radio LIVE tv LIVE
meer NPO start
  1. Homepage
  2. Ouderen stemmen niet alleen conservatief en jongeren stemmen ook op rechtse partijen

Ouderen stemmen niet alleen conservatief en jongeren stemmen ook op rechtse partijen

  1. 11-11-2023 09:00
  2. Auteur: Rozemarijn Lubbe
Ouderen stemmen niet alleen conservatief en jongeren stemmen ook op rechtse partijen
Kiezers in de rij voor een stembureau, eerder dit jaar voor de Provinciale Statenverkiezingen
Bron: ANP

Vaak wordt gezegd dat ouderen conservatiever zijn dan jongeren. En dat jongeren op hun beurt progressief of links stemmen. De vraag is of dat is terug te zien in het stemgedrag.

Om dat te bekijken, hebben we de laatste zetelpeiling van EenVandaag en Ipsos uitgesplitst naar leeftijd. En dan is te zien dat er verschillen in het stemgedrag zitten, maar dat die de voorkeur voor conservatieve of progressieve partijen overstijgen.

VVD en NSC

Vooral de partijen die nu groot zijn in de peiling, VVD en Nieuw Sociaal Contract (NSC), doen het goed onder ouderen. Als er nu verkiezingen zouden zijn, zouden mensen boven de 50 jaar relatief vaak op deze partijen stemmen, blijkt uit het onderzoek. Van de 28 zetels die de VVD nu in de peiling heeft, komt ongeveer twee derde van 50-plussers.

NSC-stemmers zijn gemiddeld nog wat ouder dan VVD-stemmers. Ongeveer 10 van de 26 zetels komen van mensen ouder dan 65 jaar. En het CDA doet het ook relatief goed onder kiezers met een hogere leeftijd. Van de magere 4 zetels die de partij overheeft, komen er 3 van mensen ouder dan 50 jaar.

Bekijk ook

Christelijke partijen

NSC en het CDA zijn daarmee niet exemplarisch voor alle partijen met een christelijke grondslag. Zo is de ChristenUnie net zo populair onder jongeren als onder ouderen. En de SGP, de meest conservatieve christelijke partij in de Tweede Kamer, trekt zelfs vooral jongere kiezers tot 50 jaar. Die groep is goed voor ongeveer 2,5 van de 3 zetels voor de partij van nieuwe partijleider Chris Stoffer, die zelf ook nog net geen 50 jaar is.

"Als je naar de grotere partijen aan de conservatieve kant kijkt, is het dus inderdaad zo dat zij vooral ouderen trekken", licht Charlotte Nijs van het Opiniepanel toe. "Vooral NSC en ook het kleinere CDA zijn onder jongeren een stuk minder populair. Maar het is zeker geen trend als je naar het totaalplaatje kijkt."

Hoe oud zijn de mensen die op een partij stemmen? De vergelijking is gebaseerd op de zetelpeiling van 31 oktober. Het totaal aantal zetels per partij correspondeert met het aantal zetels dat de partijen in die peiling hebben.

GroenLinks-PvdA

Ouderen stemmen namelijk bij lange na niet allemaal op partijen in de conservatieve hoek. Stel dat alleen ouderen mochten stemmen, dan zou GroenLinks-PvdA ook bij de grotere partijen horen.

De partij van Frans Timmermans trekt een breed scala aan kiezers. De partij is ook heel populair onder jongeren. In de peiling van eind oktober is de linkse combinatie een van de grootste onder stemmers tot 35 jaar.

Opkomen voor jongeren

De samenwerking tussen de linkse partijen brengt dus de gemiddeld wat jongere GroenLinks-kiezers en de wat oudere PvdA-kiezers bij elkaar.

Partijleider Frans Timmermans krijgt wel wat kritiek als het gaat over zijn aandacht voor de jonge generatie. Slechts de helft (53 procent) van de mensen die nu op de partij willen stemmen, zegt dat hij opkomt voor jongeren in de samenleving. Zo zegt een 23-jarige kiezer: "Ik hoor 'm wel over jongeren en klimaat maar hij spreekt niet dezelfde taal als ik. Dat heeft Jesse meer."

Bekijk ook

DENK en FVD trekken jongeren

Mensen onder de 35 jaar stemmen ook relatief vaak op D66 en de Partij voor de Dieren. Maar het zijn vooral Forum voor Democratie en DENK die opvallen onder de jongste stemmers. De partijen krijgen in deze peiling bijna al hun zetels van stemmers onder de 50 jaar; bij beide partijen is het grootste deel zelfs jonger dan 35.

De partijen zijn zeer actief op sociale media. Daarnaast kan meespelen dat DENK mensen met een migratieachtergrond aanspreekt, van wie de jongere generatie vaker naar de stembus gaat.

'Jongeren meer verdeeld over partijen'

"We zien dat jongere stemmers veel meer verdeeld zijn over de partijen, van conservatief tot progressief. Ze stemmen relatief vaker dan ouderen D66 en Partij voor de Dieren, maar tegelijkertijd ook vaker op FVD en SGP."

"Bij de oudste groep zie je dat er, net als in het totaalplaatje, een paar partijen uitspringen. Bij jongeren is dat in deze peiling veel minder het geval", zegt Nijs.

Hoe zou de Tweede Kamer eruitzien als alleen bepaalde leeftijdsgroepen mochten stemmen? Selecteer bovenin één of twee leeftijdsgroepen om ze te vergelijken en zie hoe de zetelverdeling er onder die groepen uitziet. Bij de grafiek moet rekening worden geho

Opleidingsniveau

Als het gaat om opleidingsniveau, zijn ook duidelijke verschillen te zien. Vooral meer liberale partijen doen het beter onder hoogopgeleiden. Relatief veel VVD-kiezers zijn hoogopgeleid. Bij GroenLinks-PvdA, D66 en Volt gaat het zelfs om ongeveer de helft van hun achterban.

NSC, BBB en vooral de PVV doen het juist veel beter bij lager opgeleiden. In het hypothetische geval dat alleen mensen met een hoge opleiding mogen stemmen, zou de PVV in deze peiling bij de kleinere partijen horen. Als alleen mensen met een praktische of lagere opleiding mogen stemmen, zit de partij van Geert Wilders bij de grootste.

Welk opleidingsniveau hebben de mensen die op een partij stemmen? De vergelijking is gebaseerd op de zetelpeiling van 31 oktober. Het totaal aantal zetels per partij correspondeert met het aantal zetels dat de partijen in die peiling hebben.
info

Over het onderzoek

De zetelverdeling is gebaseerd op onderzoek van Ipsos onder een representatieve steekproef van 1.924 stemgerechtigde Nederlanders. De peiling is nadrukkelijk geen voorspelling van de verkiezingsuitslag. De gegevens zijn verzameld van 27 tot en met 30 oktober 2023.

Het onderzoek is gewogen op leeftijd, geslacht, opleiding, regio, werkzaamheid en stemgedrag bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen. Voor de zetels gelden statistische marges van +/- 1 zetel bij de kleine partijen en +/- 2 zetels bij de grootste partijen. Als het gaat om de zetelpeiling per subgroep, kunnen de marges in het geval van kleine groepen in enkele gevallen oplopen tot +/- 5 zetels. Alle uitgesplitste zetelverdelingen zijn hier te vinden.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Tienduizenden door Rusland ontvoerde Oekraïense kinderen inzet van vredesbesprekingen: 'Bang dat ik mijn familie nooit meer zou zien'

  1. 10-04-2025 07:00
  2. Buitenland
  3. Auteur: Josefin Hoenders, Guido Vermeulen
Tienduizenden door Rusland ontvoerde Oekraïense kinderen inzet van vredesbesprekingen: 'Bang dat ik mijn familie nooit meer zou zien'
De 14-jarige Veronika werd ontvoerd door de Russen en bevrijd
Bron: After The Rain: Putin's Stolen Children Come Home

Bijna 20.000 Oekraïense kinderen zijn sinds de invasie door de Russen ontvoerd. President Zelensky wil geen vredesakkoord voordat alle gedeporteerde burgers teruggekeerd zijn, terwijl Rusland ontkent. "Ze beroven ons van onze toekomst."

Twee van deze kinderen zijn Veronika en Sasha. Hun verhaal wordt verteld in de documentaire 'After The Rain: Putin's Stolen Children Come Home' van de Brits-Oekraïense regisseur Sarah McCarthy. "Sasha werd als kleuter bij een Russische controlepost van haar vader gescheiden", vertelt McCarthy.

Ontvoerd op zomerkamp

"Haar vader kwam in een detentiekamp terecht en Sasha belandde met haar broertjes en zusjes in een tehuis in Moskou. Na zijn vrijlating moest haar vader zelf uitzoeken waar zijn kinderen waren. Ook Veronika, de dochter van een Oekraïense soldaat, werd gedeporteerd."

''Ze namen ons mee naar een soort kamp in Rusland. De politie pakte onze telefoons af. Ik huilde constant, omdat ik bang was dat ik mijn familie nooit meer zou zien'', vertelt Veronika in de film. McCarthy, die zelf een Oekraïense moeder heeft, reist met haar documentaire nu de wereld rond om zoveel mogelijk mensen te laten zien wat er gebeurt. "Dit is de keiharde realiteit voor duizenden Oekraïense gezinnen."

Bekijk ook

Nieuwe identiteit

Inmiddels zijn er 1.247 kinderen teruggehaald, vertelt Darya Gerasymchuk. Zij is kinderrechtencommissaris en adviseur van president Zelensky. "Maar van heel veel kinderen weten we nog niet waar ze zijn. Ze zijn ondergebracht bij Russische pleeggezinnen en hebben een nieuwe naam en identiteit gekregen.''

Het is heel moeilijk om te achterhalen waar de kinderen zich bevinden. ''Vaak begint het met een tip van een ouder, of beelden op Russische televisie waarin kinderen te zien zijn bij adopties of heropvoedingsprogramma's'', zegt Gerasymchuk. ''Ook Amerikaanse satellietbeelden hielpen bij het opsporen van kinderen. Maar de financiering van dat programma is inmiddels stopgezet door de Trump-regering."

Rusland ontkent

Zodra duidelijk is waar een kind zich bevindt, wordt er door de organisatie Save Ukraine contact opgenomen met de familie. Deze organisatie is opgericht door Mykola Kuleba, voormalig kinderombudsman van Oekraïne, en werkt om de kinderen terug te halen.

Meestal gaat er dan een moeder of oma met een medewerker op pad naar Rusland of bezet gebied, via veilige routes zoals Polen, Wit-Rusland of Turkije. Met juridische stappen, onderhandelingen of persoonlijke contacten wordt dan geprobeerd om het kind vrij te krijgen.

Bekijk ook

'Genocide op ons volk'

En dat is niet eenvoudig, vervolgt Gerasymchuck. "Want Rusland erkent zelden dat er sprake is van ontvoering en werkt vrijwel nooit actief mee aan terugkeer. Het belangrijkste doel van de ontvoering van Oekraïense kinderen door de Russen is de genocide op het Oekraïense volk. Door het Oekraïense volk kinderen te ontnemen, proberen de Russen ons van onze toekomst te beroven."

Voor Sasha en Veronika liep het goed af. Sasha woont nu in Letland, en Veronika is terug in Kyiv. Ze hebben inmiddels beiden getuigd bij het Internationaal Strafhof. Maar veel kinderen komen getraumatiseerd terug en zijn geïndoctrineerd door Russische propaganda. Duizenden kinderen zijn nog altijd vermist.

Voorwaarde voor vrede

De vredesonderhandelingen tussen Rusland en Oekraïne verlopen moeizaam. Voor Oekraïne is de terugkeer van alle gedeporteerde burgers, met als prioriteit de ontvoerde kinderen, een belangrijke voorwaarde voor een akkoord. President Zelensky is stellig: alle kinderen moeten terug zijn voordat er serieus over vrede kan worden gepraat.

Het onderwerp stond bovenaan de Oekraïense agenda tijdens de besprekingen in Saoedi-Arabië eind vorige maand. Volgens de Amerikanen gold de terugkeer van de kinderen als een eerste stap om vertrouwen op te bouwen tussen de partijen, maar ook dat lijkt nog ver weg.

Bekijk ook

Meer steun nodig

Darya Gerasymchuk hoopt dat de aanklacht van het Internationaal Strafhof in het vredesproces een verschil kan maken. "De arrestatiebevelen tegen president Poetin en zijn commissaris voor de kinderrechten Maria Lvova-Belova waren historisch", zegt ze.

"Ze erkenden niet alleen het oorlogsmisdrijf van kinderontvoering, maar ook het bredere patroon van genocide: het systematisch overbrengen van Oekraïense kinderen naar Russische gezinnen.''

Juridische druk

''Hopelijk zet dit juridische druk op Rusland en helpt het ons om meer kinderen terug te krijgen. De wereld ziet nu zwart-op-wit wat wij al lang weten: wat Rusland 'redding' noemt, is in werkelijkheid gedwongen deportatie'', zegt Gerasymchuk.

Ze is ook blij met de internationale coalitie Bring Kids Back UA, een gezamenlijk initiatief van Oekraïne en Canada, waar inmiddels 41 landen aan deelnemen. "Maar we hebben meer steun nodig. Alleen met internationale druk en sancties krijgen we beweging. De terugkeer van deze kinderen is voor ons essentieel", benadrukt ze. "Zolang zij niet thuis zijn, is vrede onmogelijk."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Moet btw op energie lager? Deze deskundigen denken dat oplossing tegen energiearmoede ergens anders ligt

  1. 09-04-2025 17:29
  2. Klimaat en energie
  3. Auteur: Fleur van Benten
Moet btw op energie lager? Deze deskundigen denken dat oplossing tegen energiearmoede ergens anders ligt
Energie-expert Gwen Jansen van Milieu Centraal en energiecoach Claar Wachter
Bron: EenVandaag

De Consumentenbond doet vandaag een oproep in de Tweede Kamer: verlaag de btw op elektriciteit om de energierekening financieel behapbaar te houden. Maar is dat de oplossing? "Tijdelijke pleister."

De energierekening: voor veel mensen is het een grote zorg. Daarom roept de Consumentenbond op om het btw-tarief voor energie van 21 procent naar 9 procent te verlagen.

Hoge rekening profiteert

Dat er iets moet gebeuren is duidelijk, ook volgens energie-expert bij Milieu Centraal Gwen Jansen. Maar het voorstel van de Consumentenbond is volgens haar maar 'een tijdelijke pleister'. Daarbij is het vooral voordelig voor mensen die al veel stroom gebruiken, en niet voor mensen die juist proberen de energierekening laag te houden omdat ze al moeite hebben met betalen.

"Dit voorstel is eigenlijk vooral goed voor de mensen met een hoge energierekening, want die profiteren het meest", vertelt ze. "Maar juist de mensen die het heel hard nodig hebben, maar een lagere energierekening hebben, profiteren minder. Dus wij zijn voorstander van meer structurele maatregelen."

Beter isoleren

Minder btw betalen klinkt als een goed idee, maar houdbaar is het niet volgens Jansen. "Want uiteindelijk gaat die btw weer omhoog, dus je kan beter kijken hoe deze mensen op de langere termijn geholpen kunnen worden."

Maar er zijn volgens de energie-expert wel andere maatregelen die genomen kunnen worden om de energierekening betaalbaar te houden. "Verreweg op één staat het beter isoleren en ventileren van de woningen. Energie die je niet verbruikt hoef je ook niet te betalen. 2 op de 3 woningen zijn nog slecht geïsoleerd en 9 op de 10 slecht geventileerd. Dat zorgt voor veel hogere kosten dan nodig is."

Bekijk ook

Inzet energiecoaches

Maar volgens Jansen kunnen zogenaamde energiecoaches ook een groot verschil maken. Dat terwijl in bijvoorbeeld de gemeente Amsterdam de huis-aan-huisbezoeken met de energiecoaches worden stopgezet. "Uit onderzoek van TNO blijkt heel duidelijk dat energiecoaches, heel goed werk leveren en dat zij de maatschappelijke kosten ook op termijn heel erg laag kunnen houden. Ook voor de gezondheid van heel Nederland is dat goed."

Het is een laagdrempelige manier om mensen te helpen, zegt Jansen. "Je ziet dat heel veel energiehulp mensen nog niet bereikt. De deuren blijven dicht, vooral bij mensen die de energierekening niet kunnen betalen. Daar is schaamte en wantrouwen. Hoe kom je daar wel binnen? Door heel dicht bij deze mensen te staan." Volgens de experts is dat het geval met energiecoaches. "Die werken ook vaak met vrijwilligers uit de buurt, die wel binnenkomen bij deze mensen."

Radiatorfolie, douchetimers en tochtstrips

Claar Wachter is zo'n energiecoach bij organisatie !WOON die bewoners in Amsterdam bijstaat. Zij weet precies waar ze op moet letten als ze bij mensen over de vloer komt, en heeft een aantal trucjes die ze altijd aanbeveelt. Bijvoorbeeld een timer voor in de douche: "Na 5 minuten geeft die een geluid als een sirene." Of folie achter de verwarming: "Dat zorgt dat je niet de buitenmuur verwarmt, maar dat alles binnen blijft."

En zo kan ze nog even verder gaan: tochtstrips, de instellingen van de cv-ketel en zelfs de brievenbus komen aan bod bij haar huisbezoeken. Daar ziet ze ook wat de hoge rekening met mensen kan doen. "Ik kom ook wel bij mensen die hun verwarming niet aan durven te zetten vanwege de energierekening. Dat is ook niet goed voor de gezondheid."

Bekijk ook

'Het is altijd zinvol'

Het werk van Claar wordt gewaardeerd door de mensen die het nodig hebben. "Mensen zijn blij als ik uitleg hoe de verwarming werkt: dat je niet de radiatoren aan en uit moet doen, maar de thermostaat moet gebruiken. Of mijn uitleg over de radiatorfolie of over ventileren. Het is altijd zinvol, ook als het alleen is om mensen gerust te stellen dat ze het meeste goed doen."

Een lagere btw is volgens Claar helemaal niet zo'n slecht idee. "Er zit nu wel heel veel belasting op voor de consument, dus ik ben het wel eens met de redenatie." Verder is de energiecoach het met Milieu Centraal eens dat goede isolatie in woningen de meest duurzame oplossing is. "Dat scheelt enorm."

Investeren in energiehulp

Helemaal tegen het idee van de Consumentenbond is Jansen van Milieu Centraal overigens niet. "Elke poging om te zorgen dat die energierekening betaalbaar wordt, is hartstikke goed want het is heel erg nodig. Maar", gaat ze verder, "wij denken dat er een betere maatregel is."

"Wij zijn er groot voorstander van dat het energiehulp-werkveld eigenlijk versterkt wordt om hun werk nog beter te kunnen doen. Dat ze de tools krijgen, de content, de kennis om de mensen ook structureel te kunnen helpen", sluit ze af.

Moet btw op energie lager? Deze deskundigen denken dat oplossing tegen energiearmoede ergens anders ligt

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant