Oud-vicepremier Carola Schouten is voorgedragen als nieuwe burgemeester van Rotterdam. De politicus lijkt als oud-minister voor armoedebestrijding op haar plek. Maar wat vinden Rotterdammers van Schouten? "Ik denk dat ze het hartstikke goed gaat doen."

Schouten woont al sinds haar 18de in Rotterdam en studeerde bedrijfskunde aan de Erasmus Universiteit. Ze werd gezien als financieel specialist van de ChristenUnie-fractie en onderhandelde namens de partij voor de kabinetten Rutte III en Rutte IV. Ze werd beide keren vicepremier en minister, de eerste keer als minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. In het laatste kabinet was ze minister voor Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen.

Armoedebestrijding

Haar cv is er een die Rotterdammers overwegend positief over Schouten maakt. Elly Seymor is zo'n enthousiaste Rotterdammer. Als eigenaar van een voedsel- en goederenbank is ze heel erg blij met Schouten vanwege haar achtergrond als minister voor Armoedebeleid. "Mevrouw Schouten stond dicht bij het vuur. Zij heeft hier veel mee te maken gehad."

Zelf weet Seymor goed hoe het is om van weinig geld te leven, ze zat namelijk jaren lang in de bijstand. "Zevenkamp staat te boek als een van de armste wijken in Rotterdam", vertelt ze over haar wijk. "Het zijn hele lieve mensen, maar het gaat echt om mensen die moeite hebben om rond te komen."

'Hele hoop werk voor de boeg'

Ook Rotterdamse stadsgids Eveline van Wanrooij is positief over Schouten. Ze hoopt dat de nieuwe burgemeester Rotterdam beter op de kaart zal zetten, maar weet nu al dat het niet makkelijk zal worden. "Het blijft natuurlijk wel een gevaarlijke stad met de haven en de drugsinvoer", merkt Van Wanrooij op.

De havenstad voert al jaren een strijd met de drugscriminaliteit. Maar Schoutens ervaring als minister van Armoede geeft haar wel een voorsprong, denkt Van Wanrooij. "Ik woon zelf ook in een van de armste wijken van Nederland. En ik zie dat we echt nog een hele hoop werk voor de boeg hebben."

Armoede, overlast en femicide

"We zijn een stad vol hedendaagse problemen", gaat ze verder. "De armoede, de drugsoverlast. Toch ook de verwarde mensen." Maar ook femicide blijft een hardnekkig probleem. "Er worden hier nog steeds veel te veel vrouwen vermoord. Dat is iets dat moet zo snel mogelijk stoppen", zegt Van Wanrooij.

Verder vindt ze ook dat het 'bijzondere verhaal' van Rotterdam beter verteld moet worden. "We hebben geen VVV meer en momenteel ook geen Museum Rotterdam. Dus het verhaal van Rotterdam is niet zo goed verteld. Ik denk dat we een voorbeeld voor de hele wereld zijn. We hebben het zo mooi opgebouwd, dat moet je toch willen presenteren."

Positieve reacties

Maar ondanks de zorgen over de stad, zien en horen zowel Seymor als Van Wanrooij nu al positieve reacties over Schouten van hun stadsgenoten. "Ik vind dat ze verrassend goed begint. Dat zie ik ook op sociale media", merkt Van Wanrooij op.

Dit in tegenstelling tot haar voorganger, Ahmed Aboutaleb. "Die begon op 'min 10' en dat is helemaal goed gekomen. Hij is beste burgemeester van de wereld momenteel, 84 procent van de Rotterdammers is het daarmee eens", vertelt Van Wanrooij. "Maar ik denk eigenlijk dat Carola het ook hartstikke goed gaat doen terwijl ze niet op 'min 10' begint."

Juiste persoon voor Rotterdam

Tenslotte hoopt Seymor ook dat Schouten Rotterdammers kan stimuleren om menselijker met elkaar om te gaan."Rotterdam heeft daar behoefte aan, ik denk dat je daardoor heel veel problemen kan oplossen. Als je mensen alleen maar in een bepaalde richting duwt, dan kunnen ze daar gewoon niet meer uitkomen."

Dit beaamt Van Wanrooij, waarbij ze een quote van Erasmus uit 1511 aanhaalt. "Hij zei: 'blijf altijd in contact met mensen van een andere religie, cultuur of afkomst. Maar gebruik daarbij altijd humor. En, maak jezelf niet belangrijker dan je bent'. Ik denk dat dat haar wel ligt."

De opvang van Oekraïners in Nederland loopt spaak. Er is acuut meer geld nodig. De twaalf Commissarissen van de Koning en een delegatie van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten houden daarom donderdagochtend spoedberaad met asielminister Faber (PVV).

Gemeenten kunnen de voortdurende en oplopende vraag naar opvanglocaties voor Oekraïners niet bijbenen. Daardoor worden Oekraïense gezinnen die net in Nederland aankomen vaak van het kastje naar de muur gestuurd, van de ene gemeente naar de andere. Het Rode Kruis regelt nu daarom verspreid door het land tijdelijke noodopvang voor vluchtelingen in hotels.

121.000 Oekraïners in Nederland

Inmiddels hebben ruim 121.000 Oekraïners zich geregistreerd bij Nederlandse gemeenten. Dat is het hoogste aantal sinds de invasie van Rusland in Oekraïne in februari 2022. Het 'record' wordt van maand tot maand verbroken, mede omdat er bijna geen uitstroom is.

De afspraak donderdag tussen alle Commissarissen van de Koning en de minister is heel kort tevoren gepland. Om de volle agenda's te omzeilen, gaat het om een online overleg. Al om half negen 's ochtends begint de bespreking.

Geen helder plan

"Hier in Utrecht zitten we helemaal vol. We hebben het laatste bed deze week moeten vergeven", zegt Rachel Streefland. Zij is wethouder in Utrecht en verantwoordelijk voor de portefeuilles Asiel en Integratie.

"Er is nergens meer plek. Het grote vraagstuk is nu dat we of bestaande locaties moeten verlengen of nieuwe locaties moeten vinden. En er komt geen enkele helderheid hoe we dat moeten doen. We zijn bang dat het gaat leiden tot mensen op straat."

'Wegkijken kan echt niet meer'

Streefland is ook bestuurslid van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en zit donderdag bij het spoedoverleg met de asielminister. De provincies en de gemeenten willen dat minister Faber op korte termijn helderheid geeft over de financiering van nieuwe locaties of die verlengd moeten worden.

"Wegkijken kan echt niet meer. We moeten voorkomen dat mensen op straat komen, terwijl het echt vaak om vrouwen en kinderen gaat. We hebben ons te verhouden tot de Europese wetgeving dat mensen moeten worden opgevangen als mensen in oorlog zijn."

Tientallen vluchtelingen per week

Regiomanager Midden-Nederland van het Rode Kruis Cora Gerritsen, ziet wat het betekent dat gemeenten geen ruimte meer hebben. "We ontvangen enkele tientallen mensen uit Oekraïne elke week. Sinds de Jaarbeurs is gesloten in augustus vorig jaar en omdat ze niet bij gemeenten terecht kunnen, komen ze als laatste kans bij het Rode Kruis, ook hier in Utrecht."

"En dan lopen ze hier binnen met koffers, met een kind op de arm, oud, jong, of ziek. Op die manier komen ze hier aan en dan hopen ze nog ergens een plekje te vinden."

Laatste hoop

"We luisteren naar hun verhaal, waar ze vandaan komen, wat ze hebben meegemaakt onderweg, we laten ze even bijkomen", gaat Gerritsen verder. "En we kijken dan of we een plekje voor ze kunnen vinden. Inmiddels zijn ze dan al bij een gemeente geweest, bij verschillende gemeenten soms, en daar is het niet gelukt."

"En daar horen ze: er is geen plek meer in Nederland. En dan bellen we met de Veiligheidsregio's of locaties in het land, die wij goed kennen, of er wellicht tóch nog plek is. We willen met z'n allen graag dat er via gemeentes plekken gevonden worden. Maar het lukt gewoon niet meer. En dan is het Rode Kruis voor deze mensen de laatste strohalm."

'Er is nog steeds geweld'

Waarom er nu, 3 jaar na het uitbreken van de oorlog, nog steeds mensen uit Oekraïne naar Nederland komen? "Er is nog steeds geweld", antwoordt de regiomanager.

"We hebben afgelopen weekend gezien wat er in Soemy gebeurd is. En dat is op verschillende plekken in Oekraïne nog steeds aan de gang. Mensen beslissen nog steeds om hun land te verlaten en komen dus ook naar Nederland."

Na een marathonvergadering van 26 uur heeft de coalitie overeenstemming bereikt over de Voorjaarsnota. Elk van de vier partijen heeft wel iets voor hun achterban binnengehaald. Maar hoe het betaald moet worden, is nog onduidelijk.

De leiders van PVV, VVD, NSC en BBB en hun financieel specialisten overlegden sinds vorige week maandag met minister Eelco Heinen (VVD) van Financiën. In de Voorjaarsnota wordt gekeken hoe het staat met de inkomsten en uitgaven van de rijksoverheid. Is er meer geld nodig, dan wordt de begroting aangepast.

Wensenlijstje van tientallen miljarden

De coalitiepartijen hadden daarnaast nog een eigen lijstje met plannen. Al met al waren met dat wensenlijstje tientallen miljarden euro's gemoeid. Met een zuinige minister van Financiën was dus van begin af aan duidelijk dat het geen makkelijke onderhandelingen zouden worden.

Na een nacht doorhalen zijn de vier partijen het toch eens geworden. Een greep uit de plannen: de energiebelasting wordt verlaagd, sociale huren worden dit jaar en volgend jaar bevroren, Defensie krijgt jaarlijks 1,1 miljard euro extra, 600 miljoen naar boeren in 2025 en 2026 en extra geld voor gemeenten.

Een grote PR-show

Maar hoe dit alles betaald gaat worden, daarover weigerden de onderhandelaars vandaag iets te zeggen. En dat is wel degelijk van groot belang, zegt politiek-verslaggever Marloes Lemsom.

"Door hoe de coalitie dit nu aanpakt - alleen het goede nieuws presenteren, en de rest achterhouden tot morgen - kunnen wij journalisten niet het volledige verhaal vertellen. Het is dus eigenlijk een grote PR-show. Als daar naar werd gevraagd, zeiden ze allemaal: 'Nee, we zijn heel positief vandaag, niet zo negatief doen.' Terwijl het - ook voor hun eigen kiezers - wel cruciaal is om te weten waar ze erop vooruit gaan, maar ook waar ze er op achteruit gaan."

Belastingmaatregelen

Hoewel formeel dus nog niet bekend is hoe de plannen betaald gaan worden, is er toch al een en ander uitgelekt, vertelt Marloes Lemsom. "Wat wij nu horen is dat de inkomstenbelasting minder wordt verlaagd dan gepland en dat gaat iedereen voelen in de koopkracht. De algemene heffingskorting en de arbeidskorting worden niet geïndexeerd, waardoor je minder overhoudt. Maar voor het volledige koopkrachtplaatje heb je natuurlijk alle informatie nodig."

Het komt er dus op neer dat de meeste dekking voor de plannen gevonden wordt in belastingmaatregelen. Lemsom: "Wij hebben van coalitiebronnen vernomen dat dat gebeurt omdat mensen het dan minder direct voelen in de portemonnee. Belastingen betaal je namelijk maar een keer per jaar."

Eerst het zoet, dan het zuur

Vandaag is dus het zoet gepresenteerd en dan volgt morgen het zuur, zegt Lemsom. "Er zijn nu vooral dingen bekend die ze graag wilden vertellen, waar ze op het moment van een akkoord ook meteen X-berichten over de wereld in slingerden."

Want al snel nadat er een akkoord over de Voorjaarsnota bereikt werd, plaatsen de coalitieleiders iets op X. PVV-leider Geert Wilders was de eerste die iets geplaatste, kort daarna gevolgd door Caroline van der Plas, daarna Dilan Yeşilgöz en een paar minuten later Nicolien van Vroonhoven.

'Knieval voor Geert Wilders'

Maar over bepaalde dingen houden de coalitieleiders zich dus stil, ziet Lemsom. Bijvoorbeeld het extra geld voor asiel. "Bijna 900 miljoen euro, bijna de grootste investering van de hele Voorjaarsnota."

"Daar sprak niemand over voor de camera, dat kwam later pas naar buiten. Vooral omdat het een knieval is voor Geert Wilders van de PVV die vorig jaar juist heel blij was dat er veel minder geld naar asiel zou gaan. Dat geld blijkt nu toch wel nodig te zijn."

Hoofdpijndossiers doorgeschoven

De hobbel van de Voorjaarsnota is nu genomen, maar er zijn nog steeds hoofdpijndossiers die wachten op een oplossing. "Het zal je niet verbazen, maar de moeilijkste dossiers, zoals stikstof en klimaatmaatregelen, zijn blijven liggen", vertelt de politiek-verslaggever.

"Er was extra geld nodig voor het oplossen van het stikstofprobleem, met name voor boeren. BBB was blij dat de pot met geld voor boeren voor een groot deel verdween. Nu zijn ze toch met hangende pootjes teruggekomen bij de minister van Financiën: er blijkt toch meer geld nodig te zijn. Maar dan moeten de andere partijen ze dat wel gunnen. Dit hebben ze nu dus vooruit geschoven."