Aan de Rotterdamse Schammenkamp was in januari een enorme explosie, die een krater sloeg in een woonblok. Afgelopen weekend was het raak in de Haagse Tarwekamp. De explosie brengt nare herinneringen naar boven bij de Rotterdammers.

In Rotterdam vielen als gevolg van de explosie drie doden. De oorzaak van de knal kwam uit een garagebox, waar vermoedelijk een drugslab werd gerund. De explosie van afgelopen zaterdag in Den Haag maakte veel los. Veel bewoners aan de Schammenkamp hebben bijna een jaar later nog steeds veel last van de gevolgen: "Leven is in één klap veranderd."

Niet veilig in eigen huis

Flatbewoners Marco en Jennifer Klootwijk weten precies waar de Haagse bewoners nu doorheen gaan. "Het was een inferno", blikt Marco terug op de brand die uitbrak als gevolg van de explosie. "Binnen 2 seconden stond het bovenste gedeelte van de huizen in lichterlaaie. Je schrikt je rot. 20 seconden daarvoor liep ik nog over de galerij. Pas later sta je erbij stil dat het heel anders af had kunnen lopen. Dan had ik hier misschien niet meer gestaan."

Ook Jennifer kreeg gelijk de klap mee van de explosie. "De ruiten waren ingeslagen. Ik ben nog steeds als de dood in mijn eigen huis en voel me helemaal niet veilig", vertelt ze.

Impact is groot

Nu zich in Den Haag afgelopen weekend een soortgelijk scenario afspeelde, leven de Rotterdammers erg met de slachtoffers mee. "Als je het nu in Den Haag ziet, komt het gelijk weer naar boven. Ik kreeg het ijskoud", vertelt Marco. Ook Jennifer schrok ontzettend, toen ze over de explosie las. "Het is gewoon vreselijk voor die mensen. We weten precies waar ze nu doorheen gaan. De 8-jarige jongen die alleen achterblijft, dat wens je niemand toe."

Na de ramp kregen bewoners in Rotterdam hulp vanuit Slachtofferhulp. Maar ook nu is Jennifer hard op zoek om hulp te vinden. "Het gaat zo echt niet, want ik stort vandaag of morgen echt in. Zoveel impact heeft het gehad."

'Iedere dag nog om huilen'

Zowel Marco als Jennifer zeggen dat het daarom belangrijk is om hulp te zoeken. "Ook al denk je, ik heb het niet nodig, zoek echt hulp. Het komt misschien niet nu, maar het komt altijd later. Later krijg je de klap van wat je hebt meegemaakt", vertelt Marco.

Ook voor Jennifer is de impact van de ramp groot: "Ik huil er nog elke dag om. Ons leven is veranderd, sindsdien is het een hel." Lange tijd heeft ze niet thuis durven slapen en de zoon van Marco en Jennifer volgt therapie om het te verwerken. "Alles is in één klap veranderd."

'Vraag om hulp'

Bijna een jaar later wordt er nog volop gebouwd aan de Schammenkamp in de Rotterdamse wijk Zuidwijk om de schade te herstellen. Beide bewoners willen het liefste weg uit de woning, maar daar is geen geld voor. "Er waren praatjes dat mensen andere woningen zouden krijgen. We voelen ons daarom een beetje in de steek gelaten", zegt Marco.

Ook voor bewoner Arie Plaizier is de impact groot. "Dan was het weer een handgranaat, dan stonden er weer auto's in de fik. Het blijft maar aan de gang", vertelt hij. "Ik zag mensen in brand staan. Dan schrik je wel." Hij hoopt daarom dat de Haagse bewoners hulp zoeken. "Ze moeten echt om hulp vragen, maar dat ook krijgen. Een paar weken geleden heb ik met iemand gebeld. Toen hebben we afgesproken dat het niet meer hoefde, want anders blijf ik daarmee zitten. Het slijt ook wel."

Meerdere natuurbranden en een sproeiverbod in Brabant: het is erg droog. En dat terwijl het pas begin april is. Wapenen we ons wel goed genoeg tegen droogte? "Er is in de winter vrij veel regen gevallen, maar dat water is voor een groot deel afgevoerd."

De kogel is door de kerk: de publieke omroep wordt grondig hervormd. Van de dertien omroepen blijft een handvol 'omroephuizen' over en de NTR verdwijnt, waardoor nog onduidelijk is wie programma's als Het Klokhuis en het Sinterklaasjournaal gaat maken.

Minister Eppo Bruins, die verantwoordelijk voor is mediabeleid, heeft zijn plannen vandaag in een brief naar de Tweede Kamer gestuurd. Volgens hem moet de publieke omroep beter inspelen op veranderingen in de samenleving en de opkomst van de grote techbedrijven, die de digitale media domineren. Ook wil Bruins 157 miljoen euro bezuinigen.

'Iedereen een plek geven'

"Wat we nodig hebben is een publieke omroep die beter samenwerkt, waar men met elkaar ervoor zorgt dat er meer geluid vanuit de samenleving terechtkomt in de omroepen en de programma's", zegt Bruins over het doel van zijn plannen. "Wat ik hoop is dat we over een paar jaar nog die mooie programma's zien die we nu ook zien, maar dat we merken dat iedereen een plek krijgt in het bestel."

In het huidige omroepbestel gaat dat nu niet goed, vindt de minister. Om een nieuw geluid te laten horen moet je eerst een compleet nieuwe omroep oprichten, met het daarbij minimaal 50.000 leden en een volledig nieuwe organisatie. Tussen een idee en het eerste programma zit volgens hem te veel tijd.

Vier of vijf 'omroephuizen'

Om dit te veranderen, en om kosten te besparen, moeten de huidige dertien omroepen van Bruins - als alles meezit - in 2029 opgaan in vier of vijf 'omroephuizen'. Daarmee is het bijna onvermijdelijk dat bekende omroepnamen zullen verdwijnen. In de toekomst hoeven omroepen bovendien geen leden meer te hebben en kunnen er geen nieuwe omroepen meer toetreden tot het bestel.

Maar om ervoor te zorgen dat alle geluiden die te horen zijn in de maatschappij ook daadwerkelijk een plek krijgen op televisie, radio en internet, wil de minister de omroephuizen verplichten om 'mee te bewegen met veranderende geluiden in de samenleving'. Hoe dat er in de praktijk uit moet gaan zien en wie daar toezicht op houdt, moet nog worden uitgewerkt, erkent hij.

Wat merkt de kijker?

Wel is het 'onvermijdelijk' dat de kijker of luisteraar iets gaan merken van de plannen, erkent de minister. Dat komt door de jaarlijkse bezuiniging van bijna 160 miljoen euro, maar ook door het verdwijnen van een omroep als de NTR. Die maakt educatieve programma's en (educatieve) jeugdprogramma's. Denk aan Het Klokhuis en het Sinterklaasjournaal, maar ook programma's als Andere Tijden.

De hervormingen van de publieke omroepen leveren volgens Bruins daarnaast niet genoeg geld op om te voorkomen dat in de toekomst ook programma's van andere omroepen op radio en televisie geschrapt zullen moeten worden.

'Meer herhalingen'

"Dit zal leiden tot meer herhalingen en minder productie", verwacht mediahistoricus en omroepdeskundige Huub Wijfjes van de Rijksuniversiteit Groningen. Ook is het volgens hem de vraag wie programma's als Het Klokhuis en het Sinterklaasjournaal - 'die breedgedragen zijn' - zal overnemen.

"De minister wil dat de educatieve taken naar andere omroepen gaan", legt hij uit. "Maar wie neemt dat soort programma's over? Of de geschiedenisprogramma's? Dat is onduidelijk."

Terug naar oude systeem

De mediahistoricus zegt dat Nederland met het nieuwe omroepbestel terugkeert naar het systeem dat voor 1968 bestond: omroepen die voor eeuwig in het bestel zitten omdat nieuwe omroepen niet kunnen en mogen toetreden.

En met het opheffen van de NTR, een zogenoemde 'taakomroep' die culturele en educatieve programma's moet uitzenden, keren we volgens Wijfjes terug naar de situatie van voor 1992. "Mijn grootste zorg is: hoe wordt de kwaliteit overeind gehouden met minder geld?"

'Eindelijk alles op de schop'

VVD-Kamerlid Claire Martens is juist tevreden dat het omroepbestel nu eindelijk op de schop gaat. Haar partij pleit al jaren voor een grondige stelselherziening omdat de publieke omroep niet meer bij de tijd zou zijn.

In het plan van minister Bruins zegt Martens grotendeels haar eigen plannen terug te zien. "Focus op waar wat ons betreft eigenlijk de publieke omroep voor is. Dus meer op journalistiek, en op het maken van culturele programma's."

Minder geld, minder kwaliteit?

Het Kamerlid zegt dat het 'een feit' is dat de publieke omroep het moet gaan doen met minder geld. "Maar dat betekent niet dat de mensen thuis daar last van gaan hebben", vertelt ze. "Wij willen al die managementlagen, al die bestuurslagen gaan afzwakken. Dus minder geld naar de publieke omroep betekent niet minder geld naar de journalistiek."

Maar volgens omroepdeskundige Wijfjes is dat nog maar de vraag: "De hervorming hinkt op twee gedachten: enerzijds bezuinigen, maar anderzijds investeren in de publieke omroep en journalistiek. Dat is moeilijk met elkaar te verenigingen."