van binnenuit opeten. Vervolgens gaat de vrucht rotten en is die onverkoopbaar", legt onderzoeker Herman Helsen uit.

Kersentelers zijn bang voor verlies oogst door suzuki-vlieg: 'Het is 2 voor 12'

Net niet voldoende

Kersenteler Arie gebruikt nu een speciaal net om de fruitvliegjes buiten te houden: "Het is een heel fijnmazig net waar in principe geen vliegjes doorheen kan komen. Het hele veld moet ermee worden ingepakt."

Maar alleen een net is niet voldoende, vertelt hij: "De suzuki-fruitvlieg is zo klein dat het 'm toch lukt om ergens binnen te komen. Bovendien moeten we nog steeds zelf bij de kersen kunnen. Dus als het net omhoog gaat of waait, gaat de fruitvlieg ook naar binnen."

Wesp tegen vlieg

In een lab van de Wageningen University & Research (WUR) wordt daarom gewerkt aan een andere oplossing, namelijk de sluipwesp. Dat is een natuurlijke vijand van de suzuki-fruitvlieg, vertelt onderzoeker Helsen. "De sluipwesp legt haar eieren in de larven van de suzuki-fruitvlieg en kan zo de enorme toename verminderen."

Toch is de sluipwesp vooralsnog geen vervanging voor het bestrijdingsmiddel. "We hebben er nu enkele honderden, daar kunnen we de oogst niet mee redden", zegt Helsen. En dus wacht kersenteler Arie in spanning af op het besluit van Landbouwminister Wiersma. "Als we het middel niet meer krijgen, dan is het einde kersenteelt. Het is echt twee voor twaalf."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant