radio LIVE
meer NPO start

'Risico dat nieuwe kabinet snel in crisismodus terechtkomt': deze bezuinigingen staan er in het financiële deel van het coalitieakkoord

'Risico dat nieuwe kabinet snel in crisismodus terechtkomt': deze bezuinigingen staan er in het financiële deel van het coalitieakkoord
Presentatie van het hoofdlijnenakkoord door PVV, NSC, VVD en BBB
Bron: ANP

Eerst het zoet, dan het zuur. Dat is wat veel mensen zien in het financiële deel van het coalitieakkoord. Het is niet voor het eerst dat die koers wordt gevaren, vertelt financieel journalist Martin Visser. "Maar dat heeft wel invloed op de staatsschuld."

Ambitieuze plannen en veel beloftes klinken door het coalitieakkoord. Hoe ziet het financiële plaatje er precies uit?

Eerst uitdelen, dan bezuinigen

"Wat je ziet gebeuren in de financiële paragraaf van dit coalitieakkoord, wat heel veel kabinetten doen, is eerst de leuke dingen voor de mensen regelen en pas daarna de minder leuke dingen", vertelt Martin Visser. De lastenverlichting van de middeninkomens beginnen volgend jaar al, terwijl de nodige bezuinigingen pas aan het einde van de kabinetsperiode gepland staan. "Dat betekent dus dat het uitdelen begint en het bezuinigen pas veel later komt."

Visser vindt dat 'politiek gezien' wel logisch. "Als je zegt tegen middeninkomens, tegen de achterban van deze vier partijen, 'je gaat erop vooruit', willen mensen niet wachten tot sint-juttemis. Dan wil je dat ook gewoon zien in je portemonnee, dus dat komt echt meteen in het begin."

Breuk met traditie

Wat de financieel journalist wel opvallend vindt, is dat ervoor gekozen is evenveel uit te geven als dat er bezuinigd wordt. "In normale tijden zou je zeggen: dat is financieel heel zuiver. Maar de opdracht aan het kabinet is eigenlijk een andere. Topambtenaren adviseren al een tijdje: als er een nieuw kabinet komt, zal het echt in de loop van 4 jaar per saldo moeten gaan bezuinigen. Zo moet worden voorkomen dat het begrotingstekort verder oploopt."

Hoe het er nu uitziet, lijkt het alsof dat tekort rond de 3 procent zal blijven. "Dat is echt wel een breuk met de Nederlandse traditie, waarin we normaal gesproken veel zuiniger waren met onze begroting en veel strenger op onszelf. Dus het is minder gedisciplineerd." Het resultaat? Een oplopende staatsschuld. "Er gaan dan nog geen alarmbellen af, de staatsschuld is in andere landen veel groter. Maar we gaan wel een heel andere koers varen."

Bekijk ook

Oplopende staatsschuld

Een oplopende staatsschuld zou uiteindelijk weer leiden tot meer bezuinigingen. "Daar ontkom je dan op een gegeven niet aan."

Visser voegt toe: "En een ander gevolg is - en dat is meer voor de korte termijn - als je zo scherp aan die 3 procentnorm zit, dan moet je bij het minste of geringste tegenslag direct onderhandelen over nieuwe bezuinigingen. En dat ligt altijd gewoon heel gevoelig, zeker bij deze vier. Het risico dat ze nemen is dat ze al vrij snel in zo'n crisismodus terechtkomen: hoe gaan we nu weer bezuinigen?"

Kaasschaafmethode

Bij tegenslagen is afgesproken om te gaan 'kaasschaven', legt de financieel journalist uit. "Nu is het zo dat de begroting vanzelf groeit. Als de prijzen stijgen, dan groeit de begroting van de overheid automatisch mee. Als er een tegenvaller zal zijn dan gaan we die koppeling loslaten en mag de begroting minder hard stijgen dan het algemene prijspeil."

Van alle posten moet dan iets afgehaald worden. "Dat is de kaasschaafmethode. Alle onderdelen van de overheid krijgen dan de opdracht: je ziet maar hoe je het regelt, maar er moet gewoon een beetje vanaf." Een manier om het zonder veel discussie vrij snel voor elkaar te krijgen. Maar niet pijnloos, vertelt Visser.

Bekijk ook

Geplande bezuinigingen

De bezuinigingen die nu op het programma staan, zijn vooral politieke keuzes, ziet de journalist. Daar is geen 'kaasschaafmethode' voor gebruikt. "Ze hopen een miljard binnen te halen door minder asielzoekers in Nederland te laten binnenkomen. Ze hopen minder af te hoeven dragen aan de Europese Unie, bezuinigen 100 miljoen op de publieke omroep en willen bezuinigen op ambtenaren."

Maar het is maar de vraag of ze dat allemaal voor elkaar krijgen, zegt hij. "Je kunt wel gaan lobbyen in Brussel van: 'wij willen minder betalen aan de Europese begroting', maar als je dat niet voor elkaar krijgt, dan kan je het dus wel vergeten. Dat is 1,6 miljard aan gehoopte bezuiniging. En dat geldt bijvoorbeeld ook voor die asielstroom, mocht het niet lukken om die te beperken."

Veel 'wensdenken'

"Wat mij opvalt aan deze begroting is dat er behoorlijk wat wensdenken in zit", vertelt Visser. "Maar om heel eerlijk te zijn, denk ik dat bijna van elke nieuwe begroting van een nieuwe regeringsploeg. Dat is ook een beetje hoe de politiek werkt."

"Maar", voegt hij eraan toe, "het valt me ook op dat, ondanks dat drie van de vier partijen nieuw zijn aan de regeringstafel, het regeerakkoord in de financiële paragraaf redelijk gewoon en normaal oogt. Het is niet veel anders dan andere partijen zouden hebben gedaan."

Financiën coalitieakkoord

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Nabestaanden hopen dat rechtszaak meer duidelijkheid geeft over grafschennis kindergraven: 'Ze hebben mijn gezin kapot gemaakt'

Justitie vervolgt vier vrouwen voor grafschennis op een begraafplaats in Leusden. Zij zouden daar bijna 4 jaar geleden een 'paranormale sessie' hebben gehouden bij kindergraven. Nabestaanden hopen er nu eindelijk achter te komen wat er precies is gebeurd.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Door nieuwe regels Songfestival zijn Palestijnse én Pride-vlaggen straks verboden op podium: 'De EBU is bang'

Door nieuwe regels Songfestival zijn Palestijnse én Pride-vlaggen straks verboden op podium: 'De EBU is bang'
Songfestival-winnaar Nemo stond vorig jaar met de non-binaire vlag op het podium
Bron: Sarah Louise Bennett/EBU

De Palestijnse vlag of een regenboogvlag op het podium van het Eurovisie Songfestival? Dat is deze editie niet toegestaan: artiesten mogen alleen nog hun eigen vlag laten zien om 'politieke statements' te voorkomen. "De EBU is een bange organisatie."

De European Broadcasting Union (EBU) heeft het nieuwe vlaggenprotocol zelf niet bekendgemaakt, maar bevestigde wel berichten van de Deense omroep DR hierover. Hans Laroes, die jarenlang betrokken was bij de EBU als adviseur, vindt het een 'nogal onhandig' van de media-organisatie.

Vlag om identiteit te laten zien

De laatste jaren waren op het podium en in de green rooms - waar deelnemers wachten op de uitslag - nog verschillende vlaggen te zien, waaronder de Palestijnse vlag en de regenboogvlag. En op het podium nam zanger Nemo, die uiteindelijk won voor Zwitserland, vorig jaar de non-binaire vlag mee. Vlaggen zijn dan ook echt onderdeel van het Songfestival, zegt Laroes.

"Het hele Songfestival is erop gericht om mensen en landen en allerlei bevolkingsgroepen met elkaar te verbinden op een vrolijke manier. En dus ook mensen van allerlei identiteiten", legt hij uit. "En ik denk dat daarbij hoort dat die mensen ook hun identiteit laten zien. Dat kan via de vlag van je land, via de regenboogvlag en ook via een vlag waarin je Palestina steunt."

Bekijk ook

'Tegen geest van Songfestival'

Door het besluit van de EBU om alleen nationale vlaggen toe te staan op het podium kunnen deelnemende artiesten hun identiteit straks mogelijk niet volledig uiten. En dat vindt Laroes geen goede zaak: "Het is eigenlijk tegen de geest van het Songfestival in."

Hoe de organisator van het liedjesfestijn precies tot zo'n besluit komt, blijft volgens hem gissen. In principe wordt de uiteindelijke beslissing gemaakt door de producer van het Songfestival in overleg met het gastland, dit jaar dus Zwitserland. Maar de omroepen van andere deelnemende landen hebben volgens hem ook zeker invloed.

Onder hoge druk besloten?

Het zou dus zeker kunnen dat landen in dit geval invloed hebben uitgeoefend op de organisatie, zegt Laroes. "Er zijn ongetwijfeld een aantal omroepen die alvast bezwaar zijn gaan maken of bang zijn geworden." En dan gaan ze onder oplopende druk met elkaar appen, bellen en vergaderen, weet de voormalig EBU-adviseur.

"Het is op dit soort momenten een beetje een bange organisatie", gaat hij verder. "Dus omdat die verschillende standpunten van landen en omroepen eigenlijk boven die hele besluitvorming hangen, wordt er geprobeerd het allemaal zo rustig mogelijk te houden en ieder gedoe waar iemand boos van kan worden te vermijden. Dan ga je dus beslissen om geen vlaggen toe te laten."

'Niet nagedacht over regenboogvlag'

Het 'vlaggenverbod' is volgens Laroes vooral bedoeld om de Palestijnse vlag te weren van het podium. Dat daarmee bijvoorbeeld ook Pride-vlaggen in de ban worden gedaan, heeft de organisatie van tevoren misschien niet helemaal doorgehad, denkt hij.

"Ik denk dat ze vooral geen Palestijnse vlaggen willen laten zien en dat ze toen geaccepteerd hebben dat dan ook andere vlaggen als de regenboogvlag niet meer getoond worden", zegt hij. "Terwijl ik denk dat je daarmee juist een heleboel artiesten - en een heleboel mensen thuis - in hun hart raakt, en dat je daarmee dus ook je eigen Songfestival in het hart raakt."

Door nieuwe regels Songfestival zijn Palestijnse én Pride-vlaggen straks verboden op podium: 'De EBU is bang'

Bekijk ook

Andere manieren zoeken

Overigens verwacht Laroes niet dat de deelnemende zangers zich ook helemaal aan de nieuwe regels gaan houden. "Ik denk dat redelijk wat artiesten op zoek gaan naar manieren om toch iets te laten zien." Als voorbeeld noemt hij Madonna, die in 2019 op het Songfestival in Israël een gastoptreden gaf en toen ook een statement maakte met de Palestijnse én Israëlische vlag.

Het zal hem niet verbazen als meer artiesten op zoek gaan naar manieren om standpunt over de situatie in Israël en de Palestijnse gebieden te laten blijken. "En eigenlijk wordt dat ook uitgelokt door de EBU. Het is dan ook een wedstrijdje van: wie is nu het slimst."

'Onverstandig en niet sympathiek'

In een poging om mogelijk gedoe rond de Palestijnse vlag te voorkomen, veroorzaakt de EBU met deze nieuwe regels juist méér gedoe, constateert Laroes. Het protocol rond de vlagen krijgt nu namelijk heel veel aandacht, ziet hij gebeuren.

En daar zit ook veel negatieve aandacht bij: zo noemde lbhti-belangenverenging COC Nederland het besluit van de EBU afgelopen weekend 'volstrekt belachelijk'. Laroes snapt de verontwaardiging over het vlaggenverbod. "Ik vind het echt een onverstandige en onaardige, niet sympathieke en niet empathische beslissing."

Bekijk ook

AVROTROS 'snapt besluit'

AVROTROS, die namens Nederland meedoet aan het Songfestival, liet eerder in een schriftelijke verklaring weten dat het de nieuwe regels rond vlaggen op het podium snapt. "Het Eurovisie Songfestival is een niet-politiek event en in dat kader begrijpen we deze beslissing."

"Het gaat enkel om de officiële momenten dat het duidelijk moet zijn om welk land het gaat", verduidelijkt de omroep over het doel van het protocol. "Op alle andere momenten staat het ons vrij om te communiceren wat we willen."

Claude zonder Congolese vlag

De omroep voegt daaraan toe dat het het jammer vindt 'dat ook symbolen die verbonden zijn aan inclusiviteit en vrijheid van expressie, zoals de regenboogvlag, nu onderdeel zijn geworden van deze maatregel'. AVROTROS erkent dat een regenboogvlag geen politiek statement is, 'maar het gaat er bij de EBU om dat er één lijn wordt getrokken'.

Zanger Claude doet over 3 weken namens Nederland mee aan het Songfestival. Hij komt uit de Democratische Republiek Congo, maar mag de vlag van zijn geboorteland straks dus ook niet laten zien op het podium en in de green room. Het publiek in de zaal mag wel met elk soort vlag zwaaien, zolang die volgens de Zwitserse wet toegestaan is.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant