radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Openbaar Ministerie vervolgt tabaksindustrie niet, advocaat Ficq stapt naar het hof

Het Openbaar Ministerie gaat de tabaksindustrie niet te vervolgen. In 2016 deed advocaat Bénédicte Ficq namens longkanker- en COPD-patiënten aangifte tegen vier tabaksfabrikanten. Nu het OM niet tot vervolging overgaat heeft Ficq aangekondigd naar het gerechtshof te stappen. Volgens strafrechtdeskundige Peter Tak heeft dat weinig zin.

Advocate Ficq had aangifte gedaan van moord, doodslag en valsheid in geschrifte tegen vier tabaksfabrikanten. Als het OM er een zaak van zou maken zou dat de eerste strafrechtzaak tegen de tabaksindustrie wereldwijd zijn. Het OM schrijft echter in een verklaring dat tabaksproducenten niet in strijd met de wet- en regelgeving handelen en een succesvolle strafrechtelijke vervolging niet haalbaar is.

Peter Tak: OM heeft zaak niet breed bekeken

Emeritus hoogleraar strafrecht Peter Tak verbaast zich over deze beslissing. “Ik had ook niet verwacht dat het OM meteen over zou gaan tot vervolging. Het is moeilijk te bewijzen dat roken de enige oorzaak is wanneer een longkankerpatiënt vroegtijdig overlijdt. Het OM had echter wel verder onderzoek kunnen doen naar de strafbaarheid van het verkopen van spullen die gevaren opleveren voor de gezondheid, dat is beschreven in artikel 174 in het wetboek van strafrecht. Wat mij betreft heeft het OM deze zaak niet breed bekeken.”

Volgens Tak is dit een gemiste kans. “Er is breed maatschappelijk draagvlak ontstaan.” Advocate Bénédicte Ficq had er vooraf rekening mee gehouden dat het OM niet zou overgaan tot vervolging, en na het gesprek met het Openbaar Ministerie liet ze weten ‘in gestrekte draf’ door te gaan naar het gerechtshof. Ficq begint een zogeheten Artikel 12-procedure: dan neemt het gerechtshof de zaak alsnog onder de loep. 

Vlag hoeft nog niet uit bij tabaksfabrikanten

Volgens emeritus hoogleraar Tak heeft deze stap echter weinig zin. “Het OM heeft het besluit uitvoerig gemotiveerd en het is onwaarschijnlijk dat het gerechtshof dan anders zal oordelen.” Hij denkt dat het meer zin heeft als Ficq een nieuwe aangifte doet betreffende het te koop aanbieden van goederen die een gevaar zijn voor de gezondheid. Dan wordt het OM gedwongen daar alsnog onderzoek naar te doen.

Tabaksfabrikant Philip Morris en branchevereniging van de tabaksindustrie VSK laten weten met instemming kennis te hebben genomen van het besluit. Volgens Peter Tak hoeven ze de vlag echter nog niet uit te hangen. “Deze zaak is nog niet afgedaan.”

Uit onderzoek van het EenVandaag Opiniepanel blijkt dat 68% van de respondenten vindt dat rokers zelf schuld zijn wanneer zij ziek worden of overlijden door roken.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Rozemarijn heeft alleen bachelordiploma en daarom geen recht op compensatie, net als 20.000 andere studenten uit 'pechgeneratie'

Rozemarijn heeft alleen bachelordiploma en daarom geen recht op compensatie, net als 20.000 andere studenten uit 'pechgeneratie'
Oud-student Rozemarijn heeft geen recht op een studievoucher
Bron: Eigen foto

Zo’n 20.000 oud-studenten lopen de studievoucher van ruim 2.000 euro mis omdat het behalen van alleen een universitaire bachelor volgens de overheid niet als een volledig diploma telt. "Als ik dat had geweten, had ik andere keuzes gemaakt."

Voor het behalen van een 'volledig universitair diploma' moeten studenten volgens DUO zowel een bachelor als masteropleiding hebben afgerond. Alleen de universitaire studenten die aan deze eis voldoen, komen in aanmerking voor de studievoucher: een compensatie van 2.097 euro voor het niet optimaal kunnen profiteren van de investeringen in het hoger onderwijs.

'Ik schrok'

De regel zorgt voor grote frustratie onder studenten die hier niet aan voldoen, zo ook bij de 25-jarige oud-student Rozemarijn Gierkink. Op een informatiesite dacht zij eerder te lezen dat ze recht had op een studievoucher, maar toen ze via DUO inlogde bleek dit anders te zijn. "Ik zag toen dat het bedrag niet van mijn schuld afgehaald was. Ik schrok, want dit kostte me toch weer 2.000 euro."

"Ik heb tussen 2017 en 2023 een wo-bachelor Kunsten, Cultuur en Media gestudeerd in Groningen en geen aanvullende beurs gehad. Toch krijg ik niets terug."

Studievoucher ter compensatie

Wat bleek nou? Rozemarijn voldoet maar aan twee voorwaarden voor de voucher. En om in aanmerking te komen voor de studievoucher moeten studenten aan de volgende drie voorwaarden voldoen: nog nooit eerder een voucher hebben ontvangen, tussen september 2015 en augustus 2019 zijn begonnen met de studie, én zowel een bachelor als master of een hbo-opleiding binnen 10 jaar hebben afgerond.

Pas wanneer een student aan alle drie de voorwaarden voldoet, komt hij of zij in aanmerking voor de compensatie. Dit jaar is de tegemoetkoming voor de voucher 2.097,08 euro, dit bedrag wordt verrekend met de huidige studieschuld.

Bekijk ook

'Als ik dit had geweten'

Voor Rozemarijn was een master doen destijds geen optie. "Ik heb 6 jaar gedaan over een 3-jarige opleiding en niemand die toen zei: 'misschien moet je doorgaan met studeren, want een wo-bachelor is niet genoeg voor een geldbedrag in de toekomst.' Dat maakt het extra zuur."

Met de kennis van nu had Rozemarijn andere keuzes gemaakt, vertelt ze. "Ik heb bestuursjaren gedaan en daardoor vertraging opgelopen. Als ik dit allemaal had geweten, had ik misschien mijn studie sneller afgerond of meteen een master gedaan."

Schande

Voorzitter van de Landelijke studentenvakbond (LSVb), Abdelkader Karbache hoort verhalen als die van Rozemarijn dagelijks. "Het gaat om zo'n 20.000 oud-studenten die dus geen recht hebben op deze voucher, omdat de overheid alleen een wo-bachelor niet als volledige opleiding ziet."

"Dat is problematisch, omdat juist deze groep vaak vanwege financiële redenen geen master meer kan doen," zegt Karbache. "Zij ronden zo snel mogelijk hun bachelor af en gaan met dat papiertje bijdragen aan de maatschappij door te werken. Dat juist zij financieel gestraft worden door de voucher niet te ontvangen, vind ik een schande."

Bekijk ook

Afspraken herzien

Bij de invoering van het leenstelsel in 2015 is besloten dat alleen een combinatie van een bachelor- en masterdiploma als volledige opleiding geldt. Hoewel DUO destijds studenten hierover heeft geïnformeerd, merkt LSVb-voorzitter Karbache dat veel studenten daar niets van weten.

"De informatievoorziening is gebrekkig, waardoor studenten niet weten waar ze aan toe zijn", merkt hij op. "Het is tijd om de afbakening opnieuw te bekijken en ook wo-bachelorstudenten te compenseren."

'Niemand snapt er nog iets van'

Maar, onderwijsminister Bruins stelt dat het herzien van de regels niet wenselijk is omdat dit de stabiliteit van het overheidsbeleid zou ondermijnen.

Karbache reageert met een lach bij het woord 'stabiel'. "De spelregels veranderen telkens opnieuw. Eerst was de studievoucher een certificaat, nu is het een geldbedrag. De overheid moet stoppen met het bedenken van nieuwe regels, want niemand snapt er nog iets van."

Bekijk ook

Juridische stappen

Volgens de LSVb is dit de zoveelste trap na aan de pechgeneratie. "Wij overwegen inmiddels juridische stappen om de studievoucher ook voor wo-bachelor studenten uit te laten betalen", laat voorzitter Karbache weten.

"Het gaat om een bedrag van ruim 2.000 euro, dat willen en kunnen zij niet missen. En daarnaast zorgt dit opnieuw voor een vertrouwensbreuk tussen studenten en de overheid die niet zomaar is opgelost."

'Toch gun ik het anderen'

Of Rozemarijn ooit nog gecompenseerd wordt voor haar studielening, blijft voorlopig een mysterie. Wel gunt ze anderen de compensatie én een basisbeurs.

"Ik ben blij voor mijn broertje, die nu wel een basisbeurs krijgt. Maar het voelt heel cru. Geef ons dan échte compensatie. Dat is het gevoel dat blijft hangen", zegt ze tot slot.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Dit is alles wat we tot nu toe weten over de kunstroof in het Drents Museum

Waar is de helm? Die vraag houdt iedereen bezig na de kunstroof van afgelopen weekend, waarbij Roemeense archeologische schatten uit het Drents Museum in Assen zijn gestolen. Ook kunstdetective Arthur Brand volgt de Drentse kunstroof op de voet.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant